Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές είναι μια συμφωνία ιδιαίτερης οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας και αποτελεί καρπό των ολοένα και συχνότερων επαφών του τελευταίου χρόνου.
Όπως τονίζεται είναι η δεύτερη, μετά την τριμερή συμφωνία της Ελλάδας και της Κύπρου με την Αίγυπτο. Με την υπογραφή της συμφωνίας αυτής, ενισχύονται οι επωφελείς συνεργασίες και διαμορφώνονται νέοι αναπτυξιακοί όροι σε μια σειρά από οικονομικούς τομείς. Ταυτόχρονα αναβαθμίζεται ο ρόλος της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο ισχύει και για την Κυπριακή Δημοκρατία.
Το Μέγαρο Μαξίμου θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι στην ενέργεια η συνεργασία γίνεται στενότερη. Κυρίως εκτιμάται ότι με τη συμφωνία αυτή παγώνουν τα σχέδια για σύνδεση του Ισραήλ με την Τουρκία μέσω Κύπρου, που θα οδηγούσε σε μονοσήμαντη εξάρτηση την Ελλάδα και κυρίως την Κύπρο από την Τουρκία.
Σημειώνεται μετά και την ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Αν. Μεσόγειο υπήρχε μια ανοιχτή συζήτηση για το πώς θα μεταφερθούν οι ενεργειακοί πόροι αυτοί στις μεγάλες αγορές της Ευρώπης. Υποψήφια σχέδια ήταν η δημιουργία αγωγού Κύπρου – Τουρκίας και η κατασκευή τερματικών σταθμών LNG είτε στην Κύπρο, είτε στην Αίγυπτο, είτε στο Ισραήλ.
Ωστόσο, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, φαίνεται να «ζωντανεύει» ο διακαής πόθος της Ελλάδας για κατασκευή αγωγού από το Ισραήλ που μέσω Κύπρου και Κρήτης θα μεταφέρει τους ενεργειακούς πόρους στο σύστημα της Ελλάδας κι από εκεί στην Ευρώπη. Εφόσον γίνει αυτό το σύνθετο και ακριβό σχέδιο τότε πραγματικά η χώρα καθίσταται ενεργειακός κόμβος καθώς ήδη ο αγωγός ΤΑΡ υλοποιείται. Ο ΤΑΡ ως ο νότιος λεγόμενος διάδρομος θα μεταφέρει αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη αποτελώντας έστω και συμβολικά τον έτερο κλάδο τροφοδοσίας από τον Nord Stream, που ελέγχεται από τη Γερμανία. Έτσι πλέον εφόσον αναπτυχθεί και ο λεγόμενος East Med από το Ισραήλ η χώρα έχει μπει για τα καλά στον ενεργεικό χάρτη.
Όπως αναφέρεται από το Μέγαρο Μαξίμου η τριμερής συμφωνία δημιουργεί μια νέα δυναμική στην περιοχή και μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για σταθερότητα και συνεργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συμφωνία:
· Eπανεκκινεί το έργο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, το οποίο θα συνδέσει απ ευθείας τα κοιτάσματα αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα. Ο EastMed αποτελεί έργο μεγάλης σημασίας για την οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια.
· Προωθούνται στρατηγικής σημασίας τριμερή ενεργειακά projects όπως το “EuroAsia Interconnector” που προβλέπει την καλωδιακή σύνδεση των τριών χωρών, για μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος στις αγορές ενέργειας της ηπειρωτικής Ευρώπης.
· Διερευνώνται οι δυνατότητες κατασκευής σταθμών μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στην Ελλάδα. Το θέμα αυτό έχει ενταχθεί και στην τριμερή συμφωνία Ελλάδας – Κύπρου - Αιγύπτου.
· Σε συνέχεια της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, θα διερευνηθούν οι δυνατότητες συνεργασίας στην τεχνολογία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που αποτελούν δυναμικά αναπτυσσόμενο τομέα της οικονομίας και αφορούν ιδιαίτερα ην Ελλάδα.
Η Ελλάδα και η Κύπρος θα εργαστούν και ως μέλη της ΕΕ, για την διασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων στον τομέα της ενέργειας αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, ενώ τονίζεται ότι για την επιτάχυνση της συνεργασίας, συστάθηκε Κοινή Ομάδα Εργασίας, αποτελούμενη από τους γενικούς γραμματείς των αρμόδιων υπουργείων των τριών χωρών.
Άλλοι τομείς στους οποίους εκτείνεται η συνεργασία, είναι ο τουρισμός, ο πολιτισμός, η διαχείριση των υδάτων, η τεχνολογία της αφαλάτωσης και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η συνεργασία και η μεταφορά τεχνογνωσίας για υποστήριξη και ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων (start ups).
Παράλληλα με τα θέματα της συμφωνίας, υπήρξε συζήτηση και διάλογος για τις περιφερειακές εξελίξεις καθώς και για θέματα ασφάλειας. Η Ελλάδα και η Κύπρος αναλαμβάνουν να συμβάλλουν εποικοδομητικά στην ενίσχυση των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Ισραήλ. Αναλαμβάνουν επίσης να συμβάλλουν στην προώθηση του ρόλου της ΕΕ, για την επανέναρξη ουσιαστικών και αξιόπιστων συνομιλιών ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστινιακή Αρχή.
Προσπάθεια τήρησης ισορροπιών
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές η ενίσχυση, ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους μήνες, των σχέσεων της Ελλάδας με το Ισραήλ, δεν επηρεάζει την ιστορική θέση της χώρας μας για δίκαιη και βιώσιμη επίλυση του Παλαιστινιακού στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ. Όπως αναφέρεται την ανάγκη για επίλυση του ζητήματος σε τέτοια κατεύθυνση, είχε την ευκαιρία να σημειώσει ο Αλέξης Τσίπρας, στις κοινές δηλώσεις που έκανε με τον Μπ. Νετανιάχου την πρώτη μέρα του ταξιδιού, σημειώνοντας, παράλληλα, ότι η πολιτική των εποικισμών που ασκεί το Ισραήλ, αποδυναμώνει την προοπτική για επανέναρξη του ισραηλινο - παλαιστινιακού διαλόγου.
Εξάλλου, στο πλαίσιο του ταξιδιού του κυβερνητικού κλιμακίου στην περιοχή, ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Μάρδας μετέβη στην Παλαιστίνη και συνομίλησε με κυβερνητικούς αξιωματούχους για τις περιφερειακές εξελίξεις και την ενίσχυση της ελληνο - παλαιστινιακής συνεργασίας.
Στην τριμερή συμφωνία, εκφράζεται και η πλήρης στήριξη στη διαπραγμάτευση για τη λύση του Κυπριακού στη βάση του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ, που θα ενώνει το νησί με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των Κυπρίων. Άλλωστε εκτιμάται ότι οι εξελίξεις αυτές δίνουν νέα δυναμική στις προσπάθειες επίλυσης.
Τέλος, όπως σημειώνεται, η Ελλάδα και η Κύπρος μελετούν την διεύρυνση των δικτύων οικονομικής συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και τη σύναψη τριμερών συμφωνιών και με άλλες χώρες, όπως η Παλαιστίνη, η Ιορδανία και η Βουλγαρία.
Γιώργος Αλεξάκης