Βεβαίως φοροφυγάδες υπάρχουν παντού - ακόμα και στις χώρες που μας κουνούν επιδεικτικά το δάκτυλο κάθε φορά που γίνεται σχετική συζήτηση για την Ελλάδα - και η σύλληψη ενός από αυτούς δεν αποτελεί πλέον είδηση. Άλλο τώρα αν προσέφερε θέαμα η αντίδραση κάποιων θερμοκέφαλων. Το ότι χρειάστηκε η παρέμβαση των ΜΑΤ για να πραγματοποιηθεί ένας έλεγχος ρουτίνας, ήταν για την εικόνα της χώρας το κερασάκι στην τούρτα. Οι έλεγχοι του ΣΔΟΕ κάθε καλοκαίρι στα εστιατόρια και τα κλάμπ στα νησιά, έχουν πλέον καθιερωθεί και συνήθως συνοδεύονται από αρκετή δημοσιότητα. Οι αποδείξεις δεν αποτελούσαν συνηθισμένη πρακτική στις περισσότερες τουριστικές περιοχές, γι’ αυτό και η καθιέρωση των ελέγχων πριν από μερικά χρόνια έγινε με πολλά ταρατατζούμ. Όμως τα ποσοστά παραβατικότητας που δίνονται φαίνονται υπερβολικά. Θεωρητικά, υπερβαίνουν το 50%. Όμως, έχω την εντύπωση ότι αφορούν περισσότερο τυπικές παραλείψεις παρά ουσιαστική φοροδιαφυγή. Όπως φάνηκε μετά το φιάσκο της σύλληψης του επαγγελματία και της μητέρας του – και τις εξηγήσεις που έδωσαν – δηλαδή, δεν είναι δυνατόν να έχουν κομμένες αποδείξεις την ώρα που οι παραγγελίες των πελατών «τρέχουν». Τα εστιατόρια και οι ταβέρνες δεν είναι κλαμπ. Αυτά είναι υποχρεωμένα να κόβουν αποδείξεις στην είσοδο – και για όσα ποτά καταναλώνουν οι πελάτες την στιγμή που τα παραγγέλλουν και όχι στο τέλος.
Είναι γεγονός, όπως έχουμε επισημάνει επανειλημμένως από αυτή τη στήλη, ότι ο ΦΠΑ στην εστίαση, που ανέβηκε κατακόρυφα από το 9% στο 13% και στη συνέχεια στο 23%, είναι εξοντωτικός και δεν βοηθά ούτε τους καταστηματάρχες αλλά σε τελική ανάλυση ούτε και το κράτος. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι ιδιοκτήτες χώρων εστίασης στα νησιά και όχι μόνο, προβάλουν δύο επιχειρήματα, για το γεγονός ότι δεν κόβουν αποδείξεις. Πρώτον, ότι μέχρι τον Αύγουστο βαράνε μύγες και προσπαθούν να βγάλουν τη χασούρα της περιόδου μέσα σε ένα μήνα, πράγμα που είναι αλήθεια. Και δεύτερον, ότι αφού δεν ζητούν οι πελάτες απόδειξη γιατί εκείνοι να κόψουν (αν και όλα αυτά δεν τα δηλώνουν φωναχτά). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι όλοι απατεώνες, όπως αφήνουν να εννοηθεί διάφοροι. Και εν πάση περιπτώσει, δεν φαντάζομαι ότι όταν τους ζητούν οι πελάτες απόδειξη εκείνοι αρνούνται να κόψουν. Όταν συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι το να μη ζητάς απόδειξη είναι σα να βοηθάς κάποιον να σε κλέψει, ίσως αρχίσουν να βελτιώνονται τα πράγματα.
Τώρα, όσον αφορά το πρώτο, δεν αποτελεί είδηση διότι είναι πάγια πρακτική εδώ και χρόνια (τουλάχιστον όσο θυμάμαι). Η διαφορά είναι ότι οι περισσότεροι από μας στο παρελθόν δεν κοιτούσαμε τις τιμές αρκεί να περνάγαμε και να τρώγαμε καλά. Το δεύτερο, οφείλεται στην έλλειψη φορολογικής συνείδησης και των επαγγελματιών και των καταναλωτών. Και εδώ εντοπίζεται η ουσία της φοροδιαφυγής. Διότι όση ευθύνη έχει ο ιδιοκτήτης ενός καταστήματος ο οποίος εσκεμμένα δεν κόβει απόδειξη για τις υπηρεσίες/προιόντα που διαθέτει, άλλη τόση ευθύνη έχει και ο πελάτης. Και αυτό κατά την ταπεινή μου γνώμη, οφείλεται και στο γραφειοκρατικό, πολύπλοκο και δαιδαλώδες νομικό και φορολογικό σύστημα, που αφήνει παράθυρα σε κάθε διαπλοκή και βοηθά τελικά να αναπτύσσεται μια νοοτροπία φοροαποφυγής που προσβάλει όλες τις επαγγελματικές τάξεις της χώρας, πλην εκείνων που εκ των πραγμάτων δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Με τα γνωστά αποτελέσματα στο σύνολο των πολιτών και των εσόδων του κράτους.
Και εδώ ανακύπτει το ερώτημα, πότε τα μέσα ενημέρωσης ασχολήθηκαν με τους επαγγελματίες υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, και άλλους ελεύθερους επαγγελματίες, όπου είναι κοινό μυστικό πως επικρατεί όργιο φοροδιαφυγής;
Πριν από καιρό είχα φωνάξει ένα υδραυλικό για να μου ενώσει το πλυντήριο, μια εργασία που δεν του πήρε παραπάνω από 15 λεπτά για να την κάνει. Και όταν ρώτησα τι οφείλω, μου απάντησε 70 ευρώ. Όταν ζήτησα και απόδειξη, είπε εκνευρισμένος ότι «έπρεπε να μου το είχες πει από την αρχή, γιατί η τιμή είναι διαφορετική» και αφού μου έδωσε την απόδειξη, φανερά ενοχλημένος και με ύφος καρδινάλιου, ζήτησε να μην τον ξανακαλέσω. Απίστευτο θράσος, αλλά μάλλον συνηθισμένη κατάσταση.
Ωστόσο, οι καιροί άλλαξαν. Η απόκτηση φορολογικής συνείδησης, ιδιαίτερα στη σημερινή κρίσιμη περίοδο για τη χώρα μας είναι κάτι στο οποίο πρέπει να βοηθήσουμε όλοι, συνειδητοποιώντας πως φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή αποτελούν έγκλημα κατά του συνόλου των πολιτών της χώρας. Αλλά και κάτι ακόμα, η μεγέθυνση της προβολής αρνητικών για τη χώρα μας ειδήσεων είναι εξίσου εγκληματική. Βοηθά όσους δεν χάνουν ευκαιρία να στραφούν εναντίον μας και στηρίζει τα κερδοσκοπικά παιχνίδια σε βάρος μας. Χρειάζεται λίγη περισσότερη προσοχή στον τρόπο που μεταδίδουμε κάποια γεγονότα. Ακόμα περισσότερο, χρειάζεται βέβαια πιο ψύχραιμη αντιμετώπιση των όσων πυροδοτούν οι όλο και περισσότεροι θερμοκέφαλοι, που εξαπλώνονται σαν τα μανιτάρια…