Ποιοι είναι οι 3 βασικοί λόγοι που οι ελληνικές επιχειρήσεις αποφεύγουν την εταιρική διακυβέρνηση

Ο κυριότερος λόγος όλα αυτά τα χρόνια από τη χρονιά του 1999 που έσκασε η φούσκα του Χρηματιστηρίου μέχρι και σήμερα που οι εταιρίες δεν εφαρμόζουν τους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης  είναι η απροθυμία των εταιρειών να τοποθετήσουν ανεξάρτητα στελέχη ως μη εκτελεστικά μέλη των διοικητικών τους συμβουλίων, όπως προβλέπει η εταιρική διακυβέρνηση. Η αιτία είναι προφανής και έχει να κάνει με το γεγονός ότι το 92% των εισηγμένων εταιρειών είναι οικογενειακές επιχειρήσεις και δεν θα ήθελαν να μάθουν τα όποια «μυστικά» των εταιρειών τους στελέχη που πιθανότατα αύριο να βρίσκονται σε ανταγωνιστή τους.

Ο δεύτερος βασικός λόγος είναι ότι οι ιδρυτές και βασικοί μέτοχοι των ιστορικών επιχειρήσεων θέλουν να υπάρχει διαδοχή στις εταιρίες τους με μέλη α’ βαθμού της οικογένειάς τους και κάνουν ότι είναι δυνατό να μην έχουν ξένα μέλη στο διοικητικό συμβούλιο για να μην σπάσει ο κανόνας-δεσμός της οικογένειας. Βέβαια το ανησυχητικό είναι ότι πολλά μέλη των οικογενειών του ιδρυτή δεν έχουν και τις απαραίτητες γνώσεις για να βελτιώσουν το management και να το εξελίξουν για το καλό της εταιρίας.

Ο τρίτος βασικός λόγος είναι ότι το κόστος που προκύπτει για κάθε εισηγμένη προκειμένου να ανταποκριθεί στα βασικά δεδομένα της εταιρικής διακυβέρνησης είναι υψηλός αν λάβουμε υπόψιν ότι η πλειοψηφία των εταιριών παρέμεινε ζημιογόνα στα χρόνια των τριών μνημονίων και της πολυετούς κρίσης.  Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για τα θέματα του εσωτερικού ελέγχου υπάρχει το λεγόμενο «κόκκινο βιβλίο», που αποτελείται από 1.400 σελίδες με πλήρεις οδηγίες που φθάνουν μέχρι και τις ηθικές αρχές που θα πρέπει να διέπουν την επιχείρηση.

Ποιες ελληνικές επιχειρήσεις έδωσαν πρώτες το παράδειγμα για ανεξάρτητο management στις αρχές της δεκαετίας του 2000

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει για την εταιρεία Βαρυτίνης, η οποία μετά 4 γενεές ανέθεσε τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου στον manager κ. Ευθύμιο Βιδάλη, με μακρά εμπειρία σε επιχειρήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Η Ελαΐς,  είχε προχωρήσει  εδώ και χρόνια στη δημιουργία τμημάτων εσωτερικού ελέγχου, καθώς ως θυγατρική της πολυεθνικής Unilever έχει αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που της δίνουν τα διεθνή στάνταρντς. Ολες οι θυγατρικές ξένων πολυεθνικών στην Ελλάδα από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 είχαν προχωρήσει σε διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου αφού έτσι προβλεπόταν διεθνώς.

Τα 8 βασικά σημεία της εταιρικής διακυβέρνησης που είχε αναδείξει το ΕΚΠΑ

Σύμφωνα με την πρώτη μελέτη που είχε εκπονήσει το Πανεπιστήμιο Αθηνών για την εταιρική διακυβέρνηση το 2012 όπου συμμετείχαν εισηγμένες εταιρείες, κατεγράφησαν 8 βασικές συστάσεις προς τις εταιρείες για τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης.

Οι αρχές που συστήνονται είναι οι εξής:

1) Συστήνεται προς τις εισηγμένες εταιρείες όπως αναπτύξουν ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο, που θα αποτελεί ουσιαστικό δίαυλο επικοινωνίας και ενημέρωσης με τους μετόχους. Η ειδοποίηση για την ημερομηνία σύγκλισης της γενικής συνέλευσης, καθώς και η καταχώρηση των οικονομικών καταστάσεων και άλλων ειδήσεων και πληροφοριών που αφορούν την επιχείρηση στην ιστοσελίδα της εταιρείας διευκολύνουν την πρόσβαση στους μετόχους/επενδυτές και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο για τη δραστηριότητα της επιχείρησης.

2) Η δημοσίευση του ετήσιου δελτίου και κάθε άλλου πληροφοριακού υλικού για την επιχείρηση και στην αγγλική γλώσσα θα πρέπει να θεωρείται απαραίτητη ενέργεια κάθε εταιρείας που επιθυμεί να προβάλλει σοβαρά τις δραστηριότητές της στο διεθνές επενδυτικό κοινό. Σε μία περίοδο όπου αργά ή γρήγορα θα πρέπει να αναμένονται συνεργασίες μεταξύ των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, οι διεθνείς επενδυτές δεν θα πρέπει να συναντούν εμπόδια στη δυνατότητα άντλησης πληροφοριών για εταιρείες διαφορετικής από τη δική τους εθνικότητας.

3) Οι εταιρείες θα πρέπει να ενημερώνουν το επενδυτικό κοινό σε τακτά χρονικά διαστήματα, με τον τρόπο που αυτές επιλέγουν, για γεγονότα και δραστηριότητες που έχουν λάβει χώρα. Με τον τρόπο αυτόν θα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά περιπτώσεις δημοσιευμάτων που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και που ενδεχομένως παραπλανούν το επενδυτικό κοινό.

4) Η εξήγηση των αποκλίσεων των στόχων από τα ανακοινωθέντα ενισχύει τη λογοδοσία της επιχείρησης προς τους μετόχους, οδηγώντας σε μεγαλύτερη διαφάνεια. Η επιλογή αυτή είναι και συνάρτηση του στόχου προσέλκυσης θεσμικών επενδυτών. Επιπλέον, θα πρέπει να διερευνηθούν αποτελεσματικοί τρόποι ενημέρωσης και αιτιολόγησης των αποκλίσεων, όπως η γενική συνέλευση των μετόχων ή το ετήσιο δελτίο της εταιρείας.

5) Συστήνεται προς τις επιχειρήσεις η επιλογή μελών τα οποία να διαθέτουν ουσιαστικά προσόντα για τη θέση που επιλέγονται. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να περιλαμβάνει μέλη τα οποία συνδυάζουν γνώσεις και πολύτιμη εμπειρία, από ένα ευρύ φάσμα της επιστημονικής και επιχειρηματικής κοινότητας (π.χ. χρηματοπιστωτικό τομέα, βιομηχανία, νομικές επιστήμες, ακαδημαϊκή κοινότητα), ώστε να συμβάλλουν ουσιαστικά στις στρατηγικές αποφάσεις της επιχείρησης.

6) Συστήνεται προς τις επιχειρήσεις η εισαγωγή ανεξάρτητων μελών στο διοικητικό συμβούλιο, ώστε να διασφαλίζεται ότι αυτό ασκεί αποτελεσματικά το έργο της παρακολούθησης και του ελέγχου της εκτελεστικής διοίκησης (management) της εταιρείας.

7) Η λειτουργία της σύγχρονης επιχείρησης απαιτεί στελέχη ικανά να διαχειριστούν αποτελεσματικά σύνθετες αποφάσεις χρηματοοικονομικής ανάλυσης και πολιτικής. Συστήνεται στις επιχειρήσεις να λαμβάνουν τέτοιες αποφάσεις σε αναβαθμισμένο επίπεδο, έχοντας π.χ. θέση χρηματοοικονομικού διευθυντή, και όχι απλά σε επίπεδο λογιστηρίου, του οποίου η φύση και η αποστολή είναι διαφορετική.

8) Ο ρόλος των εσωτερικών και εξωτερικών ελεγκτών είναι ιδιαίτερα κρίσιμος σε μια επιχείρηση. Καθώς ο εσωτερικός έλεγχος είναι μια διαδικασία καινούργια για τις περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις, απαιτείται κατάλληλη στελέχωση με ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να αποτελεί ουσιαστική διαδικασία και όχι τυπική προσαρμογή σε υποχρεώσεις που επιβάλλουν οι αρχές. Οι σχέσεις των εσωτερικών με τους εξωτερικούς ελεγκτές θα πρέπει να διερευνηθούν, εντοπίζοντας πεδία όπου υπάρχει σημαντική απόκλιση στο αποτέλεσμα της λειτουργίας τους.

ΑΝΕΣΤΗΣ ΝΤΟΚΑΣ