Η ανακοίνωση για αύξηση κεφαλαίου 1,7 δισ. ευρώ από την Τράπεζα Πειραιώς, η γενική συνέλευση της Eurobank για να ξεκινήσει η δική της αύξηση κεφαλαίου, η οποία μετά την ανακοίνωση του ανοίγματος 2,9 δισ. ευρώ, ενδεχομένως να κινηθεί σε μεγαλύτερου ύψους αύξηση, η βεβαιότητα της Εθνικής ότι θα καταφέρει να κλείσει τα ανοίγματά της και η α.μ.κ. κατά 1,2 δις. Ευρώ της Alpha, σκοντάφτουν σε ένα και μόνο δεδομένο. Ότι δεν υπάρχει ακόμη το θεσμικό πλαίσιο για τη νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Το μόνο ρεαλιστικό σχέδιο είναι το ομολογιακό της Τράπεζας Πειραιώς, ύψους 500 εκατ. ευρώ, το οποίο ουσιαστικά θα αποτελέσει και σηματωρό για την έξοδο της χώρας μας στις αγορές. Από το ισχυρό σχήμα των αναδόχων πάντως, όπως η Goldman Sachs, μπορεί να κρίνει κάποιος ότι υπάρχει ήδη ψήφος εμπιστοσύνης για να προχωρήσει επιτυχώς το εγχείρημα εξόδου στις αγορές έπειτα από πέντε χρόνια απουσίας. Την ίδια ώρα, οι εξελίξεις στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα λαμβάνουν χώρα σε μία περίοδο ανακοίνωσης των εταιρικών αποτελεσμάτων, τα οποία συνήθως συνοδεύονται και από τις επιχειρηματικές κινήσεις των εισηγμένων. Στο πλαίσιο αυτό, πληροφορίες αναφέρουν ότι το ομολογιακό ύψους 250 εκατ. ευρώ που σκοπεύει να εκδώσει ο όμιλος Μυτιληναίου πηγαίνει πιο πίσω και μάλιστα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του τέταρτου 3μήνου και του συνόλου του 2013.
Εντυπωσιακό είναι ότι ενώ η κάθε μία τράπεζα έσπευσε σχεδόν αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση των stress tests να ανακοινώσει τον βασικό άξονα της κατεύθυνσης προς άγραν κεφαλαίων, το θεσμικό πλαίσιο για να υλοποιήσουν τα κεφαλαιακά τους σχέδια είναι...στον αέρα!
Κρίσιμος ρόλος
Υπό το πρίσμα αυτό θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμος ο ρόλος και της τρόικας, αλλά κυρίως της κυβέρνησης, η οποία θα κληθεί εκ των πραγμάτων να συμβάλει με κάθε τρόπο και άμεσα, στο να καλυφθούν τα κενά από την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τις ανακεφαλαιοποιήσεις. Κάτι που λογικά η αγορά περίμενε να γίνει ήδη από τις αρχές του 2014, όταν αρχικώς τα stress tests της BlackRock θα έβλεπαν λογικά το φως της δημοσιότητας - αν όχι τέλη Δεκεμβρίου 2013, στις αρχές του Ιανουαρίου... Καθυστέρηση στην καθυστέρηση, μετατέθηκε και το εγχείρημα ανακεφαλαιοποίησης της Eurobank, η οποία τελικώς θα απαιτήσει κεφάλαια παρά κάτι 3 δισ. ευρώ, μέσα από την ουσιαστική σύμπραξη του μετόχου της - του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) - αλλά και ενδεχομένως μέσα από τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών, ίσως ως ένα συγκεκριμένο ποσοστό.
Ήδη, σε ό,τι αφορά τη Eurobank, που λογικά από τη στιγμή που έχει περάσει τις πύλες του ΤΧΣ έχει αναθέσει τη δικαιοδοσία των στρατηγικών της αποφάσεων στο Ταμείο, κυβέρνηση και ΤΧΣ εξετάζουν διάφορα σενάρια για τον τρόπο ανακεφαλαιοποίησής της. Στις διάφορες εναλλακτικές πάντως για την κεφαλαιακή ενίσχυση της Τράπεζας είναι η πλήρης ανακεφαλαιοποίηση από το ΤΧΣ (με πιθανή πώληση μετοχών σε ενδιαφερόμενους ιδιώτες επενδυτές σε δεύτερη φάση) καθώς και η πραγματοποίηση της αύξησης κεφαλαίου με τη συμμετοχή ιδιωτών, αλλά τη διατήρηση και μετά την αύξηση σημαντικής συμμετοχής του ΤΧΣ.
Όμως τόσο για τη Eurobank όσο και για τις υπόλοιπες τράπεζες που έχουν ανακοινώσει αυξήσεις κεφαλαίου (Πειραιώς, Alpha), χρειάζεται να διευκρινισθεί τι θα γίνει με τα warrants, πώς θα μπορέσουν να συμμετάσχουν νέοι ιδιώτες επενδυτές καλύπτοντας δικαιώματα παλαιών μετόχων οι οποίοι παραιτούνται, σε τι ποσοστό θα μπορούσε το ΤΧΣ να μειώσει τη συμμετοχή του κ.ά. Ερωτήματα που χρήζουν απαντήσεων, πέραν των δύο βασικών εκκρεμοτήτων του νέου νόμου, για την τιμή πώλησης σε σχέση με την τιμή κτήσης ή για το χρονικό διάστημα που θα έχει τη δυνατότητα μία ανακεφαλαιοποιημένη από το ΤΧΣ τράπεζα να πουλήσει μετοχές της σε ιδιώτες επενδυτές.
Ενδεικτικό παράδειγμα αναφορικά με τη Eurobank είναι ότι αν πράγματι υλοποιηθεί μία αύξηση κεφαλαίου, ύψους περίπου 3 δισ. ευρώ, με κατάργηση του δικαιώματος των παλαιών μετόχων και μπουν νέοι ιδιώτες επενδυτές, με μία τιμή οριακά χαμηλή (π.χ. 0,40 σεντς), τότε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα έβλεπε τη συμμετοχή του ενδεχομένως να μειώνεται σε ποσοστό χαμηλότερο ακόμη και του 50%. Κάτι τέτοιο θα έθετε ίσως σε κίνδυνο την αποπληρωμή των κεφαλαίων που εισέφερε στην τράπεζα, στηρίζοντάς την ένα χρόνο πριν, όταν η ίδια δεν μπορούσε να βρει τα απαιτούμενα κεφάλαια να διατηρήσει την ελάχιστη απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια. Αυτός μάλιστα είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους τόσο η κυβέρνηση όσο και το ίδιο το Ταμείο θα ήθελαν να διατηρήσουν ποσοστό τουλάχιστον 50%.
Κατάργηση δικαιώματος των παλαιών μετόχων
Προφανώς και για την Τράπεζα Πειραιώς είναι διαφορετική η κατάσταση, καθώς αν η Τράπεζα υλοποιήσει τη σχεδιαζόμενη αύξηση κεφαλαίου πάλι με κατάργηση του δικαιώματος των παλαιών μετόχων, το Ταμείο (ΤΧΣ) δεν θα είχε λόγο να ανησυχεί από την είσοδο ιδιωτών επενδυτών κατά περίπου 34%, αφού έχει στηρίξει τη συγκεκριμένη τράπεζα με πολύ μικρότερα ποσά, όπως και συνέβη με τις Alpha και Εθνική (σε αντίθεση με τη Eurobank). Η αυξημένη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών βέβαια είναι ο στόχος της Τράπεζας Πειραιώς, που με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνει την ιδιωτικοποίησή της, την απεμπλοκή της από το ΤΧΣ και την αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών που είχε αποκτήσει το 2008, στο πλαίσιο του νόμου Αλογοσκούφη για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος. Υπενθυμίζεται ότι ούτως ή άλλως οι προνομιούχες μετοχές που κατέχουν οι τράπεζες από το τότε πακέτο λήγουν τον Μάιο, οπότε και θα πρέπει να αποπληρωθούν, σηματοδοτώντας έτσι και την «έξοδο» του Δημοσίου από το κεφάλαιό τους.
Εν τω μεταξύ και ενώ το Χρηματιστήριο δεν αντέδρασε άμεσα θετικά την επομένη της ανακοίνωσης των stress tests και των συνακόλουθων αποφάσεων περί αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, η αγορά δεν βρίσκει την προοπτική αυτή (των αυξήσεων κεφαλαίου) χωρίς ενδιαφέρον. Βεβαίως το ερώτημα που προκύπτει είναι με τι όρους και με ποιες προϋποθέσεις θα γίνουν όχι μόνο η αύξηση κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, αλλά και αυτή της Alpha Bank (αν τελικώς αποφασισθεί κάτι τέτοιο) ή και άλλων τραπεζών. Όπως επίσης προκαλεί προβληματισμό, πώς θα «σηκώσει» η αγορά δύο και τρεις αυξήσεις κεφαλαίου. Ενδιαφέρον πάντως αποτελεί το γεγονός ότι - χρηματιστηριακά τουλάχιστον - η αγορά επικρότησε την απόφαση της Εθνικής Τράπεζας να προχωρήσει στην κάλυψη των κεφαλαιακών της αναγκών, χωρίς αύξηση κεφαλαίου.
Σε ό,τι αφορά την Alpha Bank, η τράπεζα ανακοίνωσε ότι προβαίνει στην αύξηση κεφαλαίου κατά 1,2 δις. Ευρώ, επιβεβαιώνοντας κι αυτή με τη σειρά της ότι πρόκειται να αποπληρώσει μεταξύ άλλων τα 940 εκατ. ευρώ των προνομιούχων μετοχών Αλογοσκούφη, που σημαίνει ότι έτσι το κράτος θα βάλει στα ταμεία του ζεστό χρήμα με κατεύθυνση στην ελάφρυνση του χρέους. Άλλωστε τα κεφάλαια που θα κληθεί να καλύψει η Alpha είναι συγκριτικά τα λιγότερα μεταξύ των συστημικών ομίλων (μόλις 262 εκατ. ευρώ, έναντι 425 εκατ. ευρώ της Πειραιώς, 2.183 εκατ. ευρώ της Εθνικής και 2.945 εκατ. ευρώ της Eurobank). Ακόμη και της Τράπεζας Αττικής οι κεφαλαιακές ανάγκες είναι υψηλότερες (397 εκατ. ευρώ). Κεφαλαιακό έλλειμμα αντιμετωπίζει και η συνεταιριστική Πανελλήνια Τράπεζα, κατά το ποσό των 169 εκατ. ευρώ.
Οι δεύτερες σκέψεις
Επίσης, εκείνο που ανησυχεί την αγορά είναι ότι αν τελικά προχωρήσουν οι αυξήσεις κεφαλαίου, είτε με παραίτηση ή μη των παλαιών μετόχων, που θα βρεθούν τα λεφτά. Ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με το ΧΑ, υπάρχει ο προβληματισμός ότι θα μειωθούν οι θέσεις σε άλλες μετοχές του 25άρη που κατέχουν τα μεγάλα ξένα funds και οίκοι του εξωτερικού, προκειμένου να μπουν στις αυξήσεις.
Ταυτόχρονα, η χρονική περίοδος που θα γίνουν οι αυξήσεις έχει μεγάλη σημασία. Κι αυτό, διότι από τις αρχές Απριλίου η χώρα μπαίνει και... επισήμως σε προεκλογική περίοδο εν όψει των αναμετρήσεων για τις δημοτικές εκλογές και τις Ευρωεκλογές τον Μάιο. Αυτό, μπορεί να σημαίνει αλλαγή της τάσης από επιθετική για αγορές που είναι σήμερα, σε επιφυλακτική.
Ανάχωμα στα παραπάνω, σύμφωνα με την αγορά, θα μπορούσε να αποτελέσει μία βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας για έξοδο της χώρας στις αγορές πριν από τις Ευρωεκλογές.
Στ.Κ.Χαρίτος
sxaritos@reporter.gr