Στην σύσκεψη παραβρέθηκαν εκπρόσωποι των Υπουργείων Τουρισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης, Ναυτιλίας και Μεταφορών καθώς και 14 παραγωγικοί φορείς που εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους στο ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων στην Ρωσία, παρουσιάζοντας τις έως τώρα οικονομικές επιπτώσεις που έχουν υποστεί στον κλάδο τους καθώς και τις εκτιμήσεις τους για το μέλλον. Εκτιμάται ότι η κρίση θα επηρεάσει τις διμερείς μας οικονομικές συναλλαγές με την Ρωσία λόγω της διολίσθησης του ρουβλίου, του περιορισμού των εξαγωγών μας, της διαφαινόμενης μείωσης των εξαγωγών των οπωροκηπευτικών μας και τις σοβαρές επιπτώσεις στον τουρισμό.
Εκτόξευση του κόστους μεταφορών πλήττονται τα ιχθυηρά, φρούτα
Στον τομέα των μεταφορών, λόγω της κρίσης οι μεταφορείς αναγκάζονται να εισέλθουν στην Ρωσία μέσω Λευκορωσίας μεγαλώνοντας έτσι την διαδρομή κατά μιάμιση ημέρα (από τρεισήμισι σε 5 ημέρες) δυσκολεύοντας την γρήγορη μετακίνηση ευπαθών εμπορευμάτων και αυξάνοντας το σχετικό κόστος. Το 11% των Ελλήνων μεταφορέων δουλεύουν μόνιμα με την Ρωσία και το 20% περιστασιακά, αναλoγία ικανή να επηρεάσει σημαντικά τον κλάδο σε περίπτωση κυρώσεων. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα έχει ήδη ζητήσει αύξηση των αδειών διέλευσης μέσω Λευκορωσίας.
Πάντως η Ρωσία ήδη προ τις κρίσης, σχεδίαζε την καθιέρωση αναθεώρησης του καθεστώτος γύρω από τις διεθνείς μεταφορές. Με την επιβολή κυρώσεων εκτιμάται ότι θα τηρηθεί ακόμη πιο σκληρή στάση απέναντι στους μεταφορείς που προέρχονται από κράτη-μέλη, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος μεταφοράς των προϊόντων προς και από τη Ρωσική αγορά.
Από ενδεχόμενη επιδείνωση των όρων μεταφοράς, θα πληγούν κλάδοι που εξάγουν ευπαθή προϊόντα όπως τα οπωροκηπευτικά και τα προϊόντα ιχθυοκαλλιεργειών, που ήδη λόγω της αδυναμίας των τραπεζών να δώσουν λύση στα εγχώρια προβλήματα του κλάδου γνωρίζουν την έντονη πίεση των Τούρκων ανταγωνιστών. Σήμερα οι ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών έχουν άνω του 35% της Ρωσικής αγοράς τσιπούρας – λαβρακίου με το υπόλοιπο να ελέγχεται κυρίως από τουρκικές εταιρίες. Παράλληλα, η ρωσική αγορά είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους Έλληνες εξαγωγείς κονσερβοποιημένου ροδάκινου, καθώς απορροφά το 15% του συνόλου των εξαγωγών μας.
Σημειώνεται ότι τα έσοδα στην ελληνική οικονομία από το διμερές εμπόριο και τον τουρισμό ξεπερνούν τα 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ. «Η Ρωσία αποτελεί τον υπ' αριθμόν 1 προμηθευτή της Ελλάδας και την 20η καλύτερη αγορά παγκοσμίως για τα ελληνικά προϊόντα. Οι εκτιμώμενες συνέπειες από την απορύθμιση των εμπορικών σχέσεων Ελλάδας-Ρωσίας θέτουν υπό αμφισβήτηση την πορεία ενίσχυσης της εξωστρέφειας της χώρας και απειλούν βασικούς παραγωγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας», σημειώνει η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων Χριστίνα Σακελλαρίδη η οποία συμμετείχε στην σύσκεψη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των εξαγωγέων οι πιθανές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία αθροίζονται σε πολλούς κλάδους παραγωγής προϊόντων, αλλά και τον τριτογενή τομέα, ειδικά τον τουρισμό και τις μεταφορές. Αξίζει να σημειωθεί ότι το διμερές εμπόριο Ελλάδας-Ρωσίας αντιστοιχεί σε περισσότερα από 6,5 δις. ευρώ ετησίως, ενώ για το 2014 αναμένονταν συνολικά 1,2 εκατ. Ρώσοι τουρίστες, με τη μέση κατά κεφαλή τουριστική δαπάνη, την περυσινή χρονιά να διαμορφώνεται στα 800 ευρώ. Όσον αφορά τις ελληνικές εξαγωγές το 41% (περίπου 200 εκατ. ευρώ ετησίως) των αφορά αγροτικά προϊόντα. Μάλιστα Ρωσία και η Ουκρανία απορροφούν το 18% των συνολικών εξαγωγών οπωροκηπευτικών, το 50% των εξαγωγών φράουλας και σχεδόν το 25% των εξαγωγικών ροδάκινου (νωπό και κομπόστα).
Η επίπτωση στον τουρισμό
Εκπρόσωποι του τουριστικού κλάδου ανέφεραν ότι ο τουρισμός προς την Χαλκιδική εκτιμάται πως θα παρουσιάσει μείωση της τάξεως του -15%, με προβλέψεις για μείωση του τουριστικού ρεύματος συνολικά για όλη την Ελλάδα από -10% έως -30%. Ως γνωστόν, οι αφίξεις Ρώσων τουριστών το 2013 υπερέβησαν το 1,4 εκατ. έναντι 1 εκατ. το 2012 (+45,87%). Το τουριστικό συνάλλαγμα της χώρα μας το 2013 έφθασε τα 1,342 δις. ευρώ, αφού κάθε Pώσος τουρίστας ξοδεύει 1.079 ευρώ κατά μέσο όρο, ενώ η μέση κατανάλωση του τουρίστα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 670 ευρώ.
Όπως τονίζει η κυρία Σακελλαρίδη «διαχρονικά η Ρωσία σε περιόδους εμπορικών διενέξεων με την ΕΕ δυσχεραίνει σημαντικά τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων από τα κράτη-μέλη και ήδη υπάρχουν πληροφορίες για προειδοποιητικές απορρίψεις φορτίων φράουλας από τη χώρα μας. Σε περίπτωση μακρόχρονης εμπορικής διένεξης μεταξύ ΕΕ-Ρωσίας, τα εμπόδια στις εξαγωγές των εν λόγω προϊόντων ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε εγκατάλειψη της παραγωγής τους, με ανυπολόγιστες συνέπειες στον παραγωγικό ιστό της χώρας, καθώς τα εν λόγω μερίδια της ρωσικής αγοράς, δεν μπορούν να υποκατασταθούν από άλλες χώρες». Πάντως παράγοντες της τουριστικής αγοράς εκφράζουν στο «R» την ανησυχία τους καθώς ένα «φρενάρισμα» στις προκρατήσεις που ήδη παρατηρείται θα συμπαρασύρει τις δρομολογήσεις charter και συνακόλουθα θα μειώσει τη διαθεσιμότητα θέσεων για κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, που αποτελεί αγαπημένο σπορ των Ρώσων και δ των ευκατάστατων. Για αυτό όπως έχει ήδη γράψει το «R» θα υπάρξει και σχετική καμπάνια προβολής από τον ΕΟΤ στον Απρίλιο.
Σημαντικά προβλήματα όμως αναμένεται να προκύψουν και στις εξαγωγές προϊόντων γούνας, που αντιστοιχούν στο 23% των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας προς τη Ρωσία, ( άνω των 110 εκατ. ευρώ ετησίως), οι οποίες και συντηρούν ουσιαστικά έναν ολόκληρο κλάδο παραγωγής.
Αντίστοιχες αρνητικές συνέπειες αναμένεται να προκύψουν και στο μέτωπο των μεταφορών, καθώς σημαντικός παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι αυτός της ενδεχόμενης εκτίναξης του κόστους παραγωγής καθώς η Ρωσία αποτέλεσε τη διέξοδο της Ελλάδας στην προμήθεια αργού πετρελαίου, μετά τις εμπορικές κυρώσεις στο Ιράν, ενώ παράλληλα αποτελεί και βασικό προμηθευτή της χώρας μας σε Φυσικό Αέριο.
Ποσοστό άνω του 90% των συνολικών εισαγωγών από τη Ρωσία αφορά προϊόντα των κλάδων της ενέργειας, με αποτέλεσμα πιθανές κυρώσεις να δημιουργήσουν σημαντικά προβλήματα στην προμήθεια πρώτης ύλης προϊόντων διύλισης πετρελαίου καθώς και στο φυσικό αέριο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την αύξηση του ενεργειακού κόστους στην Ελλάδα. Σήμερα η Ελλάδα εισάγει από τη Ρωσία αργό πετρέλαιο, πετρελαιοειδή και φυσικό αέριο, αξίας περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Τέλος πιθανός περιορισμός εξαγωγών από τη Ρωσία δημητριακών και άλλων πρώτων υλών, θα εκτίνασσε και το κόστος παραγωγής τροφίμων στην Ελλάδα.
Γιώργος Αλεξάκης
