Της Νατάσας Παπαδημητροπούλου
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Δεκεμβρίου 2021
Το αν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος ή όχι θα φανεί στο μέλλον, αλλά το παρόν είναι οδηγός. Τα κρυπτονομίσματα, κερδίζουν συνεχώς οπαδούς και η τεχνολογία που χρησιμοποιούν, ακόμα και για τους πιο σκεπτικιστές, αποτελεί μια πραγματική επανάσταση που μπορεί – και ήδη έχει αρχίσει - να βρίσκει εφαρμογή σε πολλούς τομείς της οικονομικής και όχι μόνο καθημερινότητας.
«Η τεχνολογία blockchain είναι μία τεχνολογική επανάσταση μεγαλύτερη και από αυτή του ίδιου του internet», υποστηρίζει στο Reporter Magazine ο Μηχανικός Υπολογιστών και ειδικός στην τεχνολογία Blockchain, κ. Νίκος Οικονόμου, με τη βοήθεια του οποίου αποκωδικοποιούμε τη νέα ψηφιακή νομισματική πραγματικότητα.
Μια «τράπεζα» χωρίς τις παθογένειες του τραπεζικού συστήματος
Τα κρυπτονομίσματα είναι ψηφιακές αξίες που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών με άμεση διάθεση και αποστολή από τον αποστολέα στον παραλήπτη χωρίς ενδιάμεσο τρίτο, όπως οι τράπεζες. Αυτό που τα κάνει πιο θελκτικά είναι ότι πρόκειται για αξίες απαλλαγμένες από πληθωρισμό, από εθνικές οικονομίες, από «κακό» έλεγχο εταιρειών ή τραπεζών ακόμα και από φαινόμενα όπως η πανδημία του κορονοϊού.
Δημιουργήθηκαν κυρίως για να ξεπεραστούν τρία βασικά χαρακτηριστικά, αλλά ταυτόχρονα σημαντικά προβλήματα του υπάρχοντος χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Πρώτον, ο χρόνος που απαιτείται για την διεκπεραίωση των συναλλαγών ιδιαίτερα όταν αφορούν μεταφορές κεφαλαίων σε διαφορετικές τράπεζες διαφορετικών χωρών ή και διαφορετικών ηπείρων. Για τα κρυπτονομίσματα ο χρόνος είναι απειροελάχιστος.
Δεύτερον, το κόστος των συναλλαγών που απαιτείται για την μεταφορά κεφαλαίων, που για τα κρυπτονομίσματα είναι ουσιαστικά τόσο μικρό, που αναλογικά με τις τράπεζες είναι μηδενικό.
Τρίτον, η απόλυτη εξάρτηση των συναλλασσόμενων από τις τράπεζες που πιστοποιούν και διεκπεραιώνουν την όποια συναλλαγή. Αντίθετα, για τη μεταφορά κεφαλαίων στο χώρο των κρυπτονομισμάτων η εξάρτηση αυτή καταργείται και η μόνη απαίτηση είναι η ύπαρξη ενός ηλεκτρονικού πορτοφολιού σε έναν υπολογιστή ή σε ένα κινητό τηλέφωνο.
Blockchain: Μια τεχνολογία που ήρθε για να μείνει
Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και αποτελεί πραγματική επανάσταση είναι ο τρόπος λειτουργίας τους. Eίναι το αποτέλεσμα ενός κώδικα προγραμματισμού που δημιουργεί κρυπτονομίσματα (tokens). Βασίζονται στην τεχνολογία blockchain, σύμφωνα με την οποία κάθε συναλλαγή καταγράφεται σε ένα ημερολόγιο (ledger) που είναι ανοικτό και αναγνώσιμο από κάθε χρήστη του δικτύου. Κάθε συναλλαγή επιβεβαιώνεται ως ορθή από άποψη ύπαρξης των κεφαλαίων και από άποψη κρυπτογράφησης, άρα καμία λανθασμένη ή ψεύτικη εγγραφή δεν μπορεί να περάσει στο ημερολόγιο. Η διαδικασία δημιουργίας κάποιων ομάδων (blocks) εγγραφών και η αδιαμφισβήτητη ασφαλής σύνδεσή τους σε μια αλυσίδα τέτοιων blocks ονομάζεται blockchain.
Η ασφάλεια και η ορθότητα των δεδομένων είναι αδιαμφισβήτητη. Όλοι όσοι συμμετέχουν στο δίκτυο μπορούν να δουν με απόλυτη διαφάνεια τις συναλλαγές που παραμένουν για πάντα ακέραιες στο blockchain.
Τον έλεγχο και την πιστοποίηση των συναλλαγών την κάνει το ίδιο το δίκτυο που συντηρεί και κινεί τις συναλλαγές και ο εργάτης (miner) που επιτυγχάνει πρώτος την πιστοποίηση της εκάστοτε συναλλαγής επιβραβεύεται με κάποιο ποσό κρυπτονομίσματος που αποτελεί και το κόστος της συναλλαγής.
Αποδοχή από κολοσσούς
Η επαναστατική τεχνολογία του blockchain είναι ένα πρωτόκολλο του internet πάνω στο οποίο μπορούν να στηριχθούν και να υλοποιηθούν άπειρες εφαρμογές. Δεν είναι τυχαίο που εταιρείες κολοσσοί όπως η Mastercard και η VISA ανακοίνωσαν ότι ξεκινούν να υλοποιούν εφαρμογή του συνόλου των συναλλαγών τους βασισμένη στην τεχνολογία blockchain του Ethereum (του δεύτερου σε αξία κρυπτονομίσματος μετά το Bitcoin). Ο λόγος απλός. Οι συναλλαγές που γίνονται παγκοσμίως για την Mastercard ή την VISA είναι περίπου 1700 το δευτερόλεπτο. Αυτές οι συναλλαγές για να επιτευχθούν χρησιμοποιούν σε κάθε χώρα πολλαπλές εγκαταστάσεις υπολογιστικών συστημάτων με εκατοντάδες χιλιάδες υπαλλήλων που τα εξυπηρετούν και βεβαιώνουν την ορθή και αδιάκοπη λειτουργία τους, ενώ πάντα υπάρχει και ο φόβος της κυβερνοεπίθεσης (hacking) που μπορεί να συμβεί σε καθένα από αυτά τα συστήματα. Το μέγεθος του κόστους λειτουργίας και το ενεργειακό αποτύπωμα του συνόλου αυτών των συστημάτων είναι τεράστιο.
Η τεχνολογία του blockchain μπορεί να εξυπηρετήσει δέκα ή είκοσι φορές περισσότερες συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο με μεγαλύτερη ασφάλεια και υποδεκαπλάσιο κόστος λειτουργίας και συντήρησης του δικτύου συναλλαγών.
Η τεχνολογία blockchain θα μπορούσε να εφαρμοστεί επίσης σε αποθήκες (σ.σ. η BMW είναι σε διαδικασία εφαρμογής της για το σύνολο των αποθηκών της για όλες τις χώρες για όλα τα ανταλλακτικά της), στις αγοραπωλησίες ακινήτων γλιτώνοντας καθυστερήσεις και γραφειοκρατία, στην άμεση βοήθεια πληγέντων από φυσικές καταστροφές, ακόμα και για να διανεμηθούν και να πληρωθούν τα δικαιώματα δημιουργών στο YouTube.
Η... περιπέτεια του ελληνικού HNC Coin
Η Ελλάδα έχει το δικό της κρυπτονόμισμα από το 2015. Δημιουργήθηκε «για να δώσει μία επενδυτική ευκαιρία στους Έλληνες που θα μπορούσαν να επενδύσουν σε ένα ασφαλές και πρωτοποριακό νόμισμα σε επίπεδα με τεχνολογία τέτοια που θα εγγυάται το μέλλον σε ένα νέο χρηματοπιστωτικό περιβάλλον», όπως επισημαίνει ο Technical Project Manager του HNC, κ. Νίκος Οικονόμου.
Πρόκειται για ένα κρυπτονόμισμα ανοιχτού κώδικα που βασίζεται στην τεχνολογία blockchain του Dash που επικεντρώνεται στην προσφορά ενός ταχύτερου και φθηνότερου παγκόσμιου δικτύου πληρωμών που έχει αποκεντρωμένο χαρακτήρα. Σύμφωνα με το white paper, επιδιώκει να γίνει ένα βελτιωμένο Bitcoin (BTC) παρέχοντας ισχυρότερο απόρρητο, πιο γρήγορες και φθηνότερες συναλλαγές έτσι ώστε να γίνει ένα χρήσιμο ψηφιακό νόμισμα παγκοσμίως, διεισδύοντας στην πραγματική οικονομία.
Το HNC, του οποίου το όνομα προέρχεται από το «Hellenic Coin», κυκλοφόρησε το 2015 ως εκδοχή του Litecoin (LTC). Ο μέγιστος αριθμός νομισμάτων HNC που μπορούν να εκδοθούν είναι 100 εκατομμύρια. Μέχρι αυτή τη στιγμή έχουν ήδη εκδοθεί περίπου 93 εκατομμύρια νομίσματα και 7 εκατομμύρια είναι διαθέσιμα για εξόρυξη.
Δυστυχώς, όμως, το ελληνικό κρυπτονόμισμα δέχθηκε ισχυρό πλήγμα όταν έγινε γνωστό ότι εξαφανίστηκε ο CEO Βαγγέλης Τσάπας. Η είδηση, φυσικά, θορύβησε τους επενδυτές και οδήγησε την αξία του HNC σε κατακόρυφη πτώση και πλέον η επιβίωσή του είναι αβέβαιη.
Γίνονται βέβαια απόπειρες για να βρεθεί νέος επενδυτής και να σωθεί το project. Τελευταία εξέλιξη είναι πως επικεφαλής της νέας Ομάδας Διοίκησης αναλαμβάνει ο κ. Claude Hallak, γνωστός Επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στη Ναυτιλία στην Ελλάδα τα τελευταία σαράντα χρόνια.
Νομοθετικό πλαίσιο - Φορολογία
Σε αυτή τη φάση, δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα αλλά ούτε και στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τα κρυπτονομίσματα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα δηλωθέντα κέρδη από την άνοδο των κρυπτονομισμάτων να αντιμετωπίζονται ως κέρδη από κινητές αξίες (όπως οι μετοχές εξωτερικού) και να φορολογούνται με ποσοστό 15%.
Πόσο κοντά είμαστε, όμως, στο να γίνουν τα κρυπτονομίσματα regulated; Ήδη δύο χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι crypto friendly και έχουν ένα regulated περιβάλλον για τα κρυπτονομίσματα, η Εσθονία και η Λιθουανία. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ είπε ότι πρέπει σύντομα να δημιουργηθεί το ψηφιακό ευρώ, ενώ ήδη χώρες όπως το Ελ Σαλβαδόρ αποδέχονται το Bitcoin ως επίσημο νόμισμα. Έτσι, η δημιουργία κανόνων για την αγορά των κρυπτονομισμάτων φαντάζει πολύ κοντά και το σύνολο των χωρών πιέζεται να προχωρήσει σε ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον.
Ένα νομοθετικό πλαίσιο θα δημιουργήσει κανόνες για την ασφαλή αγορά και πώληση κρυπτονομισμάτων σε κάθε ανταλλακτήριο. Οι συναλλαγές μέσω ανταλλακτηρίων θα ελέγχονται για το αν είναι προϊόν παράνομων πράξεων ή γίνονται για «ξέπλυμα χρήματος» (money laundering).
Τα μελανά σημεία
Ένας από τους λόγους που επικρίνονται τα κρυπτονομίσματα, άλλωστε είναι αυτός. Πολλοί υποστηρίζουν ότι μέσω κρυπτονομισμάτων είναι πιο εύκολες οι παράνομες συναλλαγές (π.χ. αγορά όπλων, εμπόριο οργάνων κλπ); Οι υποστηρικτές του απαντούν πως «το ανθρώπινο είδος δεν είναι απαραίτητα άμεμπτο, άκακο και διέπεται από καλά και μόνο αισθήματα και πράξεις. Ανέκαθεν εγκληματικές διαδικασίες χρηματοδοτούνταν με κάποια νομίσματα όπως το αμερικάνικο δολάριο, το γερμανικό μάρκο, το γαλλικό φράνκο, το γιέν, τις δραχμές ή το ευρώ. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να κατηγορήσουμε το όποιο νόμισμα ή να το συνδέσουμε με την μαφία ή με εγκληματικές ενέργειες».
Ένας θεσμικός έλεγχος, πάντως, θα μπορούσε να βελτιώσει την αξιοπιστία τους.
Ένα άλλο «αγκάθι» είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των κρυπτονομισμάτων, καθώς η εξόρυξη τους είναι πολύ ενεργοβόρα. Παρόλα αυτά, αναλυτές της σχετικής αγοράς επισημαίνουν ότι υπάρχουν άπειρες εταιρείες και διαδικασίες που επιβαρύνουν πολύ περισσότερο το περιβάλλον από την εξόρυξη των κρυπτονομισμάτων. Κάποια από αυτά, άλλωστε, ήδη χρησιμοποιούν μεθόδους που απαιτούν ασήμαντη κατανάλωση ρεύματος, ενώ πολλά σκοπεύουν να ακολουθήσουν πιο «πράσινες» τακτικές μέσα στο 2022.
Τι επιφυλάσσει το 2022
Το 2021 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για τα κρυπτονομίσματα, τα οποία, όπως όλα δείχνουν, θα πρωταγωνιστήσουν και το 2022. Αναλυτές του Forbes προβλέπουν πολλά και ενδιαφέροντα:
Μια από τις εκτιμήσεις τους αφορά το Ethereum, με αρκετούς να πιστεύουν ότι έχει όλα τα φόντα να ξεπεράσει τη νέα χρονιά το Bitcoin ως το πρώτο σε αξία κρυπτονόμισμα, προσελκύοντας και άλλους επενδυτές.
Αρκετοί περιμένουν επίσης ότι το νέο έτος ακόμα περισσότερες επιχειρήσεις θα αποδεχθούν τα κρυπτονομίσματα ως μέσο πληρωμής, ανεβάζοντας, έτσι, την αξία τους.
Δεν αποκλείεται επίσης να υπάρξουν χώρες – τουλάχιστον πέντε, όπως εκτιμούν - που θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ελ Σαλβαδόρ, αναγνωρίζοντας τα κρυπτονομίσματα ως επίσημο νόμισμα, ελέω και του αυξανόμενου πληθωρισμού.
Επίσης, ο κεντρικές τράπεζες θα προωθήσουν τις διαδικασίες για τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα, με την Κίνα ήδη να πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να περιορίσουν τις... απειλές από τα υπάρχοντα κρυπτονομίσματα.
Ταυτόχρονα, βέβαια, ενώ πολλά κρυπτονομίσματα αναμένεται να ανθίσουν, είναι πολύ πιθανό πολλά να χάσουν τελείως την αξία τους, αφού μέχρι τον Νοέμβριο του 2021 υπήρχαν πάνω από... 15.000! Το 2022 μπορεί να είναι μία χρονιά ξεκαθαρίσματος, σε μία αγορά που αναμφισβήτητα πια έχει μέλλον.
