Μιλώντας για τις γκρίζες ζώνες οι ειδικοί, αναφέρονται σε καταστάσεις με υψηλή αβεβαιότητα και με σοβαρό διακύβευμα για τους ανθρώπους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να εξετάσουμε διεξοδικά τα οικονομικά, αλλά δεν πρέπει να σταθούμε σε αυτά. Βεβαίως, θα προσεγγίσουμε αυτά τα προβλήματα ως μάνατζερ και θα κάνουμε την καλύτερη δυνατή ανάλυση από οικονομικής πλευράς. Στο τέλος, όμως, θα τα επιλύσουμε βασιζόμενοι στην κρίση μας ως ανθρώπινα όντα. Διότι σε αυτές τις περιπτώσεις το να τρέχουμε πίσω από τα νούμερα αγκομαχώντας μπορεί να φαίνεται σημαντικό αλλά δεν είναι αρκετό.
Ας υποθέσουμε ότι είστε ο CEO μιας φαρμακευτικής εταιρίας και πρέπει να αποφασίσετε εάν θα ανακαλέσετε ένα νέο φάρμακο. Πώς θα πάρετε αυτή την απόφαση; Θα καταλήξετε σε όποια απόφαση μεγιστοποιεί τα κέρδη στο πλαίσιο της νομιμότητας, ή θα σκεφτείτε τις επιπτώσεις της απόφασης αυτής στην υγεία και τη ζωή των ασθενών; Και τι θα γίνει αν η επιχειρηματική σας μονάδα εξετάζει το ενδεχόμενο απολύσεων; Μήπως απλά θα αυξήσετε τα κέρδη σαν να αποφασίζατε για την καταστροφή κάποιων μηχανημάτων, ή θα εξετάσετε τον αντίκτυπο των επιλογών σας στη ζωή των εργαζομένων σας;
Από ιστορική άποψη, η ιδέα ότι ο μάνατζερ σε έναν οργανισμό έχει ένα απλό κυρίαρχο καθήκον - να επιτύχει ή να μεγιστοποιήσει την βέλτιστη οικονομική απόδοση - είναι μια εντυπωσιακή εξέλιξη. Κατά κάποιο τρόπο, είναι μια θεωρητική υπόθεση που χρησιμοποιείται ευρέως σε ένα σύμπλεγμα ακαδημαϊκών ειδικοτήτων - οικονομικών, χρηματοοικονομικών, οικονομετρικών μοντέλων, κλπ – τα οποία διαμορφώθηκαν κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες προς τα τέλη του 20ου αιώνα. Από ανθρωπιστική σκοπιά, εκπλήσσει αυτός η ο τρόπος σκέψης. Καμία από τις μεγάλες θρησκευτικές ή φιλοσοφικές παραδόσεις δεν συμπεριέλαβαν ποτέ την επιτακτική ανάγκη να κερδίζουν χρήματα ορισμένες ομάδες. Αν μη τι άλλο, αποθαρρύνουν έντονα την ενασχόληση με τα πλούτη.
Μήπως οι μάνατζερ δεν έχουν άλλη επιλογή; Διευθύνοντας τις επιχειρήσεις τους δεν είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις των μετόχων τους; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ΟΧΙ με κάθε θυσία. Η υποχρέωση των μάνατζερ είναι σαφώς η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μετόχων και της εταιρείας. Αυτή είναι μια πολύ ευρεία εντολή, και οι μάνατζερ έχουν αρκετή ευελιξία ως προς την επιδίωξη αυτή. Κανένας εταιρικός νόμος δεν υποχρεώνει τους μάνατζερ των επιχειρήσεων να φροντίζουν μόνο για τα οικονομικά συμφέροντα των μετόχων αδιαφορώντας για τα υπόλοιπα.
Σε μια πρόσφατη συζήτηση μεταξύ του Tim Cook, Διευθύνοντος Συμβούλου της Apple, και ενός ακτιβιστή μέτοχου, δραματοποιήθηκε αυτή η νομική πραγματικότητα. Ο μέτοχος ρώτησε τον Cook σχετικά με τις προσπάθειες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της εταιρείας, λέγοντάς του ότι η Apple θα πρέπει να τις συνεχίσει μόνο αν είναι κερδοφόρες. Σε μια σπάνια επίδειξη θυμού, ο Cook του απάντησε ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που κάνει η Apple επειδή είναι σωστά και δίκαια. «Όταν δουλεύουμε για την κατασκευή συσκευών που είναι προσβάσιμες σε τυφλούς», πρόσθεσε, «δεν θεωρώ σημαντική την απόδοση της επένδυσης (ROI)» για να συνεχίσει δηκτικά «αν θέλετε να κάνουμε πράγματα μόνο επειδή αποδίδουν, καλύτερα να αφήσετε για άλλους αυτή τη μετοχή».
Ο Cook μιλούσε σαν γνήσιος καπιταλιστής. Ανέφερε τι θα κάνει και τι όχι η Apple για να έχει κέρδη και να επιτύχει στρατηγικά. Οι επενδυτές μπορούσαν στη συνέχεια να αποφασίσουν αν θα έπρεπε να αγοράσουν ή όχι τις μετοχές της. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των στελεχών και των διοικητικών συμβουλίων να καθορίσουν τους εταιρικούς στόχους που επιδιώκουν - εφ 'όσον τα κίνητρά τους δεν προσκρούουν σε σύγκρουση συμφερόντων και εφόσον καταβάλλουν εύλογες προσπάθειες για να πάρουν αποφάσεις που βασίζονται σε ορθολογική πληροφόρηση. Επιπλέον, 30 πολιτείες έχουν περάσει νόμους που εγκρίνουν ρητά να λαμβάνονται υπόψη από πλευράς εταιρειών και τα συμφέροντα τρίτων, πέραν των μετόχων. Σύμφωνα με το American Law Institute, οι μάνατζερ έχουν τη διακριτική ευχέρεια να θυσιάσουν τα κέρδη για την αποφυγή συμπεριφοράς που ενδέχεται να είναι «ανήθικη» και να βλάπτει τα ενδιαφερόμενα μέρη: εργαζόμενους, προμηθευτές, κοινότητες, και άλλους.
Το σκεπτικό για την μεγιστοποίηση του κέρδους στη βάση του είναι ρεαλιστικό. Είναι ένα απλό, σαφές και πολύ χρήσιμο κριτήριο για τη λήψη αποφάσεων ρουτίνας, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ανταγωνιστικές αγορές και με υγιή νομικά συστήματα. Υπό τις συνθήκες αυτές, η φροντίδα για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων κερδών και εσόδων είναι ένας σημαντικός τρόπος για την βέλτιστη τοποθέτηση και χρήση των πόρων της κοινωνίας. Στις ανταγωνιστικές αγορές, τα ισχυρά κέρδη μπορεί να είναι κρίσιμα για την επιβίωση και την επιτυχία. Αλλά αυτή η σημαντική υποχρέωση των μάνατζερ - να κερδίσουν ισχυρές αποδόσεις – ούτε υπερισχύει ούτε αντικαθιστά τα θεμελιώδη καθήκοντά τους ως ανθρώπινα όντα. Και τα διευθυντικά στελέχη πρέπει να είναι προσεκτικά ώστε να μη χρησιμοποιούν τις οικονομικές υποχρεώσεις ως δικαιολογία για να βάζουν την καλή τους κρίση και την Ηθική στην άκρη, αγνοώντας τα θεμελιώδη ανθρώπινα καθήκοντα.