Η ΕΥΔΑΠ με αφορμή την επέτειο των 90 χρόνων των σπουδαίων έργων κατασκευής του Φράγματος και της τεχνητής Λίμνης του Μαραθώνα, παρουσιάζει με τρόπο παραστατικό και λεπτομερή την πορεία κατασκευής του έργου, τις προκλήσεις και τα αποτελέσματα του μεγάλου αυτού εγχειρήματος.
Η έκθεση πραγματοποιείται από τις 12 Νοεμβρίου 2019 έως τις 29 Μαρτίου 2020 στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος) και είναι ανοιχτή στο κοινό με ελεύθερη είσοδο. Σημειώνεται ότι η ΕΥΔΑΠ, ανταποκρινόμενη στη μεγάλη προσέλευση και στο έντονο ενδιαφέρον του κοινού για την Επετειακή Έκθεση, ανακοίνωσε την παράτασή της έως την Κυριακή 29 Μαρτίου 2020.
Βασίζεται σε τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες: από την κατασκευή του έργου και τις διαδικασίες που προηγήθηκαν, το εργοτάξιο γύρω από το φράγμα και τον τρόπο αποτύπωσης και μεταφοράς του αρχειακού υλικού στο σήμερα.
Μια περιήγηση στην έκθεση
Πως στήθηκε το τεχνικό έργο, ποια διαδικασία ακολουθήθηκε, πως διαμορφώθηκε η γύρω περιοχή και πως άλλαξε ο τρόπος ζωής των Αθηναίων; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που τίθενται στην είσοδο της έκθεσης. Οι απαντήσεις βρίσκονται στις φωτογραφίες, στα αντικείμενα, στις ιστορίες και στο σπάνιο και πρωτογενές υλικό της ΕΥΔΑΠ που σώζονται από την περίοδο κατασκευής του έργου.
Αθήνα 1920. Μια πρωτεύουσα που αναπτύσσεται ραγδαία και οδηγείται αναπόφευκτα στον εκσυγχρονισμό. Ταυτόχρονα, γεννιέται και η ανάγκη εκσυγχρονισμού του συστήματος υδροδότησής της, με την πρόταση του Μαραθώνα να εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1922.
Τον Δεκέμβριο του 1924 υπογράφεται η σύμβαση μεταξύ κυβέρνησης, Ulen Co και Τράπεζας Αθηνών. Η σύμβαση περιλαμβάνει πολλά επιμέρους έργα για τις πόλεις των Αθηνών, του Πειραιά και των Περιχώρων.
Ανάμεσα σε αυτά και το εμβληματικό φράγμα μήκους 13,4 χιλιομέτρων. Κατασκευάζεται στην έκβαση των χείμαρρων Χάραδρου και Βαρνάβα. Χρειάστηκαν 4,5 χρόνια για την ολοκλήρωσή του και περισσότεροι από 3.000 ανειδίκευτοι εργάτες, κυρίως Μικρασιάτες πρόσφυγες και ντόπιοι αρβανίτες, κάτοικοι των γύρω χωριών. Το φράγμα επενδύεται από κατάλευκο μάρμαρο Πεντέλης, υλικό άφθονο στην περιοχή αλλά και για να αναδειχθεί η σύνδεση με το αρχαίο ελληνικό παρελθόν.
Όσον αφορά τη λίμνη του Μαραθώνα, είναι τεχνητή και έχει χωρητικότητα 41 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Το βάθος της φτάνει στα 50 μέτρα. Εκεί βρίσκεται και ο αγωγός που τροφοδοτεί με νερό την Αθήνα.
Αλλά το έργο της Ulen δεν περιορίζεται εκεί: Δημιουργείται λατομείο, μεταφορική γραμμή υλικών και εργοτάξιο – οικισμός για στέγαση 1.000 εργαζομένων. Αναπτύσσεται μια νέα κοινότητα απόλυτα συνυφασμένη με το φράγμα του Μαραθώνα που διέθετε όλες τις απαραίτητες υποδομές ανάμεσα στις οποίες και μαγειρείο, παντοπωλείο, φαρμακείο και νοσοκομείο. Η Ulen βάζει με αυτό τον τρόπο τα θεμέλια για ένα μοντέλο που θα παίξει αργότερα καθοριστικό ρόλο στην εκτέλεση μεγάλων τεχνικών έργων στη χώρα.
Δίπλα από το φράγμα θα συναντήσει κανείς και το ναό, κατασκευασμένο, επίσης, από μάρμαρο Πεντέλης. Στο θεμέλιο του ναού βρίσκονται οι βάνες που ελέγχουν τη ροή του νερού.
Το φράγμα ολοκληρώθηκε το 1929 αλλά το δίκτυο ύδρευσης και οι υπόλοιπες εργασίες τελείωσαν το 1931. Η πλήρης ύδρευση της πόλης από το φράγμα του Μαραθώνα ξεκίνησε το 1931. Η τελετή παράδοσης του έργου έγινε στις 3 Ιουνίου του 1931 με τον ιδρυτή της Ulen να χαρίζει ένα συμβολικό αντικείμενο στον Ελευθέριο Βενιζέλο, έναν κρουνό.
Καινοτομία, εκπαίδευση και κουλτούρα είναι τρία από τα βασικά στοιχεία που χαρακτήρισαν την πορεία κατασκευής του έργου. Αμερικάνοι και Έλληνες μηχανικοί κατάφεραν να συνδυάσουν - παρά τις όποιες διαφορές τους - τις γνώσεις και την εμπειρία τους. Αποτέλεσμα όχι μόνο η κατασκευή ενός άρτιου έργου, αλλά και η μετέπειτα μετάλλαξη των πρακτικών των εγχώριων μηχανικών στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα της Ελλάδας.
Έτσι, ξεκίνησε μια νέα εποχή για το σύστημα υδροδότησης της πρωτεύουσας αλλά και για την ελληνική κοινωνία εν γένει, η οποία βρέθηκε μπροστά στις έννοιες της καλαισθησίας και της λειτουργικότητας, για πρώτη φορά μαζί, σε ένα έργο «σταθμό», το Φράγμα του Μαραθώνα.
Περισσότερες πληροφορίες στα social media (Facebook, Twitter, Youtube, Instagram, Linkedin) και στο site της εταιρείας www.eydap.gr