Οκτώ γήπεδα και δεκάδες ξενοδοχεία χτίστηκαν από το μηδέν, με τεράστια ποσά, που φυσικά δεν κατέληξαν στις τσέπες των εργατών, οι οποίοι παίρνουν σχεδόν μία λίρα Αγγλίας τη μέρα. Εργάτες οι οποίοι ζουν σε άθλιες συνθήκες και που το Κατάρ τους... εισάγει από χώρες όπως οι Φιλιππίνες, το Μπαγκλαντές και η Ινδία, εφαρμόζοντας το τραγικό σύστημα “Kafala”, που είναι ό,τι πιο κοντινό στο εμπόδιο σκλάβων στη σύγχρονη εποχή.
Ο κάθε εργάτης που μπαίνει στη χώρα ουσιαστικά ανήκει σε μία εταιρεία ή έναν επιχειρηματία. Αυτοί έχουν τα χαρτιά τους, διαβατήρια και άδειες παραμονής. Σε πολλές περιπτώσεις οι εργάτες μένουν στη χώρα ως «όμηροι», καθώς δεν τους δίνουν τα χαρτιά για να φύγουν, όταν διαπιστώνουν πως όσα τους υποσχέθηκαν είναι ψέματα.
Εκτός από τα εργασιακά δικαιώματα η χώρα του Κατάρ είναι τριτοκοσμική και σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιωμάτα. Οι γυναίκες είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας με ελάχιστες ατομικές ελευθερίες, ενώ η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη.
Σε αυτό το πλαίσιο η FIFA προσπαθεί να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο που υποτίθεται ότι θέλει να περάσει μηνύματα ενάντια στον ρατσισμό και υπέρ της ισότητας, με σεβασμό στη διαφορετικότητα.
Όλα τα παραπάνω συνθέτουν το σκηνικό του «αιματοβαμένου» Μουντιάλ και φυσικά εύλογα τίθεται το ερώτημα αν πρέπει να υπάρξει μποϊκοτάζ της διοργάνωσης.
Το αν θα δει φυσικά ο καθένας τους αγώνες είναι προσωπική υπόθεση. Οι εθνικές ομάδες αποφάσισαν πάντως να δώσουν το παρών. Καμία δεν αρνήθηκε τη συμμετοχή της, ενώ η προπώληση των εισιτηρίων κυμαίνεται στα επίπεδα των προηγούμενων διοργανώσεων.
Περίπου 1 εκατ. φίλαθλοι θα ταξιδέψουν στο Κατάρ για το Μουντιάλ, ενώ συνολικά έχουν πουληθεί ήδη περίπου 3 εκατ. εισιτήρια.
Θα έπρεπε να γίνει κάτι διαφορετικό;
Η απάντηση είναι πως το λάθος έγινε το 2010, όταν η FIFA μαζί με την UEFA ανέθεσαν τη διοργάνωση στο Κατάρ με ξεκάθαρα διαβλητές διαδικασίες και χωρίς να θέσουν ούτε έναν όρο προς την κυβέρνηση της χώρας, σχετικά τουλάχιστον με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ωστόσο, φαίνεται πως με αφορμή το Μουντιάλ, οι πολίτες του Κατάρ και οι εργάτες της χώρας είχαν ορισμένα κέρδη.
Για να κάνουμε ένα μικρό ταξίδι στο χρόνο, το 1978 η Αργεντινή διοργάνωσε το πιο αμφιλεγόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου, καθώς η χώρα είχε χούντα. Πολλοί ήταν αυτοί που πίστευαν -όπως και τώρα- πως το Μουντιάλ δεν έπρεπε να γίνει και πως θα έπρεπε οι εθνικές ομάδες να το μποϊκοτάρουν.
Η Αργεντινή, όπως τώρα το Κατάρ, ζήτησε και πήρε τη διοργάνωση του Μουντιάλ για να βελτιώσει τη φήμη της και να φτιάξει την εικόνα της εκτός των συνόρων. Μόνο που τελικά συνέβη το αντίθετο. Φανερώθηκαν και πήραν έκταση όλες οι παθογένειες του στρατιωτικού καθεστώτος. Έγινε γνωστή παγκοσμίως η οργάνωση των μανάδων των εξαφανισθέντων αντιφρονούντων. Πολλές χώρες έδωσαν άσυλο σε πρόσφυγες από την Αργεντινή.
Το Κατάρ, επίσης, ενδιαφέρεται για τη γνώμη της Δύσης. Έτσι, ΜΚΟ και συνδικάτα αποφάσισαν ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο για να πιέσουν το Κατάρ να μεταρρυθμιστεί. Μέχρι το 2017 το καθεστώς του Κατάρ έμοιαζε ανυποχώρητο, ωστόσο, υπήρξε μεγάλη πίεση από χορηγούς και εταιρείες που απειλούσαν πως δεν θα δώσουν διαφήμιση στο Μουντιάλ.
Υπό αυτή την πίεση το Κατάρ άρχισε από το 2017 κι έπειτα να ανακοινώνει εργασιακές μεταρρυθμίσεις. Δεσμεύτηκε να κάνει αλλαγές στο σύστημα «kafala» που επιτρέπει στους εργοδότες να απελαύνουν εργαζομένους ή να τους εμποδίζουν να εγκαταλείπουν τη χώρα. Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει πως πέρασε μία τέτοια μεταρρύθμιση, καθώς επίσης «πέρασε νόμος που ρυθμίζει τις συνθήκες εργασίας για οικιακές βοηθούς και βελτιώθηκε το εργατικό δίκαιο».
Επίσης, θεσμοθετήθηκε κατώτατος μισθός και δημιουργήθηκε ένα ταμείο για την πληρωμή απλήρωτων εργατών.
Το Κατάρ έχει επίσης επικυρώσει δύο βασικές διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αν και ακόμα δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των μεταναστών εργαζομένων να ενταχθούν σε συνδικάτα.
Επίσης, οι εργάτες στο Κατάρ δεν δικαιούνταν άδεια ενώ τώρα η κατάσταση έχει βελτιωθεί.
Υψηλόβαθμός της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων λέει ότι οι Κατάρ έχει φέρει «το σύστημα εργασιακών σχέσεων σε αυτόν τον αιώνα».
Τα καλά βέβαια σταματούν εδώ και δεν επιτεύχθηκαν χάρη στη FIFA αλλά χάρη στις προσπάθειες διαφόρων ΜΚΟ και της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η ελπίδα είναι πως το Κατάρ θα παραμείνει σε τροχιά μεταρυθμίσεων και ενδεχομένως να επηρεάσει γειτονικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Μέσα στο γήπεδο ορισμένοι ποδοσφαιριστές θα προσπαθήσουν επίσης να στείλουν τα μηνύματά τους. Η Δανία θα φορέσει μαύρες εμφανίσεις τιμώντας τη μνήμη των νεκρών εργατών, ενώ οκτώ αρχηγοί ομάδων, συμπεριλαμβανομένου του Άγγλου Χάρι Κέιν, θα φορέσουν περιβραχιόνια με ουράνιο τόξο σε ένδειξη αλληλεγγύης στα LGBT+ άτομα.
Συμπερασματικά, η ευκαιρία για μποϊκοτάζ χάθηκε το 2010. Τώρα είναι η ώρα να μιλήσει η μπάλα. Σε ολόκληρο τον πλανήτη, άλλωστε, υπάρχουν εκατομμύρια εργάτες που περιμένουν πώς και πώς κάθε τέσσερα χρόνια αυτές τις 29 ημέρες του Μουντιάλ.
Κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο φέρνει χαρά σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, πολλοί από τους οποίους έχουν δύσκολες ζωές. Το Μουντιάλ του Κατάρ θα κάνει ό,τι έκαναν και τα προηγούμενα.
Ας ελπίσουμε τουλάχιστον πως βελτίωσε έστω και λίγο τη ζωή των εργατών εκεί και πως το καθεστώς θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και μετά το τέλος της διοργάνωσης. Διαφορετικά, πρέπει να γίνει ξεκάθαρο πως δεν θα πάρει άλλη ευκαιρία. Όπως δεν έπρεπε να πάρει άνευ όρων και το χρίσμα το 2010. Αλλά ας όψεται το χρήμα...
