Από την 1η Ιανουαρίου 2016, ισχύει το νέο καθεστώς bail-in, που σημαίνει ότι μπαίνουν σε κίνδυνο οι καταθέσεις των αποταμιευτών και των επιχειρήσεων στην Ε.Ε. αν μια τράπεζα της Ευρωζώνης χρειαστεί νέα ανακεφαλαιοποίηση και δεν καταφέρει να εξασφαλίσει τα κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα.
Αυτό σημαίνει ότι από σήμερα κάθε «τρύπα» στα κεφάλαια των τραπεζών θα αντιμετωπίζεται εις βάρος των «δανειστών» τους και σ' αυτούς περιλαμβάνονται πέραν των μετόχων, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες πέραν του ποσού των 100 χιλ. ευρώ.
Όταν μια τράπεζα δεν μπορεί να ανακεφαλαιοποιηθεί από μετόχους και τα ομολογιακά (ανταλλαγή με μετοχές) δεν επαρκούν, τότε, πριν το κράτος επενδύσει κεφάλαια, θα εμπλέκονται στην διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και οι καταθέτες. Οι καταθέσεις θα δεσμεύονται μέχρι το ύψος της κάλυψης των κεφαλαιακών αναγκών και θα μετατρέπονται σε μετοχές. Τα όποια «κενά» ή «λάθη» στην τραπεζική διαχείριση θα πληρώνονται από τους μετόχους και τους δανειστές τους και όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ήδη το SRB, το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, που έχει συσταθεί και από τις αρχές του έτους είναι σε λειτουργία φέρεται να προκήρυξε διαγωνισμό για την εξασφάλιση συμβουλευτικών υπηρεσιών που θα αφορούν στην εκκαθάριση τραπεζών. Αυτό σημαίνει ότι οι διαδικασίες «τρέχουν».
Βέβαια, στην Ευρώπη έχει αποσαφηνιστεί ότι οι καταθέσεις κάτω από 100 χιλιάδες ευρώ είναι εγγυημένες. Ωστόσο, εγείρονται κάποια ερωτήματα που χρήζουν διευκρίνησης. Τι θα συμβεί όμως αν μια τράπεζα δεν μπορεί να ανακεφαλαιοποιηθεί και τα ομολογιακά ή οι καταθέσεις άνω των 100 χιλιάδων ευρώ δεν επαρκούν; Οι καταθέσεις έως 100 χιλιάδων ευρώ θα είναι εγγυημένες ή θα κατέβει χαμηλότερα το όριο;
Οποιαδήποτε ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, όπως αυτή μπορεί να προκύψει π.χ. από ένα μελλοντικό stress test της ΕΚΤ, πρέπει να γίνει με ιδιωτικά κεφάλαια, αλλιώς θα μπούνε στη διαδικασία όχι κεφάλαια καταθετών. Εξέλιξη που θα επιδεινώσει την εμπιστοσύνη προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα που παλεύει να… «επαναπατριστούν» οι καταθέσεις ή βγούνε από το σεντούκι.
Πάντως, οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν ήδη ολοκληρώσει την ανακεφαλαιοποίησή τους μετά τα stress test και από την άποψη αυτή είναι ένα βήμα μπροστά έναντι των άλλων συστημικών ευρωπαϊκών τραπεζών οι οποίες θα πρέπει να περάσουν (μαζί με τις ελληνικές) τον νέο κύκλο stress test το 2016.
Όσον αφορά τις καταθέσεις, τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος δείχνουν ότι τον μήνα Νοέμβριο είχαν συρρικνωθεί στα 120,9 δισ. ευρώ, το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 12ετίας.
Γιώργος Παπακωνσταντίνου