Οι τράπεζες καταποντίζονται γιατί οι επενδυτές ανησυχούν μήπως η Ελλάδα έχει παγιδευτεί και βρίσκεται εμπρός σε οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο. Το Χ.Α. ζει ημέρες ανάλογες με την χρεοκοπία του 2010 και το ρίσκο του Grexit, τον Ιούνιο του 2012. Απηυδισμένοι οι ξένοι μέτοχοι από το θολό τοπίο που επικρατεί στη χώρα, μετά και τις απώλειες άνω του 50% ενεργοποίησαν τους μηχανισμούς διακοπής των απωλειών (stop loss), ενώ από κοντά ακολουθούν και εγχώρια χαρτοφυλάκια.
Ωστόσο, πέρα των εσωτερικών διεργασιών, η κατάσταση γίνεται περισσότερο ανησυχητική και περίπλοκη καθώς τελευταία το «καθοδικό σπιράλ» περικλείει και τις ευρωπαϊκές τράπεζες, από τις οποίες έχει διαμορφωθεί μια σαφής τάση αποεπένδυσης που μειώνει τις αποτιμήσεις τους, η οποία με τη σειρά της χαμηλώνει περαιτέρω τον πήχη για τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έχουν να αντιμετωπίσουν και τις εσωτερικές αβεβαιότητες.
Με απλά λόγια, οι τράπεζες δεν επιβαρύνονται μόνο από τα δικά τους «ανοιχτά μέτωπα», όπως είναι η κρίσιμη διαχείριση της «βόμβας» των 107 δις ευρώ «κόκκινων» δανείων, η περαιτέρω αναδιάρθρωση των ίδιων των ομίλων, η αποκατάσταση της ρευστότητας, η οικονομική ύφεση ή η αναβίωση του πολιτικού ρίσκου, απόρροια και των προβλημάτων στο θέμα της διαπραγμάτευσης κυβέρνησης-θεσμών, κ.λπ. αλλά και από την υποτίμηση των προοπτικών του κλάδου πανευρωπαϊκά.
Οι μετοχές ομίλων όπως οι Deutsche Bank, Barclays, UBS, Royal Bank of Scotland, Indesa San Paolo, HSBC Commerzbank, Monte dei Paschi di Siena, Banca Popolare di Milano κ.λπ. χάνουν εσχάτως από 20% έως 35% της αξίας τους, ο δε δείκτης Eurostoxx Banks των ευρωπαϊκών τραπεζών βρίσκεται 20% χαμηλότερα από τις αρχές του 2016 και σχεδόν 40% χαμηλότερα σε βάθος εξαμήνου. Μάλιστα, εμβληματικά ονόματα του κλάδου ανά τη Ευρώπη (π.χ. οι Deutsche BANK, Credit Suisse) έγραψαν μεγάλες ζημίες, ενώ νωπό στη μνήμη των αγορών ακόμα είναι το μπαράζ αναστολών διαπραγμάτευσης ιταλικών τραπεζών.
Μεγάλο βραχνά αποτελούν το ιδιωτικό χρέος στην Ευρώπη που έχει «κοκκινίσει» και υπολογίζεται σε άνω του 1 τρισ. ευρώ (μόνο στην Ιταλία υπολογίζονται σε 360 δισ. ευρώ μαζί με τα επισφαλή), η έκθεση του κλάδου σε ενεργειακές εταιρείες την ώρα που το πετρέλαιο έχει καταρρεύσει, η μόχλευση σε επισφαλή παράγωγα προϊόντα, η αβεβαιότητα για την οικονομική κατάσταση σε Κίνα αλλά και Ευρώπη, οι κινήσεις κεντρικών τραπεζών, το προσφυγικό κ.λπ.
Και όλα αυτά, ενώ οι επενδυτές αγωνιούν μήπως τελικά προκύψει ένας νέος γύρος stress test στην Ευρώπη την ώρα που έχει ενεργοποιηθεί η οδηγία bail in που επιβαρύνει, εάν παραστεί ανάγκη, ιδιώτες, μετόχους, ομολογιούχος και ανασφάλιστους καταθέτες, προκειμένου να καλυφθούν οι τυχόν ανάγκες νέων επισφαλειών και διαγραφών και να επιτευχθούν ασφαλή επίπεδα κεφαλαιακής επάρκειας. Ακόμα και στις ΗΠΑ, η κατάσταση για τις αμερικάνικες τράπεζες είναι επισφαλής λόγω της σημαντικής τους έκθεσης σε δάνεια υψηλού ρίσκου προς τον πετρελαϊκό κλάδο.
Βέβαια, για να επανέλθουμε στα εντός των συνόρων θέματα, οι ελληνικές τράπεζες πρόσφατα ανακεφαλαιοποιήθηκαν, θεωρούνται ισχυρές, ενώ έχουν φτάσει να διαπραγματεύονται στο 1,15 με 0,2 του book value, αισθητά χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου, αν και πλέον στην Ευρώπη η σχέση τιμής προς λογιστική αξία αρχίζει και γίνεται ελκυστικότερη (δηλαδή πέφτει ο λόγος p/bv), ρίχνοντας ανάλογα και τον πήχη.
Η πρόοδος που έχει γίνει στις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές είναι ελάχιστη, ενώ πλέον έχει αναβιώσει το ρίσκο για τη χώρα, την οικονομία, την πολιτική. Αυτά τα ρίσκα, σε συνδυασμό με τη διεθνή πραγματικότητα, είναι που σύμφωνα με αναλυτές οδηγούν σε πτωτική υπερβολή(;).
Το Χ.Α. έχει υποστεί πληγές από ρευστοποιήσεις (κυρίως) ξένων, που ανήσυχοι για την πορεία της διαπραγμάτευσης δανειστών - Αθηνών προτίμησαν να μειώσουν θέσεις (ακόμη και με ζημία) παρά να μείνουν εντός παιδιάς. Οι συνεχιζόμενες πωλήσεις θα πρέπει να αποδοθούν στην ευρύτερη μείωση τραπεζικών θέσεων από το σύνολο των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και βεβαίως στις σοβαρές εκκρεμότητες που ούτως ή άλλως έχει ο κλάδος. Είναι μάλιστα ενδεικτικό, όσο και εντυπωσιακό, ότι στα τρέχοντα ιστορικά χαμηλά πωλούν αρκετοί ξένοι αδιαφορώντας για το εύρος των υποαξιών που εγγράφουν. Αν αυτό αποτελεί στρέβλωση ή όχι, θα φανεί προσεχώς…
Οι μετοχές των τραπεζών κινούνται σαν να… αποτιμούν σενάρια καταστροφής, συμπεριφέρονται σαν η Ελλάδα να βρίσκεται σε διαδικασία Grexit. Οι μετοχές των τραπεζών βυθίζονται με συνεχή ιστορικά χαμηλά. Την ίδια ώρα, διαρροές κάνουν λόγο ότι οι επενδυτές πουλάνε τα LME ομολογιακά που συμμετείχαν στις αυξήσεις κεφαλαίου (ομολογίες που μετατράπηκαν σε μετοχές) αν και προκαλεί εντυπώσεις ότι ξεπουλάνε στο -50% ή -60%, ενώ την ίδια ώρα αναπτύσσονται σενάρια υποτιμητικής κερδοσκοπίας εις βάρος των τραπεζών, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τον κίνδυνο περαιτέρω απαξίωσης των εισηγμένων, με το γενικότερο όμως κλίμα να βοηθάει αυτή την παραφιλολογία.
Γιώργος Παπακωνσταντίνου