Για να τα επιτύχει όμως αυτά χρειάζεται έμψυχο δυναμικό. Τόσο πολιτικό που εκ των πραγμάτων ανανεώνεται στο μέτρο του δυνατού, μέχρι να φύγουν εντελώς από το προσκήνιο όσοι μετείχαν στο μεταπολιτευτικό πανηγύρι που μας έφθασε στην καταστροφή, όσο και  επιχειρηματικό δυναμικό, για το οποίο  δυστυχώς δεν δίνουμε και μεγάλη σημασία καθώς θεωρούμε ταμπού να το ακουμπίσουμε.

Από τότε που ξέσπασε η κρίση, ακούμε από τα αλαλάζοντα πλήθη των αγανακτισμένων, για τις τράπεζες, τους δημόσιους υπάλληλους τους «συνδικάλες» και ελάχιστα μας έχει απασχολήσει αυτό που λογίζουμε ως « έμψυχο επιχειρηματικό δυναμικό».

Και όμως σε αυτό το επιχειρηματικό δυναμικό, θα βασιστεί η ανάπτυξη, αφού είναι εξίσου σημαντικός αναπτυξιακός μοχλός, όπως και οι εργαζόμενοι.

Αυτός όμως ο επιχειρηματικός κόσμος, ουδέποτε έκανε αυτοκριτική για τις ευθύνες που του αναλογούν και κυρίως ουδέποτε βγήκε ανοικτά να προτείνει σαφές σχέδιο ανασυγκρότησης του. Γιατί όπως χρειάζεται η οικονομία της χώρας Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης, άλλο τόσο χρειάζεται και ο επιχειρηματικός κόσμος, όλων των βαθμίδων.

Σήμερα δεν έχει καμιά δικαιολογία να μην το κάνει. Του έχουν σχεδόν δοθεί τα πάντα. Έχει εξασφαλίσει από τα χαμηλότερα εργατικά κόστη, έχει εξασφαλίσει τις πιο ευτελείς εργασιακές σχέσεις και είτε το θέλει είτε όχι εξακολουθεί να απολαμβάνει από τις χαμηλότερες φορολογικές κλίμακες, στην Ευρώπη.

Θα μου πείτε, ο επιχειρηματικός κόσμος είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας, οπότε θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην ισοπεδώνουμε τα πάντα. Πολύ σωστά. Ωστόσο ακριβώς για να μην είμαστε ισοπεδωτικοί θα πρέπει με σαφήνεια και ακρίβεια να διακρίνουμε το καλό από το κακό, το υγιές από το προβληματικό, το δημιουργικό από το αναίσχυντα παρασιτικό.

Έχουμε και λέμε λοιπόν.  Πέρα από μερικούς μεγάλους βιομηχανικούς ομίλους για ποια εξωστρέφεια μιλάμε;  Και δεν αναφέρομαι μόνο σε όσους ανοίχτηκαν στην ΝΑ Ευρώπη που ήταν για κάποιο χρονικό διάστημα Eλντοράντο, αλλά για τις άλλες αγορές, εκεί όπου πραγματικά υπάρχει υγιής ανταγωνισμός.

Για ποιους καινοτόμους κλάδους μιλάμε που θα ήταν ικανοί να σταθούν επάξια στον διεθνή ανταγωνισμό; Λέμε ότι έχουμε από τα καλύτερα μυαλά στην πληροφορική αλλά ο κλάδος σχεδόν εξαφανίστηκε σαν διάττων αστέρας. Θυμάται κανείς τα βαρειά ονόματα που έκαναν θραύση πριν κάποια χρόνια; Όμιλοι κραταιοί που κατάπιναν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους εξαφανίστηκαν εν μία νυκτί.

Αλλά ας αφήσουμε τα ειδικά κι ας δούμε τα γενικότερα θέματα. Αναρωτηθήκαμε που πήγαν, όλες οι επιδοτήσεις και  τα δισεκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν; To σημερινό χάλι των επιχειρήσεων δείχνει με εκκωφαντικό τρόπο ότι η ανταποδοτικότητα υπήρξε μηδαμινή. Αν με τόσες επιδοτήσεις ( που για τους ακραιφνείς στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό) τα κόστη εξακολουθούσαν να είναι απαγορευτικά, τότε κάτι πήγε εντελώς στραβά. Ή τα επιχειρηματικά σχέδια ήταν του ποδαριού, μόνο και μόνο να πέσει στα ταμεία το ζεστό χρήμα, ή αιτία να είναι ενδεχομένως ο μεγαλοϊδεατισμός και η έφεση για γιγαντισμό που επέφεραν άκριτα ανοίγματα, ατελέσφορη δαπάνη πολύτιμων πόρων, αύξηση δανεισμού, με συνέπεια  στην πρώτη σοβαρή κρίση να επέλθει η ασφυξία και η κατάρρευση.

Αλλά μήπως είναι καλύτερη η εικόνα των μικρομεσαίων;  Από πού να αρχίσουμε και που να τελειώσουμε. Γιατί είτε μας αρέσει είτε όχι, η πραγματικότητα είναι πως από μία βιοτεχνία  έπρεπε να καλυφθεί το κόστος της κοινωνικής ανόδου με ότι αυτό συνεπάγεται. Η μετακόμιση από τα λαϊκά προάστεια σε ευγενέστερες περιοχές με την απαραίτητη αγορά οροφοδιαμερίσματος, η αγορά εξοχικού, το φουσκωτό, τα πολυτελή αυτοκίνητα και το απαραίτητο 4Χ4, και πολλά άλλα. Μα θα μου πείτε είναι κακό να θέλει κάποιος να δουλέψει, να προκόψει και να περνάει καλά;  Όχι. Απεναντίας είναι αξιοσέβαστο. Μόνο που στην ελληνική επιχειρηματική πραγματικότητα, όπως αποτυπώθηκε στην συντριπτική πλειοψηφία μικρομεσαίων , αυτά τα έξοδα πέρναγαν σαν εταιρικά, δεν γινόταν καμία πρόβλεψη για τις δύσκολες ημέρες, οι φόροι και οι εισφορές δεν καταβάλλονταν, και στο τέλος το οικοδόμημα κατέρρευσε σα χάρτινός πύργος γιατί δεν βασίστηκε σε υγιείς επιχειρηματικές αξίες.

Αλλά μήπως, αξιοποιήθηκαν τα σεμινάρια επί σεμιναρίων, ( επιδοτούμενα παρακαλώ), στα οποία έσπευδαν σωρηδόν να εγγράψουν το προσωπικό, ώστε να εκσυγχρονιστεί η επιχειρηματικότητα, να εμπεδωθούν και καρποφορήσουν οι επιχειρηματικές αξίες;  Δεδομένης της «οικογενειοκρατίας» και των πυρήνων των αυλικών που ανθίζουν στις ελληνικές επιχειρήσεις,  μόλις κάποιος επιμελής μαθητής των σεμιναρίων προσπαθούσε να κάνει πράξη τα όσα μάθαινε, είτε αντιμετωπίζονταν ως ο εξυπνάκιας, είτε εισέπραττε από τα αφεντικά ένα ξεγυρισμένο «Άντε πήγαινε που θα μας μάθεις την δουλειά μας».

Αν αυτό το έλεγε κάποιος αυτοδημιούργητος σεβάσμιος, σοφός, μεγάλης ηλικίας επιχειρηματίας που είχε φάει την πιάτσα με το κουτάλι, έχοντας διατηρήσει στο ακέραιο τις αξίες του, μη έχοντας μαγευτεί από τις σειρήνες της πρόσκαιρης ευδαιμονίας, υποθέτω πως δεν θα είχαμε καμία αντίρρηση. Άλλωστε δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις καβαλημένων ανίκανων στελεχών. ( Μία άλλη πονεμένη ιστορία). Δυστυχώς όμως το «άντε πήγαινε» το ξεστόμιζε και ο τελευταίος αστοιχείωτος που πήγε να πιάσει την καλή.

Αυτά είναι μερικά ενδεικτικά παραδείγματα. Όλοι γνωρίζουμε ποια δυστυχώς είναι η πραγματικότητα, στο σύνολο σχεδόν του επιχειρηματικού μας πεδίου, πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων υγιούς επιχειρηματικότητας.

Σήμερα, εδώ που έχουμε φθάσει , έπρεπε ήδη να έχει σημάνει, συναγερμός και μαζί με όλα τα άλλα να είχαμε εντατικά ξεκινήσει να ασχολιόμαστε με τις παθογένειες της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Αν αυτές δεν διορθωθούν, και το καλύτερο εθνικό σχέδιο οικονομικής και επιχειρηματικής ανασυγκρότησης να βρούμε, η οποιαδήποτε ανάπτυξη θα στηθεί σε πήλινα πόδια, και θα κινδυνεύει να καταρρεύσει σα χάρτινος πύργος στις επόμενες αναταράξεις.