Στην Έκθεση τονίζεται ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να αυξήσουν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία γύρω από τις ομάδες πίεσης, για να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες γνωρίζουν ποιοι παράγοντες επιδιώκουν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος πρακτικών διαφθοράς.
Η GRECO αν και αναγνωρίζει ότι τα λόμπι είναι μια νόμιμη δραστηριότητα, που μπορεί να συμβάλει στη δημοκρατική διαδικασία και στη λήψη αποφάσεων με καλή ενημέρωση, υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να τηρούνται πλήρως τα πρότυπα κατά της διαφθοράς.
Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της δημιουργίας μητρώων Ομάδων Συμφερόντων, όπου θα φαίνεται εάν οι επαφές είναι επίσημες ή ανεπίσημες, η ταυτότητα των ατόμων που είχαν επαφή και τα θέματα που συζητήθηκαν.
Ο πρόεδρος της GRECO Marin Mrčela δήλωσε: «Η εμπιστοσύνη του κοινού έχει δοκιμαστεί στο όριο σε ορισμένες περιπτώσεις τον τελευταίο καιρό, καθώς σκάνδαλα διαφθοράς εμφανίζονται τακτικά στα μέσα ενημέρωσης. Το κοινό έχει δικαίωμα να γνωρίζει ποιος επηρεάζει τις πολιτικές αποφάσεις. Η απόκτηση πρόσβασης σε αυτού του είδους τις πληροφορίες θα πρέπει να είναι απλή και γρήγορη. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να υιοθετήσουν λεπτομερείς κανόνες για την πρόληψη των κινδύνων διαφθοράς».
«Σε γενικές γραμμές, το 2021 είδαμε πρόοδο στην εφαρμογή των συστάσεων της GRECO, αλλά οι βελτιώσεις θα πρέπει να επιταχυνθούν περαιτέρω, ιδίως όσον αφορά τα μέτρα κατά της διαφθοράς σε σχέση με τους βουλευτές και τις ανώτατες εκτελεστικές λειτουργίες των κεντρικών κυβερνήσεων. Επιπλέον, είναι κρίσιμο, μόλις εγκριθούν οι μεταρρυθμίσεις, τα μέτρα κατά της διαφθοράς να είναι πλήρως λειτουργικά και αποτελεσματικά», πρόσθεσε.
Η έκθεση εξετάζει τα μέτρα για την πρόληψη της διαφθοράς που ελήφθησαν στα κράτη μέλη της GRECO το 2021 στο πλαίσιο του 5ου γύρου αξιολόγησης, ο οποίος επικεντρώνεται στις κεντρικές κυβερνήσεις - συμπεριλαμβανομένων των ανώτατων εκτελεστικών λειτουργιών - και στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου.
Εξετάζει επίσης τα βήματα που έγιναν στο πλαίσιο του 4ου γύρου αξιολόγησης της GRECO - που αφορά βουλευτές, δικαστές και εισαγγελείς.
Μέχρι το τέλος του 2021, η GRECO είχε ολοκληρώσει την αξιολόγηση 23 κρατών, σε σχέση με τις κορυφαίες εκτελεστικές λειτουργίες σε κεντρικές κυβερνήσεις και υπηρεσίες επιβολής του νόμου.
Οι 15 εκθέσεις συμμόρφωσης που δημοσιεύθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2021 έδειξαν ότι η πρόοδος στην εφαρμογή των συστάσεων ήταν αργή: μόνο το 18% των συστάσεων είχε εφαρμοστεί πλήρως, το 38% είχε εν μέρει εφαρμοστεί και το 44% παρέμεινε μη εφαρμοσμένο.
Κατά τη διάρκεια του 2021, η συμμόρφωση των κρατών μελών της GRECO με τις συστάσεις του 4ου γύρου αξιολόγησης βελτιώθηκε: Σχεδόν το ήμισυ είχε εφαρμοστεί πλήρως στο τέλος του 2021 (45% έναντι 39% στο τέλος του 2020), ενώ το 37% είχε εφαρμοστεί εν μέρει και το 18% παρέμεινε μη εφαρμοστέο.
Η έλλειψη προόδου στη συμμόρφωση με τις συστάσεις σχετικά με τους βουλευτές παρέμεινε πρόκληση: το 36% των συστάσεων είχε εφαρμοστεί πλήρως, έναντι 47% όσον αφορά τους δικαστές και το 54% όσον αφορά τους εισαγγελείς).
Νίκος Ρούσσης – Στρασβούργο
