Παρά ταύτα, η "νόσος" κρίνεται -από οικονομικούς, τραπεζικούς και νομικούς κύκλους- ως εκτεταμένη και βαριά και η ενδεδειγμένη "θεραπεία" -όπως τουλάχιστον εκλαμβάνεται από τους ειδικούς- πρέπει να θεωρείται μακρά και επίπονη. Ευτυχώς όμως, όπως φαίνεται από τις πρόσφατες εξελίξεις επί του θέματος, εάν ο αργός βηματισμός προς την ορθή κατεύθυνση επιταχυνθεί, μπορούμε να ευελπιστούμε σε μία αίσια κατάληξη. Με άλλα λόγια, απ' ότι φαίνεται, υπάρχει ακόμα ελπίδα να φανεί το φως στην άκρη του τούνελ αν συνεχίσουμε σταθερά τη προσπάθεια στον ανήφορο.
Τα νέα από το μέτωπο των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΜΕΑ) είναι, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, σχετικά ευχάριστα. Παρά το επικίνδυνο υφεσιακό σπιράλ των τελευταίων δέκα ετών που βίωσαν σε όλη την έκτασή του οι τράπεζες, η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων τους εμφανίζεται βελτιωμένη κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2017. Ο λόγος των ΜΕΑ προς το σύνολο των δανείων διαμορφώθηκε σε 48,5% τον Δεκέμβριο του 2017 - από 49,9% το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, ήτοι μειωμένος κατά περίπου 4 δισ. ευρώ. Η μείωση αυτή είναι η υψηλότερη (σε τριμηνιαία βάση) που έχει παρατηρηθεί από την αρχή της κρίσης και οφείλεται -κυρίως- σε διαγραφές δανείων που άγγιξαν τα 2,1 δισ. ευρώ και σε πωλήσεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ. Φυσικά, είναι περιττό να τονίσουμε ότι ο προαναφερθείς λόγος (των ΜΕΑ προς το σύνολο των δανείων), αν και ελαφρά βελτιωμένος, εξακολουθεί να παραμένει σε μη αποδεκτά επίπεδα και χρειάζεται να βελτιωθεί περαιτέρω το συντομότερο δυνατόν.
Οφθαλμοφανώς, οι προκλήσεις παραμένουν ισχυρές. Οι τράπεζες επιβάλλεται άμεσα να διευρύνουν τις λύσεις που προτείνουν στους δανειολήπτες και να προχωρήσουν στη λήψη πιο δραστικών αποφάσεων, ιδίως όσον αφορά τις ενέργειες αναδιάρθρωσης βιώσιμων επιχειρήσεων και την εφαρμογή οριστικής λύσης για τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις, τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και τη συντονισμένη αντιμετώπιση των οφειλετών με πολλαπλούς πιστωτές. Ενα ακόμα πρόβλημα είναι η ταχύτητα ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων μέσω των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Αν και τα αποτελέσματα της νέας διαδικασίας δεν κρίνονται ακόμα σημαντικά, η ενεργοποίηση και λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας φαίνεται να αποδίδει καρπούς στον τομέα αντιμετώπισης των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Από την άλλη πλευρά, η πορεία του εξωδικαστικού συμβιβασμού για την αναδιάρθρωση επιχειρηματικών οφειλών εξελίσσεται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Ως σήμερα, μόλις είκοσι-έξι επιχειρήσεις έχουν ρυθμίσει τα χρέη τους κάνοντας χρήση της σχετικής νομοθεσίας. Τη μεγαλύτερη όμως πρόκληση αποτελούν τα εναπομείναντα θεσμικά εμπόδια, των οποίων η άρση πρέπει να εξεταστεί το συντομότερο. Ενδεικτικά αναφέρουμε την τροποποίηση αρκετών σημείων του νόμου 3869/2015 -γνωστός και ως Νόμος Κατσέλη- που τυπικά παύει να ισχύει στις 31 Δεκεμβρίου 2018, την άρση του τραπεζικού απορρήτου -για τους προσφεύγοντες στην προστασία του νόμου-, καθώς και την περαιτέρω βελτίωση του νόμου για τη διαχείριση και μεταβίβαση απαιτήσεων.
H ενίσχυση των εποπτικών εργαλείων είναι άλλη μία κρίσιμη παράμετρος της διαδικασίας εξυγίανσης. Η προώθηση της εποπτικής σύγκλισης όσον αφορά τη μεταχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε όλες τις ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες, η παροχή σε όλες τις τράπεζες με υψηλό επίπεδο Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) αυξημένων εποπτικών κινήτρων για την αειφόρο αποκατάσταση των ισολογισμών τους και η δημιουργία υγιών πρότυπων νέων πιστώσεων, καθώς και ολοκληρωμένης διαχείρισης κινδύνων και εσωτερικής διακυβέρνησης, αποτελούν προϋποθέσεις ικανές και αναγκαίες προκειμένου να αποφευχθεί η επανεμφάνιση ιδιαίτερα αυξημένων -σε επίπεδα μη αποδεκτά- μη εξυπηρετούμενων δανείων. Και βέβαια δεν χρειάζεται να γίνει ιδιαίτερη μνεία στο γεγονός ότι όλα τα παραπάνω πρέπει να θεωρούνται ως θέματα άμεσης προτεραιότητας εκ μέρους των διοικήσεων των ελληνικών τραπεζών - Και όλως ιδιαιτέρως των τεσσάρων συστημικών.