Το παράδοξο της νοοτροπίας πολλών ελλήνων επιχειρηματιών, φαίνεται σήμερα από την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις που είτε έκλεισαν είτε περιήλθαν σε πολυεθνικούς ομίλους. Κάποιες συνεχίζουν να διατηρούν τα brands με τα οποία έγιναν γνωστές, κάποιες άλλες απλώς ξεχάστηκαν. Θυμάστε την Πειραϊκή Πατραϊκή, την Ιζόλα, την Κεράνης, την Κολυνός; Ίσως όχι οι νεότεροι. Τη Μινέρβα, τον Πίτσο, τον Παπαστράτο, τον Παυλίδη, τον Λουμίδη, τη Misco, τον Μεταξά, την Tasty, τον Βασιλόπουλο; Αυτές ανήκουν πια σε πολυεθνικούς κολοσσούς όπως και πολλές άλλες στο χώρο της γαλακτοβιομηχανίας, του ενδύματος και γενικότερα της μεταποίησης.

Χωρίς να ξεχνάμε τις επιδράσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας αλλά και το αρνητικό επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα μας, οι λόγοι για τον αφελληνισμό κάποιων επιχειρήσεων ήταν πολλοί, ιδιαίτερα για όσες θέλησαν να ανοίξουν τα φτερά τους στη διεθνή αγορά, όπου ήταν επόμενο να τραβήξουν την προσοχή των μεγάλων παικτών του χώρου. Όμως, κατά την άποψή μου, η έλλειψη εμπιστοσύνης των ιδιοκτητών τους σε ικανά εξειδικευμένα στελέχη, σε ικανούς μάνατζερ που θα μπορούσαν να λάβουν σοβαρές στρατηγικές αποφάσεις για λογαριασμό τους, έπαιξε το ρόλο της. Εξίσου σημαντική είναι και η έλλειψη στρατηγικής διαδοχής στο τιμόνι των επιχειρήσεων. Και αν αυτά είναι προβλήματα που μπορεί να συναντήσει κανείς στις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, φαντασθείτε τι γίνεται με τις μικρότερες, όπου συχνά οι διοικητικές δυνατότητες ενσωματώνονται στην απολυταρχία του διευθυντή-ιδιοκτήτη τους, ενώ το μέγεθος της επιχείρησης διαδραματίζει, ούτως ή άλλως, καθοριστικό ρόλο στην ίδια τη δυνατότητά της να προσλάβει ικανά διοικητικά στελέχη, λόγω των περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων της. Και υποθέτω πως όλοι γνωρίζουμε κάποιες περιπτώσεις όπου ο επιχειρηματίας επιμένει στη διατήρηση της εξουσίας του μέχρι τέλους και συχνά αντιμετωπίζει «αφ υψηλού» τον δυνητικό διάδοχό του, φυσικό ή μη, τόσο από φόβο όσο και από ανασφάλεια.

Προσωπικά δε, έχω γνωρίσει κάποιους, οι οποίοι αν και απασχολούσαν διάφορα στελέχη για τη διοίκηση των επιχειρήσεων τους, σε τομείς του μάρκετινγκ, των πωλήσεων, των δημοσίων σχέσεων και της παραγωγής, τους «ευνούχιζαν» τελικά, αφού τους προσλάμβαναν μόνο και μόνο για να λένε ότι τους διαθέτουν, ενώ στην ουσία δεν λάμβαναν υπόψη τις απόψεις τους. Και το σημαντικότερο, δεν καταλάβαιναν την ανάγκη ύπαρξης ενός καταγεγραμμένου επιχειρησιακού σχεδιασμού και του αντίστοιχου marketing plan για την ανάπτυξη της εταιρίας τους και την προώθηση των προϊόντων τους, βάσει σχεδίου και οργανωμένων στρατηγικών αποφάσεων που ορίζουν τις παραμέτρους μέσα στις οποίες λειτουργεί η εταιρεία και όχι πρόσκαιρων προσωπικών εκτιμήσεων ή και πολιτικών γνωριμιών. Αντί αυτού παρουσίαζαν ένα λογιστικό σχέδιο προβλεπομένων εσόδων και εξόδων.

Ευτυχώς, σήμερα οι νεότεροι επιχειρηματίες διαθέτουν γνώσεις και οικοδομούν τις επιχειρήσεις τους διαφορετικά, πάνω σε στέρεες βάσεις, αντιλαμβανόμενοι την ανάγκη να τις στελεχώσουν με εξειδικευμένους ανθρώπους, και να τις οδηγήσουν στην ανάπτυξη μέσα από την ομαδική εργασία. Κοινώς, αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχει χώρος πλέον για επιχειρήσεις με “one man show” επιχειρηματίες!