Δύο είναι οι κορυφαίες αλλαγές για τα stress tests του 2018:
- Οι προβλέψεις για τα δάνεια θα υπολογίζονται πλέον δυναμικά δηλαδή με βάση προοπτική των πιθανών ζημιών που θα επωμισθεί η τράπεζα τα επόμενα έτη από τα δάνεια αυτά. Αυτό εκφράζεται με το νέο λογιστικό πρότυπο IFRS9
- Aλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των καθαρών εντόκων εσόδων.
Και οι δύο αλλαγές «ακουμπούν» το μέγεθος των χορηγήσεων και επανυπολογίζουν τον πιστωτικό κίνδυνο. Επομένως όσο πιο πιστά οι τράπεζες εφαρμόζουν τους δείκτες επικινδυνότητας για τα δάνεια που έχουν χορηγήσει, τόσο πιο κοντά στο σωστό αποτέλεσμα θα βρεθούν.
Αυτές οι δύο αλλαγές και οι μόνες που θέτουν μια λογική δυναμικής αντιμετώπισης των μεγεθών σε ότι αφορά τη συγκεκριμένη άσκηση. Τα υπόλοιπα μεγέθη που θα χρησιμοποιηθούν στην άσκηση είναι στατικά και αφορούν μεγέθη του 2017.
1. Σε ότι αφορά το πρότυπο IFRS9, με βάση κάποιες παραδοχές για την οικονομία- οι οποίες πάντως ακόμη δεν έχουν γίνει γνωστές- το πιστωτικό ίδρυμα καλείται να κάνει μια προβολή στο μέλλον σε σχέση με την αποπληρωμή των δανείων και να λάβει αντίστοιχες προβλέψεις σε ότι αφορά τις χορηγήσεις. Δηλαδή θα πρέπει να μελετήσει τη μελλοντική πορεία της οικονομίας, τη μελλοντική πορεία του κλάδου στον οποίο εντάσσεται μια επιχείρηση που έχει δανειοδοτηθεί ή και την τάση που διέπει το επάγγελμα ενός ιδιώτη ο οποίος επίσης έχει δανειοδοτηθεί και τελικώς να πραγματοποιήσει προβλέψεις επικινδυνότητας για το χαρτοφυλάκιο των χορηγήσεων. . Μέχρι πρότινος, οι προβλέψεις αυτές διενεργούντο με βάση τα ήδη «χτυπημένα» δάνεια δηλαδή τα δάνεια τα οποία είχαν καταλήξει να είναι κόκκινα- μη εξυπηρετούμενα . Η εφαρμογή αυτού του νέου λογιστικού προτύπου είναι πολύ δύσκολη σε χώρες όπως η δική μας που μαστίζεται από την κρίση διότι οι προβλέψεις αναθεωρούνται με τρόπο δυναμικό και συνεχώς. Αυτό ενισχύει την υποκειμενικότητα των εκτιμήσεων. Μπορεί δηλαδή οι παραδοχές και τα μοντέλα να αποδειχθούν λανθασμένα. Πλην όμως τα πρότυπα αφορούν όλες τις χώρες της Ε.Ε. και εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο για όλες τις τράπεζες.
2. Σε ότι αφορά τα καθαρά έντοκα έσοδα η μεθοδολογία αυτή χωρίζει τα δάνεια με βάση το κατά πόσον η τράπεζα διαχειρίζεται τις χορηγήσεις της, με λογική ανατιμολόγησης η οποία προκύπτει επίσης βάση του κινδύνου.
Πρόκειται για μια πολύπλοκη μεθοδολογία που χωρίζει τα δάνεια σε τρεις κατηγορίες:
- Εκείνα που δε λήγουν
- Εκείνα που λήγουν
- Εκείνα που ανανεώνονται.
Για κάθε μία από τις παραπάνω τρεις κατηγορίες σε περιπτώσεις που τα δάνεια εισέρχονται σε ρύθμιση ή όταν που ζητάται από τον πελάτη να αλλάξουν οι όροι του δανείου (λόγω αναχρηματοδότησης, επέκτασης κλπ) , τότε το δάνειο υποβάλλεται σε ανατιμολόγηση. Η ανατιμολόγηση σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται και επειδή κάποιο ένα δάνειο αλλάζει χέρια. Όταν αυτό συμβεί μεταβάλλονται οι δείκτες που υπολογίζουν τα καθαρά έντοκα έσοδα και επομένως αλλάζει πολύ η εικόνα του ισολογισμού των πιστωτικών ιδρυμάτων. Με δεδομένες μάλιστα τις συνεχείς ρυθμίσεις που υφίστανται τα δάνεια των ελληνικών τραπεζών- συχνά για να μην καταλήξουν σε κόκκινα- μπορεί να υπάρξουν σημαντικές μεταβολές στην εικόνα των ισολογισμών των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Με βάση τα παραπάνω και τα στοιχεία του 2017 οι τράπεζες στήνουν τα επιτελεία τους προκειμένου να υπολογίσουν τα δεδομένα της άσκησης. Οι εκτιμήσεις είναι πως τα νέα stress tests τελικώς θα δίνουν στις τράπεζες κάποιες ευχέρειες μεγαλύτερες από εκείνες των προηγούμενων ετών και τούτο διότι οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν αποφασίσει σε ότι αφορά τις Ελληνικές τράπεζες πως πολλά πράγματα είναι ήδη ελεγχόμενα και επομένως δεν χρειάζεται τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας να αντιμετωπίσουν χωρίς να συντρέχει λόγος νέες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης.
Πάντως τα κόκκινα δάνεια παραμένουν ένα «μικρό βουνό» καθώς σύμφωνα και με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος αντικατοπτρίζουν το 45% του συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων των τραπεζών. Σε απόλυτο μέγεθος τα NPE’s στο τέλος του α τριμήνου ήταν 105 δις. ευρώ.