Η επιλογή του αγωγού ΤΑΡ ως μέσο μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κασπία στις ευρωπαϊκές αγορές συνιστά επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, που εκδηλώνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, σύμφωνα με τον Amos J. Hochstein, αναπληρωτή βοηθό γενικό γραμματέα της ενεργειακής διπλωματίας στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο οποίος μίλησε στο πλαίσιο του προγράμματος Global Europe του Woodrow Wilson Center της Ουάσιγκτον. Εκεί πραγματοποιήθηκε συζήτηση σχετικά με την πρόσφατη επιλογή του αδριατικού αγωγού ΤΑΠ (Trans Adriatic Pipeline – TAP) για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Όπως σημείωσε, ο κ. Amos J. Hochstein ο αγωγός ΤΑΠ ανάγεται σε σημαντικό παράγοντα της ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη, ενώ αποδίδεται στο Αζερμπαϊτζάν πρωταρχικός ρόλος στο ζήτημα της ενέργειας, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην ανατολική Μεσόγειο, την Τουρκία και ευρύτερα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ωστόσο, δεδομένου ότι ο αγωγός ΤΑΡ μπορεί να καλύψει μόνο το 2% του συνόλου της ευρωπαϊκής ζήτησης για το έτος 2018, δεν «επιτρέπει» την προσήλωση της κυβέρνησης των ΗΠΑ αποκλειστικά στο «Νότιο Διάδρομο» για την ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη, αλλά στρέφεται στην αναζήτηση νέων και εναλλακτικών επιλογών, ακόμα και διαφορετικών αγωγών με μικρότερες διασυνδέσεις, στην περιοχή ενδιαφέροντος. Στη βάση αυτή, συνεχίζουν να διεξάγονται εντατικές διαπραγματεύσεις με τις χώρες που συμπεριλαμβάνονταν στη διαδρομή του αγωγού Nabucco West.
Η Ιταλία "καλοβλέπει" τον TAP
Την ίδια στιγμή, η Ιταλία προσεγγίζει τον αγωγό ΤΑΡ ως κομβικό κομμάτι της ενεργειακής πολιτικής της, καθώς θα ενισχύσει τη διαφοροποίηση στον τομέα αυτό και θα αυξήσει τον ανταγωνισμό στην αγορά της Ευρώπης. Οι ιδιαίτερες ενεργειακές σχέσεις της Ιταλίας με τη Ρωσία, και με τις χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και η κατάσταση στην Βόρεια Αφρική καθιστούν αναγκαία τη διαφοροποίηση και γι΄ αυτό η επιλογή του νότιου διαδρόμου μεταφοράς ενέργειας είναι ιδιαίτερης σημασίας για την Ιταλία.
Σε σχέση με τον ρόλο της Ρωσίας στο εξής, υποστηρίχθηκε ότι ο «Νότιος Διάδρομος» δεν προσεγγίζεται ως ο αντίποδας της Ρωσίας, η οποία θα παραμείνει σημαντικός προμηθευτής αερίου στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικά, ωστόσο, σημειώθηκε, ότι η ανισότητα που υπάρχει στην προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε σχέση με την Ασία, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο στα προσεχές μέλλον να δούμε τη Ρωσία να τροφοδοτεί την αγορά της Ασίας με φυσικό αέριο.
Από γεωπολιτική άποψη, σημειώθηκε ότι, καθώς τα κέντρα των πόρων σήμερα έχουν επικεντρωθεί στις ΗΠΑ, στην Αφρική και στην Ανατολική Μεσόγειο, οι αποφάσεις που λαμβάνονται στην Ιερουσαλήμ, στην Κύπρο και στη Βηρυττό, στο Αζερμπαϊτζάν και στην Τουρκία, συνδέονται άμεσα μεταξύ τους. Το γεγονός αυτό συνιστά σημαντική αλλαγή σε ότι αφορά το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας, η οποία πρέπει να αφομοιωθεί τόσο από την κυβέρνηση των ΗΠΑ όσο και από τις κυβερνήσεις που ενδιαφέρονται για την ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη.
Η επιλογή του TAP
Σε κάθε περίπτωση, επισημάνθηκε, ότι η επιλογή του αγωγού ΤΑΡ έναντι του Nabucco West ήταν μία πολιτικά ανεξάρτητη απόφαση της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν από κοινού με την Αμερικανική κυβέρνηση και την Ευρώπη. Αυτό, γιατί η πεποίθηση της αμερικανικής κυβέρνησης είναι ότι η επιτυχία ενός τέτοιου σχεδίου έγκειται στην οικονομική προοπτική του και αυτό είναι κάτι που μπορεί να εκτιμηθεί μόνο από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό είναι που καθιστά και την επιλογή του συγκεκριμένου αγωγού καθαρά επιχειρηματική και ταυτόχρονα ένα σπουδαίο επίτευγμα που μπορεί στο μέλλον να επεκταθεί.
Δεν αποκλείστηκε μάλιστα η εφαρμογή ενός «Δυτικού Ναμπούκο» στο μέλλον, όταν η διαθεσιμότητα φυσικού αερίου θα είναι μεγαλύτερη.
Υπολογίζεται ότι ο ΤΑΡ θα μεταφέρει από 10 έως 20 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος από την Ελλάδα και την Αλβανία στην Ιταλία. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη επενδύσει διπλωματικά, ώστε να πραγματοποιηθεί ο Νότιος Διάδρομος Μεταφοράς Ενέργειας (στο εξής ο «Νότιος Διάδρομος»), γνωστός ως Southern Energy Corridor, προς όφελος των συμμάχων του ΝΑΤΟ και των στρατηγικών εταίρων της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας.