Είναι προφανές ότι επικρατεί μεγάλη ανησυχία σε επενδυτές και αναλυτές για την πορεία των αγορών με πολλούς να κάνουν λόγο για μια δεύτερη χρηματοπιστωτική κρίση, όμοια με αυτή του 2008, μετά τη δεύτερη, μέσα σε μια εβδομάδα, διακοπή της συνεδρίασης στα κινεζικά χρηματιστήρια. Η Κίνα καταγράφει το χειρότερο ξεκίνημα χρηματιστηριακής χρονιάς καθώς η αγορά υποχώρησε και πάλι 7%, μετά την απόφαση της Λαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να προχωρήσει σε νέα υποτίμηση του γουάν, μειώνοντας το επιτόκιο αναφοράς. Η μεγάλη πτώση ενεργοποίησε ξανά τον μηχανισμό διακοπής των συναλλαγών, περίπου 30 λεπτά μετά την έναρξη της συνεδρίασης.
Ο Shanghai Composite Index σημείωνε πτώση 7,3% όταν ανεστάλη η διαπραγμάτευση, ανεβάζοντας τις απώλειες σε τέσσερις μόλις συνεδριάσεις, πέραν του 12%. Πρόκειται για την μεγαλύτερη εβδομαδιαία πτώση από την εβδομάδα που έληξε στις 21 Αυγούστου. Η πτώση «πέρασε» στα υπόλοιπα ασιατικά χρηματιστήρια (ο Nikkei 225 στο Τόκιο έκλεισε 2,33% στις 17.767 μονάδες, ο Hang Seng στο Χονγκ Κονγκ σημειώνει πτώση 2,75%), στις αγορές του Κόλπου (σχεδόν -3% νωρίτερα οι δείκτες σε Σαουδική Αραβία, Ντουμπάι, Άμπου Ντάμπι) και βέβαια στην υπόλοιπη παγκόσμια χρηματοοικονομική σκακιέρα.
Η οικονομία της Κίνας ξεφουσκώνει και μαζί και το χρηματιστήριο, η γεωπολιτική κρίση διευρύνεται με την δοκιμή βόμβας υδρογόνου από την Βόρειο Κορέα, ενώ η κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή, ειδικά μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, σε συνδυασμό με την αντίθετη πολιτική που ακολουθούν οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες, ιδίως η ΕΚΤ και η FED, έχουν δημιουργήσει ένα κλίμα παγκόσμιας αποσταθεροποίησης.
Εικόνα κατάρρευσης επικρατεί και στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, συνέπεια των νέων κλυδωνισμών από την Κίνα και των νέων απειλών, που αναδύονται από διάφορα μέτωπα διεθνώς, με τις βασικότερες αγορές (Φρανκφούρτη, Παρίσι, Λονδίνο, Μαδρίτη κ.λπ.) να κλείνουν με απώλειες γύρω στο 2%.
Τις απώλειες οδηγούν οι μετοχές ενέργειας εν μέσω νέας πτώσης του πετρελαίου. Το βρετανικό Brent υποχώρησε σε χαμηλό 11ετίας, ενώ το αργό πετρέλαιο τόσο στο ICE του Λονδίνου όσο και στο Χρηματιστήριο εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης διαπραγματεύεται στα 32 δολάρια. Οι μετοχές εμπορευμάτων υποχωρούν σε νέα χαμηλά από το 2009, καθώς έχουν μεγάλη έκθεση στην Κίνα.
Αναμενόμενη ήταν η νέα σημερινή πίεση και στο ελληνικό χρηματιστήριο, υπό το βάρος των στοιχείων που δημιουργούν ένα διευρυνόμενο ασταθές περιβάλλον διεθνώς. Το Χ.Α. υποχωρεί 4,5%, στις 590 μονάδες, με απώλειες έως 9%-10% σε τράπεζες και blue chips.
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, οι βασικοί δείκτες στη Wall Street άνοιξαν με απώλειες -1,2% έως -2% (Nasdaq) στον απόηχο (και) των σημερινών αναταράξεων.
Ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος, μιλώντας σε οικονομικό φόρουμ στη Σρι Λάνκα, είπε ότι οι αναταραχές που βλέπουμε σήμερα ως αποτέλεσμα της προσπάθειας της Κίνας να βρει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, μοιάζει με τις συνθήκες που υπήρχαν όταν ξεκίνησε η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. «Η Κίνα έχει ένα τεράστιο πρόβλημα προσαρμογής. Θα έλεγα ότι αντιστοιχεί σε κρίση. Κοιτάω τις χρηματοπιστωτικές αγορές και υπάρχει μια σοβαρή πρόκληση που μου θυμίζει την κρίση του 2008» είπε χαρακτηριστικά.
Εάν δεν αλλάξουν άρδην τα πράγματα σε διεθνές επίπεδο οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το 2016 μπορεί να είναι έτος αναταράξεων και χαμηλών προσδοκιών. Βεβαίως δεν θα πρέπει να εξαχθούν βιαστικά συμπεράσματα καθώς έχουν διανυθεί μόλις λίγες ημέρες του 2016. Ωστόσο, το ξεκίνημα της χρονιάς στέλνει χρηματιστήρια και εμπορεύματα σε χαμηλότερα επίπεδα.
Γιώργος Παπακωνσταντίνου