Συγκεκριμένα, ο βρετανικός χρηματοοικονομικός οίκος προβάλει δύο παράγοντες ως τους σημαντικότερους για τη ρύθμιση του πληθωρισμού. Το πρώτο είναι η ισορροπία μεταξύ ζήτησης και ικανότητας του εργατικού δυναμικού και το δεύτερο είναι η ψύχραιμη -ή όχι- αντίδραση των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής των κεντρικών τραπεζών.
Οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας είναι κρίσιμες, διότι σε περίπτωση που «ριζώσει» ο υψηλός πληθωρισμός, αυτό θα γίνει μέσω των μισθολογικών διακανονισμών. Δηλαδή, σε τι βαθμό διατηρείται η βιώσιμη ισορροπία μεταξύ μισθών και τιμών των προϊόντων. Αυτό το φαινόμενο ορίζεται ως σπιράλ τιμών-μισθού (price-wage spiral), το οποίο με τη σειρά του μεταφράζεται ως εξής: οι εργαζόμενοι ανταποκρίνονται στον υψηλότερο πληθωρισμό απαιτώντας υψηλότερους μισθούς, που με τη σειρά τους τροφοδοτούν μια περαιτέρω επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Όπως και να ορίζεται πάντως, το σπιράλ τιμών-μισθού αποτελεί κατάλοιπο του παρελθόντος. Ο αποσυνδικαλισμός, η παγκοσμιοποίηση και ο αυξημένος κατακερματισμός της αγοράς εργασίας συνδυάστηκαν ιδανικά και κατάφεραν να μειώσουν την ικανότητα των εργαζομένων να διαπραγματεύονται για υψηλότερες αμοιβές ως απάντηση στον υψηλότερο πληθωρισμό.
Ωστόσο, η Capital Economics επισημαίνει στην ανάλυσή της ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν χάσει εντελώς τη διαπραγματευτική τους δύναμη. Κι αυτό διότι εάν οι μισθοί πέσουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα για τα δεδομένα του τρέχοντος πληθωρισμού, τότε οι εργοδότες θα δουν περισσότερες αποχωρήσεις, αναγκάζοντάς τες στην ουσία να αυξήσουν τους μισθούς. Βέβαια, οι εργαζόμενοι είναι πιο πιθανό να παραιτηθούν εάν μπορούν να βρουν εύκολα μια άλλη επιχείρηση, που είναι πρόθυμη να τους παρέχει μεγαλύτερους μισθούς. Αυτό σημαίνει πως το σπιράλ τιμών-μισθών δεν αποτελεί απαραίτητα κατάλοιπο του παρελθόντος, απλώς, σε σύγκριση με παλαιότερα, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας πρέπει να γίνουν πολύ πιο αυστηρές ώστε να εφαρμοστεί.
Ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών
Το βασικό ερώτημα για τις κεντρικές τράπεζες είναι πόσο «σφιχτή» πρέπει να είναι η πολιτική της ώστε να μην παραείναι σφιχτή; Από τη μία πλευρά, οι αποχωρήσεις εργαζομένων έχουν «εκτιναχθεί» και ειδικά στις ΗΠΑ το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης» είναι πιο ορατό από ποτέ. Την ίδια στιγμή, η απασχόληση εξακολουθεί να είναι σε χαμηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα, που πριν την πανδημία κανείς δεν ανησυχούσε για τη δραματική αύξηση των μισθών ή το σπιράλ τιμών-μισθών.
Ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των κεντρικών τραπεζών θεωρούν ότι οι μαζικές αποχωρήσεις εργαζομένων οφείλονται στην πανδημία, καθώς πολλοί έχουν συνταξιοδοτηθεί πρόωρα ή έχουν παραιτηθεί για να μπορούν να φροντίζουν μέλη της οικογένειάς τους όσο η πανδημία πλήττει την ανθρωπότητα. Οι αποχωρήσεις, ωστόσο, ίσως αποδειχθεί ότι δεν αποτελούν μόνιμο φαινόμενο. Πιθανώς η αγορά εργασίας να ανακάμψει με την πάροδο του χρόνου, όσο εξασθενεί η επιρροή της πανδημίας.
Το βασικό ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσουν οι κεντρικές τράπεζες. Η απάντηση θα εξαρτηθεί από τους στόχους τους και από το πώς βλέπουν την ισορροπία των κινδύνων γύρω από τις κεντρικές προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό και την αγορά εργασίας.
Αριστοτέλης Παππάς
