Το επακόλουθο μιας δεκαετίας που επικεντρώθηκε στην παραγωγή ιδεών, ήταν η πιο εύκολη πλέον πρόσβαση σε αυτές. Γεγονός που μείωσε τη σημαντικότητα των ιδεών, ως διαφοροποιό στοιχείο ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, που παραδοσιακά υπήρξαν. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Richard Florida, The Rise of the Creative Class, “περισσότερο από το 30 τοις εκατό του πληθυσμού, ανήκει στη δημιουργική τάξη. Και οι ιδέες προσφέρονται επαρκώς. Με τη διάδοση των ανοικτών διαδικασιών καινοτομίας, διαγωνισμών ιδεών, κλπ., ο ανταγωνισμός στα στελέχη αυξάνεται, με αποτέλεσμα να επιδεικνύουν ένα πλούτο ιδεών”.
Αυτό που φαίνεται πλέον να λείπει σήμερα, είναι τα οράματα. Και οι οραματιστές εκείνοι που έχουν την ικανότητα να βγάλουν νόημα από αυτή την αφθονία κεντρισμάτων που δέχονται. Οραματιστές, που θα ανοίξουν δρόμους για την απελευθέρωση της δύναμης των ιδεών και το μετασχηματισμό τους σε δράσεις.
Αναρωτιέται λοιπόν, σε πρόσφατο άρθρο του, ο καθ. Roberto Verganti, μπορεί η επόμενη δεκαετία να επικεντρωθεί στη δημιουργία οραμάτων; να αποτελέσει τη δεκαετία των οραματιστών; Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα γινόμασταν μάρτυρες μιας σημαντικής μετατόπισης στον τρόπο που σκεπτόμαστε για την καινοτομία, τη δημιουργικότητα και την ηγεσία.
Πολλές δημοφιλείς μελέτες για τη δημιουργικότητα, την εξισώνουν με τη ταχεία παραγωγή μεγάλου αριθμού ιδεών (όσο περισσότερες τόσο καλύτερα). Αντιθέτως, η οραματική ηγεσία απαιτεί ακούραστη διερεύνηση προς μια κατεύθυνση (όσο βαθύτερα και πιο ρωμαλέα τόσο καλύτερα). Η παραγωγή ιδεών, δίνει αξία στη νέα προοπτική. Η ανάπτυξη οράματος, βασίζεται στην έρευνα και τη σε βάθος κατανόηση. Για να δημιουργήσουμε φρέσκιες ιδέες, μας έμαθαν να σκεφτόμαστε «έξω από το κουτί» αλλά αμέσως μετά ξαναμπαίνουμε σε αυτό. Κτίζοντας ένα όραμα γκρεμίζεις το κουτί και φτιάχνεις ένα καινούργιο. Δεν παίζεις με τα υπάρχοντα πρότυπα. Τα αλλάζεις.
Μελέτες σχετικά με την παραγωγή ιδεών, προσκολλώνται στην ποικιλία και την απόκλιση, λέει ο καθ. Verganti, αλλά το κτίσιμο οράματος βασίζεται στη σύγκλιση, στο να φέρνεις και άλλους μαζί σου στη διαδικασία. Οι ιδέες είναι ουδέτερες πολιτισμικά, όσο βοηθούν στην επίλυση προβλημάτων. Ενώ τα οράματα, είναι εγγενώς ιδεολογικά και μεροληπτούν στην προοπτική μιας ξεκάθαρης φιλοδοξίας για το πως θα πρέπει να γίνει ο κόσμος. Και βεβαίως, αντανακλούν την προσωπική κουλτούρα του στοχαστή τους.
Σίγουρα, ο καθ. Verganti, δεν αμφισβητεί την ουσιώδη αξία των ιδεών. Διότι οι ιδέες θα εξακολουθήσουν να προκαλούν τη διαδικασία της καινοτομίας. Η ρίψη σημαντικού αριθμού ιδεών στο επιχειρηματικό περιβάλλον, θα εξακολουθήσει να είναι σημαντική, κυρίως για την αύξηση των, συνεχώς απαραίτητων, βελτιώσεων. Δεν τίθεται θέμα για το ποιο από τα δύο (ιδέα ή όραμα) είναι πιο χρήσιμο, αποτελεσματικό και ωφέλιμο. Αλλά, έφτασε η ώρα για τους σκεπτόμενους ηγέτες, να προχωρήσουν και να εναγκαλιστούν μια πιο εξελιγμένη μορφή δημιουργικότητας.
Προσωπικά, συμφωνώ απολύτως με τον συγγραφέα και εύχομαι, πέραν των επιχειρηματικών ηγετών, να εναγκαλιστούν αυτή την εξελιγμένη μορφή δημιουργικότητας, και οι πολιτικοί ηγέτες της ΕΕ, και ιδιαιτέρα οι Έλληνες... Η χώρα έχει ανάγκη από οράματα!
*Ο Roberto Verganti, είναι συγγραφέας των βιβλίων Design-Driven Innovation. Changing the Rules of Competition by Radically Innovating what Things Mean. Είναι καθηγητής στο Management and Innovation του Politecnico di Milano. Επίσης, είναι μέλος του συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών στο Management.