Βέβαια, η φετινή χρήση είναι (μια ακόμα) χρονιά ειδικών συνθηκών με τις τράπεζες να πρέπει να περάσουν σε κερδοφορία προκειμένου να μην προκύψει κίνδυνος νέου dilution για τους μετόχους ή άλλου είδους… παρενέργειες.
Πάντως, συνολικός στόχος για το 2016 είναι οι τράπεζες να εμφανίσουν κέρδη άνω των 550 εκατ. ευρώ, με κάποιους πιο αισιόδοξους να βάζουν τον πήχη της κερδοφορίας στα επίπεδα των 600 – 700 εκατ. ευρώ φέτος, εφόσον «κλειδώσει» άμεσα η ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι τον Ιούνιο. Σε διαφορετική περίπτωση, ο πήχης για την κερδοφορία των τραπεζών φέτος θα υποχωρήσει στα 100-200 εκατ. ευρώ το πολύ.
Οι τράπεζες έφθασαν στο break even λόγω της μείωσης των προβλέψεων κατακόρυφα. Η μείωση των προβλέψεων και η αποτίμηση ορισμένων assets επιδρούν στα αποτελέσματα, έπειτα από πολλά έτη ζημιογόνων χρήσεων.
Όσον αφορά στο σύνολο της χρήσης, τα «μαξιλάρια» των ελληνικών τραπεζών είναι η αποκλιμάκωση του κόστους ρευστότητας, η μείωση των δαπανών και η ανακοπή της αύξησης των επισφαλειών, σε συνδυασμό με την ενεργότερη διαχείριση των καθυστερούμενων δανείων.
Βέβαια, είναι αλήθεια ότι έχουν υπάρξει μεγάλες καθυστερήσεις. Οι τράπεζες προσδοκούσαν ότι μέχρι τον Φεβρουάριο, θα έβλεπαν βελτίωση της ρευστότητας. Παράλληλα, ευελπιστούσαν ότι η ενεργητική διαχείριση των «κόκκινων» δανείων θα έκανε τα πρώτα της βήματα. Το πεδίο αυτό παραμένει ακόμη αδρανές, αν και η δημιουργία νέων επισφαλειών έχει πιάσει «ταβάνι». Τα οφέλη από τη διαχείριση των NPLs θα αρχίσουν να διαφαίνονται από το 2017. Ήδη από το φετινό α΄ τρίμηνο, πάντως, θα υπάρξει αισθητή μείωση των προβλέψεων λόγω διαγραφών δανείων.
Οι τραπεζίτες επισημαίνουν ότι η αξιολόγηση θα δώσει την ώθηση που χρειάζεται σε όλα τα επίπεδα και θα επιταχύνει τη βελτίωση των επιδόσεων. Οι συνθήκες ρευστότητας αναμένεται να βελτιωθούν άμεσα κατ’ αρχάς με την επαναφορά του waiver και την επαναπρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στη χρηματοδότηση της ΕΚΤ και σε αμέσως επόμενο στάδιο, με τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Οι κινήσεις μείωσης του κόστους και υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης γίνονται ευκολότερες σε περιβάλλον ανάκαμψης, όπως και η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Από την αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ομολόγων και την επαναφορά του waiver από την ΕΚΤ που θα μειώσει την εξάρτηση των τραπεζών από τον ELA και θα επιτρέψει αποπληρωμή των ακριβών ομολόγων του πυλώνα ΙΙ Αλογοσκούφη, οι τράπεζες δύνανται να εγγράψουν φέτος κεφαλαιακό κέρδος από 400 έως 600 εκατ. ευρώ.
Η επαναφορά του waiver και ο απευθείας φθηνότερος δανεισμός από την ΕΚΤ, αναμένεται ότι σε πρώτη φάση θα έχει ένα θετικό αντίκτυπο στη μείωση του δανεισμού των τραπεζών από τον ELA, της τάξεως των 5 – 6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, έστω και με απευθείας δανεισμό από την ΕΚΤ, το μικρότερο haircut που αναμένεται για τα ελληνικά ομόλογα (φτάνει μέχρι 70% σε κάποιους τίτλους, ενώ σε μέσους όρους κινείται στο 45%) μπορεί να καθυστερήσει για αρκετούς μήνες.
Σε πρώτη φάση οι τράπεζες μπορούν να επωφεληθούν μόνο από τη μείωση του ELA και τη δυνατότητα που θα τους παράσχει να μειώσουν ή και να αποπληρώσουν τα ομόλογα του πυλώνα ΙΙ. Σημειώνεται ότι τα ομόλογα αυτά αποπλήρωσε ήδη η Τράπεζα Πειραιώς. Για τις υπόλοιπες τράπεζες παραμένουν ομόλογα ονομαστικής αξίας 5,1 δισ. ευρώ για την Alpha Bank (με τα οποία αντλεί ρευστότητα 2,8 δισ. ευρώ), 7,1 δισ. ευρώ για την Εθνική Τράπεζα (με τα οποία αντλεί ρευστότητα 3,9 δισ. ευρώ), 8 δισ. ευρώ για τη Eurobank (με τα οποία αντλεί ρευστότητα 4,4 δισ. ευρώ).
Υπενθυμίζεται ότι οι συστημικές τράπεζες κατέγραψαν στο τέταρτο τρίμηνο του 2015 μείωση των νέων καθυστερήσεων, ενώ το στοκ των επισφαλειών παραμένει υψηλό, κυρίως γιατί ρυθμισμένα δάνεια «γυρίζουν» στο κόκκινο. Οι συνολικές προβλέψεις των τεσσάρων για το 2015 ανήλθαν στα 12,7 δισ. ευρώ, ενώ ακόμη 10 δισ. ευρώ είχαν ληφθεί το 2014 και η θωράκιση των ισολογισμών είναι ισχυρή, πολλώ δε μάλλον που το απόθεμα προβλέψεων διαμορφώνεται στα 57,9 δισ. ευρώ και έχει ενσωματώσει πλήρως και το όποιο έλλειμμα κατέγραψε το AQR της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η ρευστότητα, βεβαίως, για τις τράπεζες δεν μπορεί να αποκατασταθεί ουσιαστικά όσο δεν επιστρέφουν οι καταθέσεις. Οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ως βασική πηγή ρευστότητας για τις τράπεζες, έχουν απομειωθεί στα 121,469 δισ. ευρώ (τελευταία στοιχεία Μαρτίου 2016) από 164,296 δισ. ευρώ που ήταν τον Νοέμβριο του 2014, σημείο έναρξης της μεγάλης πολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας.