Παρά τους οκτώ γύρους κυρώσεων, τα στοχευμένα μέτρα κατά των εξαγωγών ενέργειας και τις εκκλήσεις από την Ουκρανία για επιβολή πλήρους εμπάργκο στο πυρηνικό εμπόριο, οι αποστολές πυρηνικών καυσίμων προς τα κράτη μέλη της ΕΕ συνεχίζονται κανονικά από τη Ρωσία.
Η Αριάντνα Ροντρίγκο, διαχειριστής βιώσιμων οικονομικών της ΕΕ στην Greenpeace, είπε στο CNBC ότι είναι «απόλυτη τρέλα» για το μπλοκ να συνεχίζει να χρηματοδοτεί το Κρεμλίνο αγνοώντας το εμπόριο πυρηνικών καυσίμων της Ρωσίας.
«Αν οι κυβερνήσεις της ΕΕ είναι σοβαρές για τη διακοπή του πολέμου, πρέπει να κόψουν τον ομφάλιο λώρο της ευρωπαϊκής πυρηνικής βιομηχανίας στο Κρεμλίνο και να επικεντρωθούν στην επιτάχυνση της εξοικονόμησης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», είπε η Ροντρίγκο.
Κατά την παρουσίαση του τελευταίου πακέτου κυρώσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν πρότεινε κάποιο εμπάργκο στο εμπόριο ρωσικών πυρηνικών καυσίμων, σε αντίθεση με το ρωσικό πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την ενίσχυση της οικονομικής πίεσης στο Κρεμλίνο.
Ουγγαρία και Βουλγαρία εξέφρασαν πιο έντονα την αντίθεσή τους σε πιθανές κυρώσεις στο ρωσικό ουράνιο και άλλη πυρηνική τεχνολογία την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με την Ροντρίγκο.
Οι λίγες απαγορεύσεις της ΕΕ στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας της Ρωσίας που ισχύουν, όπως η απαγόρευση πρόσβασης σε λιμάνια πλοίων με ρωσική σημαία για τη μεταφορά πυρηνικών καυσίμων, περιέχουν πολλά κενά και οι επικριτές υποστηρίζουν ότι απαιτούνται πολύ πιο σκληρά μέτρα για να μειωθεί η εξάρτηση του μπλοκ από τη ρωσική πυρηνική ενέργεια.
Το ίδιο ζητά και το Κίεβο. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε στις αρχές Αυγούστου ότι μίλησε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ σχετικά με την ανάγκη επιβολής κυρώσεων από την ΕΕ στη ρωσική πυρηνική βιομηχανία.
«Ο ρωσικός πυρηνικός τρόμος απαιτεί μια ισχυρότερη απάντηση από τη διεθνή κοινότητα - κυρώσεις στη ρωσική πυρηνική βιομηχανία και τα πυρηνικά καύσιμα», είχε γράψει τότε στο Twitter ο Ζελένσκι.
«Πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ουράνιο και άνθρακας, όλα αυτά πρέπει να απαγορευθούν. Επειδή χρησιμοποιούν αυτά τα χρήματα για να χρηματοδοτήσουν αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε αργότερα τον Σεπτέμβριο ο Όλεγκ Ουστένκο, κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος του Ζελένσκι.
Δεν είναι μόνο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο
Τον Απρίλιο, ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησε «άμεσο» εμπάργκο στις ρωσικές εισαγωγές πυρηνικών καυσίμων και προέτρεψε τα κράτη μέλη να σταματήσουν να συνεργάζονται με τον κρατικό πυρηνικό κολοσσό της Ρωσίας Rosatom για υπάρχοντα και νέα έργα.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το CNBC, η Ρωσία είναι κυρίαρχος παίκτης στην παγκόσμια αγορά πυρηνικών καυσίμων και οποιαδήποτε κίνηση για να «σπάσει» η εξάρτηση της ΕΕ από τις υπηρεσίες της δεν θα ήταν καθόλου ανώδυνη, ιδιαίτερα με τη Rosatom στην καρδιά της εξάρτησης της Ευρώπης.
Με την υποστήριξη του Πούτιν, η Rosatom όχι μόνο κυριαρχεί στην εν λόγω βιομηχανία, αλλά είναι επίσης υπεύθυνη για το οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων της Ρωσίας και επί του παρόντος επιβλέπει τον κατεχόμενο πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια στην Ουκρανία.
Υπάρχουν 18 ρωσικοί πυρηνικοί αντιδραστήρες στην Ευρώπη, σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία. Όλοι αυτοί οι αντιδραστήρες βασίζονται στη Rosatom για την προμήθεια πυρηνικών καυσίμων και άλλων υπηρεσιών.
Η εξάρτηση κάποιων κρατών μελών της ΕΕ είναι τέτοια που, ακόμη και ενώ η επίθεση του Κρεμλίνου στην Ουκρανία συνεχίζεται, η Ουγγαρία ανακοίνωσε στα τέλη Αυγούστου την κατασκευή δύο νέων πυρηνικών αντιδραστήρων από τη Rosatom.
Η Μόσχα αντιπροσώπευε σχεδόν το ένα πέμπτο (19,7%) των εισαγωγών ουρανίου της ΕΕ πέρυσι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από τον Οργανισμό Εφοδιασμού Euratom. Μόνο ο Νίγηρας (24,3%) και η πρώην Σοβιετική Δημοκρατία του Καζακστάν (23%) ήταν μεγαλύτεροι προμηθευτές ουρανίου στο μπλοκ.
Η ΕΕ πλήρωσε περίπου 210 εκατομμύρια ευρώ για την εισαγωγή ακατέργαστου ουρανίου από τη Ρωσία πέρυσι, σύμφωνα με εκτιμήσεις που αναφέρει το Investigate Europe, και άλλα 245 εκατομμύρια ευρώ καταβλήθηκαν για την εισαγωγή ουρανίου από το Καζακστάν, όπου η εξόρυξη του πυρηνικού καυσίμου ελέγχεται από την Rosatom.
«Μιλάμε για ένα σοβαρό χρηματικό ποσό εδώ», επεσήμανε η Ροντρίγκο της Greenpeace στο CNBC, σημειώνοντας ότι αυτές οι εκτιμήσεις αφορούσαν μόνο τις εισαγωγές ουρανίου και η εξάρτηση της ΕΕ καλύπτει τις υπηρεσίες σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού.
Ερωτηθείσα σε ποιο βαθμό οι εισαγωγές ουρανίου της Ευρώπης από τη Ρωσία υπονομεύουν τις προσπάθειές της να ενθαρρύνει άλλους να σταματήσουν να εισάγουν ρωσική ενέργεια, η Ροντρίγκο απάντησε: «Το γεγονός ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη σχετική συζήτηση δείχνει απλώς τα δύο μέτρα και δύο σταθμά της ΕΕ».
