Η αγορά άνθρακα της ΕΕ απαιτεί περίπου 10.000 σταθμούς παραγωγής ενέργειας και εργοστάσια να αγοράζουν άδειες «δικαιωμάτων ρύπανσης», ένα σύστημα που είναι βασικό για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ να μειώσει τις καθαρές εκπομπές της κατά 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Σύμφωνα με τη συμφωνία που επετεύχθη, η αγορά άνθρακα της ΕΕ θα μεταρρυθμιστεί για να μειωθούν οι εκπομπές κατά 62% από τα επίπεδα του 2005 έως το 2030.

Το σχέδιο περιλαμβάνει την αφαίρεση 90 εκατομμυρίων αδειών CO2 από το σύστημα το 2024, 27 εκατομμυρίων το 2026 και μείωση του ρυθμού με τον οποίο το ανώτατο όριο για τις άδειες CO2 στο σύστημα μειώνεται κατά 4,3% από το 2024-2027 και στο 4,4% από το 2028-2030.

«Από το 2027 κι έπειτα, είναι η ώρα της κρίσης. Όλοι πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές έως τότε ή θα πρέπει να πληρώσουν πολλά», δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Πίτερ Λις, προσθέτοντας ότι ελπίζει ότι αυτή η επικείμενη προθεσμία θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια.

Από το 2026-2034, η ΕΕ θα καταργήσει σταδιακά τις δωρεάν άδειες CO2 που παρέχει επί του παρόντος στις βιομηχανίες για να τις προστατεύσει από τον ξένο ανταγωνισμό.

Έπειτα από 30 ώρες συνομιλιών που ξεκίνησαν την Παρασκευή, η ΕΕ συμφώνησε επίσης να ξεκινήσει μια νέα αγορά άνθρακα που θα καλύπτει τους προμηθευτές καυσίμων που εκπέμπουν CO2 που χρησιμοποιούνται σε αυτοκίνητα και κτίρια το 2027.

Ιδρύεται και ταμείο… ελάφρυνσης

Παρά τις αντιδράσεις, στο σύστημα θα περιλαμβάνονται και τα νοικοκυριά, αλλά οι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε διάφορα μέτρα για την προστασία των πολιτών από τις υψηλές τιμές άνθρακα.

Εάν οι τιμές των καυσίμων είναι τόσο υψηλές το 2027 όσο σήμερα, η εισαγωγή της αγοράς άνθρακα θα καθυστερούσε για το 2028. Εάν η τιμή του CO2 φτάσει τα 45 ευρώ, τότε επιπλέον άδειες CO2 θα κυκλοφορήσουν στην αγορά για να προσπαθήσουν να τιθασεύσουν τις τιμές.

Η τιμή των αδειών άνθρακα της ΕΕ έχει εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια, ενισχυμένη από την προσδοκία ότι οι αυστηρότεροι στόχοι εκπομπών της ΕΕ θα περιορίσουν την παροχή αδειών CO2. Η τιμή αναφοράς του άνθρακα στην ΕΕ έκλεισε τις συναλλαγές στα περίπου 84 ευρώ ανά τόνο CO2 την Παρασκευή, περίπου δεκαπλάσια της αξίας της πριν από πέντε χρόνια.

Η ΕΕ θα ξεκινήσει επίσης ένα ταμείο 86,7 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει τους καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν το κόστος του CO2 και να επενδύσουν σε ανακαινίσεις κτιρίων ή ηλεκτρικών οχημάτων εξοικονόμησης ενέργειας, χρηματοδοτούμενο εν μέρει από έσοδα από τη νέα αγορά άνθρακα της ΕΕ και εν μέρει από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Η προσωρινή συμφωνία πρέπει ακόμη να εγκριθεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.