Μάλιστα, σε περιόδους κρίσης, αυτές οι πρακτικές διαμορφώνουν "μέτωπα μάχης" και κατασκευάζουν παντού εχθρούς: "Όλοι σας και μόνος μου, σας έχω", κατά τα λεγόμενα του "Κρητίκαρου ψηλού" (κατά τον Κραουνάκη: "Λούγκρες, όλες τον γουστάρετε...") εντατικολόγου-χειρουργού, "αρκουδιάρη" (κατά τον Διονύση Σαββόπουλο) και υπουργού-alter ego του Αλέξιου του αγγλομαθούς, ή οι υστερικές τσιρίδες του Άδωνι σε εντός -και εκτός- Κοινοβουλίου ρόλο βοηθού πριμαντόνας της ΝΔ, ή οι συνήθεις εκρήξεις παρανοϊκής θρασύτητας βουλευτών -και οπαδών- της Χρυσής Αυγής, ή οι πρόσφατες δηλώσεις της Ρένας Δούρου ότι όλοι την κατατρέχουν γιατί είναι.. γυναίκα πολιτικός (κόρη αστυνομικού και νοικοκυράς και όχι ανεπαρκής περιφερειάρχης) ή τα ανείπωτης σύλληψης "ποιήματα" της Μεγαλοοικονόμου υπέρ του Τσίπρα (μέχρι που τον παράτησε κι αυτόν) και οι δηλώσεις της κατά συναδέλφων της βουλευτών που "δεν τη πάνε" γιατί.. τα λέει σταράτα, ή οι ανεπαρκείς δικαιολογίες της Μυρσίνης Λοΐζου για τα κατά το άμεσο παρελθόν πεπραγμένα της και οι χαρακτηρισμοί περί "σκατοψυχιάς" αυτών που την αμφισβητούν και δεν συμμαζεύεται...
Ζήσαμε στη χώρα μας το "αντιμνημονιακό" ρεύμα που έφερε στην εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ. Όποιος -τότε- τολμούσε να εκφράσει διαφορετική άποψη, μετατρέπονταν αυτόματα σε εχθρό (προσκυνημένοι, πουλημένοι και άλλα σχετικά). Σήμερα που μεταλλάχθηκε η ΣΥΡΙΖΑ διακυβέρνηση και προσαρμόσθηκε στους μνημονιακούς κανόνες και τη δεξιά νεοφιλελεύθερη πολιτική, όποιος τολμά να τους αμφισβητεί είναι και πάλι εχθρός (η εσωτερική τρόικα). Με αυτά και άλλα η εξουσία δεν δέχεται μύγα στο σπαθί της. Δεν αφήνει περιθώρια για αμφισβήτηση! Στο ευρωπαϊκό πεδίο, μέχρι χθες ονομάτιζε τους δανειστές ως εχθρούς και δυνάστες της χώρας μας. Σήμερα έγιναν φίλοι. Όσοι όμως στον ελλαδικό χώρο ασκούν κριτική και αμφισβητούν τον τρόπο διαχείρισης των συλλογικών υποθέσεων, η εξουσία τους εξομοιώνει με εχθρούς. Οι αντιλήψεις αυτές ακυρώνουν το δικαίωμα της αμφισβήτησης και δεν σέβονται την αξία της διαφορετικότητας.
Κάτι που σήμερα φαίνεται αυτονόητο για το δικαίωμα στην αμφισβήτηση και τη διαφορετικότητα στο πεδίο της εξουσίας (πολιτικής και θρησκευτικής), να μη λησμονάμε ότι πέρασαν πολλοί αιώνες για να το αποκτήσει ο πολίτης. Πρακτικές βίας και τρομοκρατίας απειλούν τις ανοιχτές κοινωνίες, που αναγκάζονται να γίνουν περισσότερο αστυνομοκρατούμενες. Νομιμοποιητική βάση των ακραίων και ασύμμετρων απειλών ή θρησκευτική εξουσία του ισλαμισμού. Ακόμη και σήμερα, υπάρχουν αυταρχικά ή ολοκληρωτικά καθεστώτα που δεν επιτρέπουν την αμφισβήτηση. Βιώνουμε επίσης ρεύματα ιδεών και πρακτικές βίας που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια λόγω της κρίσης σε όλη την Ε.Ε. Η Ανατολή, όπου ο πόλεμος συνεχίζεται (Συρία, Ιράκ, κ.α.) κυριαρχείται από αυταρχικά καθεστώτα που δεν επιτρέπουν την αμφισβήτηση της εξουσίας. Στην Κίνα, η αμφισβήτηση του ΚΚΚ σημαίνει τιμωρία. Στη Ρωσία, παρά το φιλελεύθερο άνοιγμα της κοινωνίας, η αμφισβήτηση της εξουσίας -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- δεν είναι αποδεκτή.
Η παλιότερη ιστορία και η σύγχρονη εποχή μας διδάσκουν: Στα απολυταρχικά καθεστώτα, στις παλιές και νέες αυτοκρατορίες, στα κράτη της Ανατολής, το δικαίωμα της αμφισβήτησης, ακόμη και σήμερα, τιμωρείται από την εξουσία παραδειγματικά. Η ιερά εξέταση στον μεσαίωνα είναι ένα κλασικό παράδειγμα μη αναγνώρισης των δικαιωμάτων αμφισβήτησης και διαφορετικότητας. Το ίδιο κλασικό παράδειγμα κατάργησης αυτών των δικαιωμάτων εκφράσθηκε στα φασιστικά καθεστώτα, αλλά και στις άλλες μορφές ολοκληρωτικών εξουσιών. Χωρίς τη παραμικρή αμφιβολία, ο πόλεμος θρησκευτικών εξουσιών, αλλά και ιδεολογικοπολιτικών αντιθέσεων -ακόμη και στις μέρες μας- καλά κρατεί...
Να θυμίσουμε ότι, από τη μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη -που έθετε πάντα το στοιχείο της αμφισβήτησης- μέχρι τους κλασικούς συγγραφείς που αμφισβητούσαν και χλεύαζαν τους θεούς και τις επίγειες εξουσίες, θεμελιώθηκε η έναρξη και το στέριωμα της φιλοσοφίας, της επιστήμης και των δημοκρατικών εξουσιών. Η πολιτική είναι η τέχνη, ο τρόπος διαχείρισης των συλλογικών μας υποθέσεων και είναι αυτονόητο ότι ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα στην αμφισβήτηση της αυθεντίας της εξουσίας. Παλιά ήταν ο θεάνθρωπος, ο βασιλιάς, ο αυτοκράτορας, ο φύλαρχος, ο φεουδάρχης, ο φασισμός, ο ολοκληρωτισμός κ.α. Όταν κάποιος τολμούσε να αμφισβητήσει αυτές στις μορφές εξουσίας ήταν υπό διωγμό. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι στην Ευρώπη πρέπει να μας θυμίζουν πάντα που οδηγούν οι αυταρχικές και ολοκληρωτικές εξουσίες - Καλό θα ήταν να μαθαίναμε από τα διδάγματα της ιστορίας και να χρησιμοποιούσαμε αυτή τη γνώση για την αποφυγή λαθών μεγάλου κόστους που έχουμε ξανακάνει στο παρελθόν.
Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές εξουσίες, λησμονώντας τα στοιχεία της αμφισβήτησης και της διαφορετικότητας μεταλλάσσονται σε "αυθεντίες". Το δημόσιο συμφέρον ταυτίζεται με τις επιλογές της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας και όχι με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Στην πολύπαθη πολιτική μας ιστορία, το δημόσιο συμφέρον ταυτίζονταν με το κράτος της δεξιάς. Η αμφισβήτηση αυτής της εξουσίας τραυμάτισε και διαίρεσε σκληρά τον ελληνικό λαό (εμφύλιος πόλεμος). Στη μεταπολίτευση, το δημόσιο συμφέρον ταυτίστηκε με το κομματικό κράτος της ΝΔ και μετέπειτα του ΠΑΣΟΚ, παρά τις θεσμικές αλλαγές για αποκέντρωση και συμμετοχή των πολιτών. Από το 2015, το δημόσιο συμφέρον της χώρας ταυτίστηκε αποκλειστικά με τη ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ εξουσία, μέχρι που το πρόσφατο "διαζύγιο" Τσίπρα - Καμμένου την κατέστησε αμιγώς συριζαϊκή [με ελαφρά (;) γεύση ΠΑΣΟΚ κατόπιν του τελευταίου κυβερνητικού ανασχηματισμού]. Η οποιαδήποτε αμφισβήτηση ή κριτική στην υπάρχουσα εξουσία ταυτίζεται ως συμπόρευση με τους εξωτερικούς "εχθρούς". Επίσης, το δικαίωμα της ταξικής, κοινωνικής ή ιδεολογικής διαφορετικότητας αντιμετωπίζεται εχθρικά από την εξουσία στη λογική.. "Πας μη ων μεθ’ ημών, καθ’ ημών".
Θεωρώ επίκαιρα και τα δύο στοιχεία της αμφισβήτησης της εξουσίας και του σεβασμού στη διαφορετικότητα (ιδεολογική, πολιτική, ταξική) διότι η υποβάθμιση αυτών των δικαιωμάτων οδηγεί σε αυταρχικές εξουσίες που διχάζουν. Οφείλουμε να συμφωνήσουμε ότι η διαρκής αμφισβήτηση -ατομική ή συλλογική- της εξουσίας αποτελεί μία δημιουργική δυναμική ελέγχου και όχι ένα ακόμη μέτωπο εχθρών. Η εξουσία που κατασκευάζει εχθρούς -επειδή δεν ασπάζονται τη δική τους διαχείριση των συλλογικών υποθέσεων του κράτους- εξ αντικειμένου γίνεται αυταρχική και απολυταρχική. Έχει τη τάση να ταυτίζει το δημόσιο συμφέρον με τις επιλογές της και δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της διαφορετικότητας σε άτομα, κόμματα, φορείς και κινήματα. Το σύνθημα "να τελειώνουμε μ' αυτούς" είναι μία αυταρχική και επικίνδυνη για τους δημοκρατικούς θεσμούς έκφραση της εξουσίας.
Στις μέρες μας, δυστυχώς, οι εξουσίες -τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε εθνικό- ασκούνται κατά τρόπο αδιαφανή, αυταρχικό και μακριά από τους πολίτες της Ευρώπης. Στη δεκαετή κρίση της Ε.Ε. τα ζήσαμε όλα. Έχει χυθεί πολύ μελάνι για το μέλλον της Ευρώπης. Είναι τεράστια η ευθύνη της πολιτικής εξουσίας γι’ αυτό το πισωγύρισμα της κοινωνικής και δημοκρατικής Ευρώπης. Ο ευρωσκεπτικισμός, τα ακροδεξιά κόμματα στην εξουσία επιθυμούν τη διάλυση της Ε.Ε. και τα φασιστικά κινήματα σηκώνουν κεφάλι. Οι πολίτες της Αγγλίας αμφισβητώντας την ευρωπαϊκή εξουσία και το "διευθυντήριο των Βρυξελλών" λόγω ανικανότητας διαχείρισης της κρίσης και για τεράστια ελλείμματα δημοκρατικής νομιμοποίησης ψήφισαν την -όχι χωρίς προβλήματα- αποχώρηση της χώρας τους από την Ε.Ε. Δεν πάει πολύς καιρός που ακούσαμε τον Γιούνγκερ να αναφέρει ότι "ο άνεμος επέστρεψε στα πανιά της Ε.Ε.". Ανοίξαμε παράθυρο στο μέλλον για "περισσότερο Ενωμένη, Ισχυρή και Δημοκρατική Ευρώπη". Ακούσαμε τα οράματα του Μακρόν [έστω γενικά και αόριστα και υπό την πίεση των "κίτρινων γιλέκων" - φυσικά πάντα με την παρουσία τυπικού γαλλικού φλέγματος και ικανής δόσης.. "πολιτικής ορθότητας" (όπως τη.. πολύ "προχωρημένη" μετονομασία της μητέρας και του πατέρα σε.. γονέα #1 και γονέα #2 - Και μπράβο του(!), όπως θα έλεγαν και τα παιδιά χωρίς συγκεκριμένο ειρμό και περιεχόμενο, όπως ακριβώς και η ραδιοφωνική τους εκπομπή, κι ονόματα δεν λέμε)] για τις μεταρρυθμίσεις στην Ε.Ε. και την αποκατάσταση του κύρους της στην παγκόσμια σφαίρα.
Θα μπορέσουν άραγε όλες οι παραπάνω μορφές αμφισβήτησης της εξουσίας που υπόκειται στην ανελαστικότητα του "συνδρόμου της αυθεντίας" να αποτελέσουν τη βασική αιτία για να προβληματιστούν (να κατανοήσουν, ή μήπως καλλιεργούμε υπεραισιόδοξες προσδοκίες;) οι ηγέτες στην Ευρώπη ότι Ε.Ε. χωρίς να ικανοποιεί τις ανάγκες των πολιτών δεν έχει μέλλον; Είναι εξαιρετικά σημαντικό -και όλως ιδιαιτέρως στη χώρα μας λόγω της επικρατούσας πολιτικής πόλωσης και της φτωχοποίησης μεγάλου μέρους του πληθυσμού ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των διαδοχικών μνημονίων- κυβερνόντες και αντιπολιτευόμενοι να σέβονται την αρχή της αμφισβήτησης της εξουσίας και την αρχή της διαφορετικότητας. Η υπονόμευση αυτών των στοιχείων φτωχαίνει ακόμη περισσότερο την από καιρού προβληματική Δημοκρατία μας, διχάζει τον λαό και υποβαθμίζει -χωρίς τη παραμικρή αμφιβολία- την ποιότητα της ασκούμενης πολιτικής εξουσίας.
Και μιας και οδεύουμε ολοταχώς προς την ημερομηνία διεξαγωγής των εθνικών βουλευτικών εκλογών του Ιουλίου -και με δεδομένη τη πρόβλεψη της άνετης επικράτησης της ΝΔ- καλό θα ήταν να ρίξουν μια ματιά στο παραπάνω σχόλιο και τα πρωτοκλασάτα στελέχη της κεντροδεξιάς παράταξης, πριν μια ενδεχόμενη αυτοδυναμία αποτελέσει καταλύτη και αναβατήρα/εφαλτήριο "καλαμοκαβαλαρίας". Σεμνά και ταπεινά - αλλά πρά(γ)ματι (Κυριάκο, να βάζουμε που και που και κανα γ στο πράμα μας...) σοβαρά ετούτη τη φορά για το καλό της χώρας και για να αποφευχθεί άλλη μια απογοήτευση σαν κι αυτή που προκάλεσε η πνέουσα τα λοίσθια τετραετής αναξιόπιστη διακυβέρνηση των συριζαίων. Γιατί τώρα που μάθαμε τι εστί βερίκοκο με τα "ηθικά πλεονεκτήματα" της παράταξης που έφερε την "αριστερά" πρώτη φορά στην εξουσία, η εναλλακτική πολιτική πρόταση που θα γίνει μακροπρόθεσμα αποδεκτή πρέπει απαταιτήτως να περιέχει συνέπεια στις προγραμματικές δηλώσεις, σοβαρότητα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και απέραντη διάθεση για περισσότερη δουλειά και λιγότερη φανφάρα. Oψόμεθα λίαν συντόμως...