Της Νατάσας Παπαδημητροπούλου
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Ιουλίου 2022
Είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί πόσα άτομα ασχολούνται στη χώρα μας με την αγοραπωλησία κρυπτονομισμάτων, αλλά είναι δεδομένο ότι το ενδιαφέρον συνεχώς αυξάνεται.
«Η αποδοχή των κρυπτονομισμάτων ανεβαίνει όσο περνάει ο χρόνος κυρίως ως επενδυτικό όχημα και λιγότερο ως μέσο συναλλαγών. Παρόλα αυτά είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό ή και παγκόσμιο μέσο όρο», επισημαίνει στο Reporter Magazine ο Κρυπτόβιος, προγραμματιστής στο επάγγελμα που ασχολείται ιδιαίτερα με τον τομέα, διαθέτοντας και το δικό του σχετικό κανάλι στο YouTube.
«Η αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι κυκλική. Όπως είναι φυσικό, το ενδιαφέρον κορυφώνεται κατά το ανοδικό μέρος του κύκλου και φθίνει κατά το καθοδικό. Στην κορύφωση του τελευταίου κύκλου, που συνέβη τον Απρίλιο και τις αρχές Μαΐου 2021, υπολογίζω ότι μερικές δεκάδες χιλιάδες Έλληνες είχαν στην κατοχή τους κρυπτονομίσματα. Από διάφορα στοιχεία συμμετοχής σε κοινωνικά δίκτυα, εκτιμώ ότι ο αριθμός αυτός δεν ξεπέρασε τις 50.000. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους ήταν άνδρες ηλικίας 25-50 ετών», συμπληρώνει.
Ασύμφορο το mining
Όσον αφορά, πάντως, την εξόρυξη κρυπτονομισμάτων, το λεγόμενο mining, η χώρα μας δεδομένα δεν το ευνοεί. Το υψηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτείται για την ιδιαίτερα ενεργοβόρα διαδικασία, καθώς και ο εξοπλισμός που κοστίζει δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ καθιστούν το mining από Έλληνες ιδιώτες ουσιαστικά απαγορευτικό.
«Το mining στην Ελλάδα δεν συμφέρει γιατί η τιμή του ρεύματος είναι ακριβή σε σχέση με άλλες χώρες. Υπάρχουν βέβαια κάποιοι που έχουν ήδη μεγάλη κατανάλωση ρεύματος γιατί κάτι τέτοιο απαιτεί η επιχείρησή τους.
Για παράδειγμα κάποιος που έχει μια μονάδα που απαιτεί θερμότητα καίει ήδη πολύ ρεύμα. To mining του Bitcoin παράγει πολύ θερμότητα και υπάρχει παράδειγμα επιχειρηματία στην Ελλάδα που καταναλώνει το ρεύμα στο mining του Bitcoin και στη συνέχεια κατευθύνει την παραγόμενη θερμότητα εκεί που απαιτείται στη μονάδα του.
Αυτή η ιδέα της χρήσης Bitcoin για να αυξηθεί η κερδοφορία σε μια ήδη υπάρχουσα δραστηριότητα, κερδίζει έδαφος παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Στη Σουηδία, έχουμε μονάδες θερμοκηπίων που κάνουν πρώτα Βitcoin mining και στη συνέχεια κατευθύνουν την παραγόμενη θερμότητα στα θερμοκήπια.
Επίσης το Bitcoin λειτουργεί ως μέσον αποθήκευσης περισσευούμενης ενέργειας. Πολλοί παραγωγοί ενέργειας, ειδικά ανανεώσιμων πηγών, έχουν το πρόβλημα ότι δεν μπορούν να αποθηκεύσουν την ενέργεια που παράγουν. Ως συνέπεια, μπορούν να πουλάνε μόνο την ενέργεια που παράγουν σε ώρες που υπάρχει ζήτηση. Η ενέργεια που παράγουν άλλες ώρες της μέρας πάει χαμένη. Εκεί έρχονται οι Bitcoin miners που χτίζουν φάρμες Bitcoin mining δίπλα στις μονάδες παραγωγής ενέργειας και συμφωνούν να καταναλώνουν για την εξόρυξη την ενέργεια που θα έμενε απούλητη και θα πήγαινε χαμένη. Ειδικά στην περίπτωση των μονάδων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, το Bitcoin mining λειτουργεί ως ένα είδος επιδότησης.
Το ποσοστό των Bitcoins που παράγονται από ανανεώσιμες πηγές, με προεξάρχουσα την υδροηλεκτική, αυξάνεται συνεχώς », λέει στο Reporter Magazine ο Κρυπτόβιος.
Άλλος, πάλι, έχει καταφέρει να κάνει κλειστό συμβόλαιο διετούς διάρκειας με εταιρεία παροχής ρεύματος σε καλύτερη τιμή για τον σκοπό αυτό. Κάποιοι, πάλι, καταφεύγουν στη λύση των φωτοβολταϊκών.
Δεν υπάρχει κάποια μεθοδολογία για να υπολογιστούν οι miners στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, καθώς η όλη διαδικασία βασίζεται έτσι κι αλλιώς στη λογική της ανωνυμίας. «Υπάρχουν διάφορα Proof-Of-Work κρυπτονομίσματα στα οποία μπορεί κανείς να κάνει mining με διαφορετικές απαιτήσεις σε hardware και κατανάλωση ρεύματος. Αν μιλάμε για το Bitcoin, οι miners είναι ελάχιστοι, ίσως μονοψήφιος αριθμός», μας λέει ο Κρυπτόβιος.
Όσον αφορά τον εξοπλισμό που χρειάζεται κάποιος για να ασχοληθεί με το mining, εξηγεί: «To Bitcoin mining απαιτεί εξειδικευμένο hardware, που ονομάζονται ASIC miners. Υπάρχουν πολλά μοντέλα με διαφορετική απόδοση και κατανάλωση ρεύματος. Ένας ASIC miner μετατρέπει ενέργεια σε υπολογιστική ισχύ (μετρημένη σε hashrate). Όσο πιο σύγχρονο (και ακριβό) είναι ένα μοντέλο, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδοσή του με την ίδια κατανάλωση ενέργειας. Επομένως, ένας παλιός μεταχειρισμένος miner μπορεί να είναι φτηνός (κάποιες εκατοντάδες δολάρια), αλλά να καθιστά το mining ζημιογόνο δεδομένης της τιμής ρεύματος που έχεις διαθέσιμη. Ένα καινούριο μοντέλο τελευταίας τεχνολογίας, μπορεί να κοστίζει και πάνω από 20.000 δολάρια.
Η αγορά των ASIC miners όμως είναι κι αυτή ευμετάβλητη και ακολουθεί την πορεία της τιμής του Bitcoin. Στη φάση του ανοδικού κύκλου, που η τιμή του Bitcoin αυξάνεται δραστικά, αυξάνεται και το κίνητρο της εξόρυξής του. Άρα, αυξάνεται κατακόρυφα και η ζήτηση για ASIC miners, κάτι που αυξάνει και τις τιμές τους.
Στην καθοδική φάση του κύκλου, η τιμή του Bitcoin πέφτει δραστικά και αυτό ρίχνει σταδιακά και την τιμή των ASIC miners». Όσον αφορά το πόση κατανάλωση ρεύματος απαιτείται, ο Κρυπτόβιος επισημαίνει ότι «η κατανάλωση ρεύματος διαφέρει πολύ από μοντέλο σε μοντέλο ASΙC miner. Ενδεικτικά, μεταξύ 2000-3000 Watts».
Αυξάνεται η αποδοχή από επιχειρήσεις
Τα τελευταία χρόνια δεκάδες επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να δέχονται κρυπτονομίσματα ως μέσο πληρωμής και στην Ελλάδα. Πλέον, έχουν ξεπεράσει τις 100 και βλέπουν να υπάρχει μέλλον. Στη λίστα υπάρχουν μεταξύ άλλων κομμωτήρια, γυμναστήρια, καφετέριες, εστιατόρια, καταστήματα ρούχων, παπουτσιών, ηλεκτρονικών ειδών και παιχνιδιών, ταβέρνες, δικηγορικά γραφεία, ιατρεία, φαρμακεία, ταξιδιωτικά πρακτορεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και άλλα.
Ο Βασίλης Παπαδόπουλος, ιδιοκτήτης του Cardia Cafe στο κέντρο της Αθήνας, ασχολούμενος και ο ίδιος με τα κρυπτονομίσματα, λέει στο Reporter Magazine ότι αποφάσισε να υιοθετήσει και τον συγκεκριμένο τρόπο πληρωμής «κυρίως για τεχνικούς λόγους και όχι για κάποιο έξτρα εισόδημα. Για να δούμε κυρίως πώς δουλεύει».
Η διαδικασία, άλλωστε, είναι πολύ απλή, ουσιαστικά «σαν να πληρώνεις με πιστωτική κάρτα», όπως μας λέει. Η πληρωμή γίνεται μέσω κινητού και, ειδικά για το Bitcoin, χρησιμοποιεί το lightning network, το οποίο είναι ένα παράλληλο δίκτυο του Βitcoin (sidechain) και το οποίο προτιμούν οι χρήστες για τις συναλλαγές τους λόγω των πολύ χαμηλών fees που έχει.
Εκτός από Bitcoin, το Cardia Cafe δέχεται γενικότερα τα δέκα μεγαλύτερα κρυπτονομίσματα βάσει κεφαλαιοποίησης.
Το ποσοστό των πελατών που προτιμούν τον συγκεκριμένο τρόπο πληρωμής δεν είναι μεγάλο, καθώς, όπως μας εξηγεί, οι περισσότεροι δεν θέλουν να ξοδέψουν έτσι τα κρυπτονομίσματά τους, αλλά κάνουν τη διαδικασία δοκιμαστικά. Πάντως, την εβδομάδα καταγράφει περίπου 2-3 συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα.
Πάνω από 60 ΑΤΜ στην Ελλάδα
Ένας από τους τρόπους να αποκτήσει κάποιος Bitcoin, αλλά και γενικότερα κάποια κρυπτονομίσματα στην Ελλάδα, είναι και μέσω των αντίστοιχων ΑΤΜ που υπάρχουν. Σύμφωνα με τον χάρτη της Coin ATM Radar, στην Ελλάδα υπάρχουν αυτή τη στιγμή 66 ΑΤΜ. Εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη που αριθμούν τα περισσότερα, υπάρχουν μεταξύ άλλων στην Αλεξανδρούπολη, την Άρτα, την Καστοριά, την Κρήτη (Ηράκλειο, Ρέθυμνο και Χανιά), τη Σκύρο, το Νυδρί και αλλού.
Μια από τις βασικές εταιρείες που έχουν τέτοια ΑΤΜ είναι η Bcash. «Η εταιρεία μας δραστηριοποιείται στον χώρο τον κρυπτονομισμάτων 5 χρόνια (από τον Ιανουάριο του 2017). Υποστηρίζουμε συναλλαγές μέσω αυτόματων πωλητών (ΑΤΜ) στα οποία οι πελάτες μας μπορούν να αγοράσουν κρυπτονομίσματα, τοποθετώντας μετρητά στο ΑΤΜ ή να πουλήσουν κρυπτονομίσματα και να λάβουν μετρητά από το ΑΤΜ.
Διαθέτουμε επίσης μία online πλατφόρμα (bcash. online) μέσα από την οποία οι πελάτες μας μπορούν να αγοράσουν κρυπτονομίσματα μέσω τραπεζικής κάρτας ή κατάθεσης, όπως και μέσω άλλων μεθόδων όπως είναι οι DaoPay και NeoSurf. Πρόσφατα μάλιστα προχωρήσαμε σε συνεργασία με το ίδρυμα πληρωμών Smartpay και πλέον οι πελάτες μας μπορούν να αγοράσουν προπληρωμένα voucher από 250 σημεία σε όλη την Ελλάδα για να τα χρησιμοποιήσουν στο bcash.online για αγορά κρυπτονομισμάτων», λέει στο Reporter Magazine ο Βίκτωρας Μελικόπουλος, Customer Service Representative της εταιρείας.
H Bcash διαθέτει αυτή τη στιγμή 19 ΑΤΜ σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων ο μεγαλύτερος αριθμός βρίσκονται σε Αθήνα (9) και Θεσσαλονίκη (4), με τα υπόλοιπα να είναι σε Πάτρα, Καλαμάτα, Ιωάννινα, Λάρισα, Κρήτη (Ηράκλειο) και Αλεξανδρούπολη. Σχεδόν όλα τα σημεία είναι ειδικά διαμορφωμένα καταστήματα όπου οι πελάτες μπορούν να πραγματοποιήσουν ασφαλείς συναλλαγές.
Τα κρυπτονομίσματα που υποστηρίζουν τα ΑΤΜ της εταιρείας ανανεώνονται συνεχώς. Αυτή τη στιγμή τα υποστηριζόμενα νομίσματα είναι: Bitcoin (BTC), Litecoin (LTC), Ethereum (ETH), Ripple (XRP), Stellar (XLM) και DASH. Όπως μας λέει ο κ. Μελικόπουλος, «από την έναρξη της εταιρείας (2017), μέχρι και σήμερα η ανταπόκριση του κόσμου έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό και συνεχίζει να αυξάνεται συνεχώς. Πραγματοποιούνται κατά μέσο 50 συναλλαγές την ημέρα στα κεντρικά ΑΤΜ της εταιρείας».
Αν και για την αποδοχή των κρυπτονομισμάτων στα καταστήματα, δεν χρειάζεται κανείς εξοπλισμό, καθώς μπορεί να γίνει πολύ απλά με ένα κινητό και εφαρμογή (υπάρχουν εκατοντάδες διαθέσιμες εφαρμογές γι’ αυτό τον σκοπό), το ενδιαφέρον και για τα ΑΤΜ κρυπτονομισμάτων αυξάνεται συνεχώς, με την εταιρεία να έχει προμηθεύσει τον εξοπλισμό και το λογισμικό της σε δεκάδες εταιρείες σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Έλεγχος και φορολογία
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ρυθμιστικό πλαίσιο όσον αφορά τα κρυπτονομίσματα. Εποπτεύονται μόνο από τη σκοπιά του Ξεπλύματος Μαύρου Χρήματος (AML – Anti Money Laundering) και εποπτική αρχή είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία διατηρεί μεταξύ άλλων και το μητρώο εποπτευόμενων ανταλλακτηρίων/ΑΤΜ.
Τα δηλωθέντα κέρδη φορολογούνται ως κέρδη από κινητές αξίες, όπως είναι, για παράδειγμα, οι μετοχές, με ποσοστό 15%.
Όσοι ασχολούνται, όμως, με τα κρυπτονομίσματα θέλουν πραγματικά να γίνουν regulated; «Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Αν δει κανείς πώς ξεκίνησαν τα κρυπτονομίσματα με το Bitcoin, ήταν αρχικά ένα ελευθεριακό κίνημα, που δημιούργησε για πρώτη φορά ένα νόμισμα που δεν ελέγχεται από καμία αρχή, αλλά από κώδικα λογισμικού. Ένα νόμισμα του οποίου τις συναλλαγές, κανείς δε μπορεί να μπλοκάρει και κανείς δε μπορεί να σου κουρέψει τα νομίσματα που κατέχεις.
Επιπλέον, η νομισματική πολιτική του Bitcoin, π.χ. ο μέγιστος αριθμός νομισμάτων που θα υπάρξει ποτέ και ο πληθωρισμός του, ελέγχεται αποκλειστικά από τον κώδικα λογισμικού, αντί για τις κεντρικές τράπεζες, όπως συμβαίνει με τα fiat νομίσματα. Όσοι προσεγγίζουν τα κρυπτονομίσματα σύμφωνα με αυτό το αφήγημα, αντιμάχονται κάθε προσπάθεια regulation.
Αντίθετα, όσοι τα προσεγγίζουν ως επενδυτικά οχήματα, είναι πιο θετικοί στο regulation, γιατί θεωρούν πως η έλευσή του θα βοηθήσει σημαντικά κεφάλαια να εισρεύσουν στα κρυπτονομίσματα από θεσμικούς επενδυτές, κάτι που θα ανεβάσει τις τιμές τους», εξηγεί στο Reporter Magazine ο Κρυπτόβιος.
Έχουν, τελικά, μέλλον τα κρυπτονομίσματα στην Ελλάδα;
Οι γνώστες του χώρου δεν έχουν καμία αμφιβολία ότι τα κρυπτονομίσματα έχουν μέλλον παγκοσμίως, άρα και στην Ελλάδα.
«Η αγορά κρυπτονομισμάτων έχει τεράστιο μέλλον, παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ρίσκο είναι να παραγνωρίσει κανείς την κυκλική φύση της αγοράς. Στην ανοδική φάση του κύκλου υπάρχει πολύ μεγάλη άνοδος, ακολουθούμενη από πολύ μεγάλη πτώση στο καθοδικό του κομμάτι. Πολύ συχνά κάποιοι μαθαίνουν για τα κρυπτονομίσματα κοντά στο τέλος του ανοδικού κύκλου και νομίζουν ότι η αγορά θα συνεχίζει να ανεβαίνει για πάντα.
Στο τέλος εγκλωβίζονται και θα πρέπει να περιμένουν 2-3 χρόνια για να ξαναβρεθούν κερδοφόροι, υπό την προϋπόθεση ότι τα κρυπτονομίσματα στα οποία έχουν επενδύσει, θα επιβιώσουν μέχρι την επόμενη ανοδική φάση. Επίσης, υπάρχουν χιλιάδες κρυπτονομίσματα. Τα περισσότερα απ’ αυτά είναι απάτες/σκουπίδια, ενώ και από τα υπόλοιπα, τα πιο σοβαρά, πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε ως πειράματα, ως startups που τα περισσότερα από αυτά θα αποτύχουν στο βάθος του χρόνου. Υπάρχει λοιπόν το ρίσκο κάποιος να αγοράσει κάποιο κρυπτονόμισμα που να μην καταφέρει να επανέλθει στον επόμενο ανοδικό κύκλο.
Η τεχνολογία αυτή είναι ακόμα σε νηπιακά στάδια και η μεγάλη πλειοψηφία των σημερινών projects θα αποτύχει. Σκεφτείτε, για παράδειγμα τι συνέβη με τις μηχανές αναζήτησης στα πρώτα στάδια του παγκόσμιου ιστού. Κάποιες από τις δημοφιλείς μηχανές αναζήτησης τη δεκαετία του 1990 ήταν οι Lycos, Altavista, Yahoo κ.α. Σήμερα δεν τις θυμάται κανείς», επισημαίνει ο Κρυπτόβιος.
«Το ενδιαφέρον για τα κρυπτονομίσματα έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να αυξάνεται. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ενημέρωσης, όπως και η νομιμοποίηση των συναλλαγών μέσω κρυπτονομισμάτων σε διάφορες χώρες του κόσμου έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε αυτό.
Η τεχνολογία που βασίζονται τα κρυπτονομίσματα αρχίζει να εντάσσεται και να υιοθετείται από διάφορες εταιρίες και κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Πολύ σημαντικό γεγονός είναι η εγγραφή της εταιρείας μας στα μητρώα της Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η χρήση κρυπτονομισμάτων δεν περιορίζεται μόνο σε επίπεδο επενδυτικών προϊόντων αφού πολλές επιχειρήσεις πλέον χρησιμοποιούν τα κρυπτονομίσματα ως μέσα πληρωμών.
Συνάμα, ενώ στην Ελλάδα οι εταιρείες που δέχονται τα κρυπτονομίσματα ως μέθοδο πληρωμής είναι ελάχιστες, εμείς ως εταιρεία καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να στηρίξουμε οποιεσδήποτε προοδευτικές κινήσεις έτσι ώστε να αναπτυχθεί αυτός ο κλάδος. Θεωρούμε ότι βρισκόμαστε μόνο στη αρχή για την ένταξη των κρυπτονομισμάτων στην καθημερινότητά μας», καταλήγει στο Reporter Magazine ο κ. Μελικόπουλος.
