Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δύσκολη επιλογή όσον αφορά τις πιθανές κυρώσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας.
Η ρωσική Gazprom παρείχε περίπου 146 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου στην ΕΕ το 2021, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 35% του φυσικού αερίου που καταναλώνει η ΕΕ ετησίως. Η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω εάν τεθεί σε λειτουργία ο αγωγός Nord Stream 2.
«Η προγραμματισμένη ένταξη του φυσικού αερίου στην ΕΕ αντανακλά τον ρόλο του ως κρίσιμου μεταβατικού καυσίμου στην στροφή της ΕΕ προς μια χαμηλών εκπομπών άνθρακα εποχή. Συνεπώς, η εξάρτηση της ΕΕ από το εισαγόμενο αέριο πιθανώς να αυξηθεί περαιτέρω μεσοπρόθεσμα, καθώς η χρήση άνθρακα και πυρηνικής ενέργειας σε ορισμένες χώρες καταργείται σταδιακά και ταυτόχρονα η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου συνεχίζει να μειώνεται», αναφέρει ο επενδυτικός οίκος Scope Ratings σε νέα του έκθεση.
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, η τρέχουσα γεωπολιτική δυναμική υπογραμμίζει την ανάγκη για μια στενά συντονισμένη ενεργειακή στρατηγική σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης ενεργειακής ασφάλειας και βιωσιμότητας.
«Η ιεράρχηση και η επιτάχυνση τέτοιων προσπαθειών θα σήμαινε επίσης ότι μια κλιμάκωση της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης θα έβλαπτε τελικά τη Ρωσία, παρά θα ενίσχυε την ευρωπαϊκή ζήτηση για τις εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας. Αυτά παραμένουν ο ακρογωνιαίος λίθος της ρωσικής οικονομίας, με τις εξαγωγές προϊόντων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά να φέρνουν στη Ρωσία πάνω από 90 δισ. ευρώ τον τελευταίο χρόνο», τονίζει η Scope.
Βραχυπρόθεσμα, η ΕΕ θα μπορούσε να αντέξει μια μεγάλη διακοπή του εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο μέχρι το καλοκαίρι, με υψηλότερες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ και το Κατάρ, αλλά και με τη χρήση «μαξιλαριού» ασφαλείας για το φυσικό αέριο στις αποθήκες ή και με περικοπές της ζήτησης. Ωστόσο, μια παρατεταμένη διακοπή των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου θα μπορούσε να εξαντλήσει γρήγορα τα τρέχοντα αποθέματα φυσικού αερίου σε ορισμένες χώρες. Σε ένα τέτοιο σενάριο, ο αντίκτυπος θα ποικίλλει σε ολόκληρη την ΕΕ, ανάλογα με το επίπεδο έκθεσης στο ρωσικό αέριο και το ενεργειακό μείγμα.
Χώρες όπως η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία έχουν υψηλή αναλογία φυσικού αερίου στο μείγμα ενέργειας που καταναλώνουν και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Αντίθετα, η Γαλλία και η Ισπανία, δύο από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς LNG στην ΕΕ, εξαρτώνται πολύ λιγότερο από τις προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Σημειώνεται ότι η συνολική αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκε σε 37,7% της χωρητικότητας στις 31 Ιανουαρίου 2022, σε σύγκριση με 51,7% την ίδια περίοδο πέρυσι.
«Κρίνοντας από αυτό, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία φαίνονται πιο ευάλωτες σε ένα τόσο σοβαρό σενάριο. Ο αντίκτυπος, ωστόσο, θα μπορούσε να μετριαστεί σε κάποιο βαθμό ανάλογα με το πόσο είναι σε θέση η διασυνδεδεμένη αγορά ενέργειας της ΕΕ να αναδιανέμει τις προμήθειες μεταξύ των χωρών. Μακροπρόθεσμα, η επισήμανση της πυρηνικής ενέργειας ως “πράσινης” πηγής ενέργειας θα μπορούσε να βελτιώσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ και να μειώσει τους κινδύνους μετάβασης», επισημαίνει η Scope Ratings.
