Ο γραμματέας Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου, Grant Shapps, έγραψε την περασμένη εβδομάδα σε όλα τα λιμάνια του Ηνωμένου Βασιλείου, ζητώντας τους να αποτρέψουν την πρόσβαση σε πλοία που «φέρουν σημαία, νηολογημένα, ανήκουν, ελέγχονται, ναυλώνονται ή λειτουργούν» από ρωσικές οντότητες. Οι αρχές του Γιβραλτάρ απαγόρευσαν επίσης στα ρωσικά πλοία να καταπλέουν στο λιμάνι, μεταξύ άλλων για υπηρεσίες όπως το ανεφοδιασμό, καθώς και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε έχει μέχρι στιγμής αποκλείσει οποιαδήποτε τέτοια κίνηση για το λιμάνι του Ρότερνταμ.
Είναι σημαντικό να εξετάσουμε τη σύσταση του ναυτιλιακού στόλου της Ρωσίας για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε πιθανές επιπτώσεις στη διαθέσιμη προσφορά χωρητικότητας των πλοίων. Στον τομέα μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου, dry bulk carriers, σύμφωνα με στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου Banchero Costa, oι Ρώσοι πλοιοκτήτες διαθέτουν επί του παρόντος 34 πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου άνω των 20.000 dwt, συμπεριλαμβανομένων 2 Post-Panamaxes, 1 Panamax, 11 Handymaxes και 20 Handies. Αυτό αντιπροσωπεύει μόλις το 0,3 τοις εκατό του παγκόσμιου στόλου πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου άνω των 20.000 dwt. Από αυτά, 15 φέρεται να ανήκουν στην JSC GLTK, 5 στην Aston Rostov, 3 στη Murmansk Shipping, 3 στη Viva Shipping.
Όσον αφορά για τα πλοία που πλέουν με ρωσική σημαία, από τα 34 πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου που ανήκουν σε ρωσικές εταιρείες, μόλις 10 φέρουν ρωσική σημαία, εκ των οποίων 2 είναι μεγέθους Handymax και 8 Handies. Τα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου με ρωσική σημαία αντιπροσωπεύουν μόλις το 0,1 τοις εκατό του παγκόσμιου στόλου.
Στο τμήμα των δεξαμενοπλοίων, η δυναμική των Ρώσων πλοιοκτητών είναι συγκριτικά μεγαλύτερη από ότι στον τομέα των πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου. Σύμφωνα με στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου, οι Ρώσοι πλοιοκτήτες διαθέτουν επί του παρόντος 64 δεξαμενόπλοια μεταφοράς αργού πετρελαίου μεγαλύτερα από 60.000 dwt, συμπεριλαμβανομένων 2 VLCC, 13 Suezmax και 49 Aframax. Κατέχουν επίσης 46 δεξαμενόπλοια προϊόντων μεγαλύτερα από 30.000 dwt, συμπεριλαμβανομένων 6 LR2, 7 LR1 και 33 MR. Αυτό αντιπροσωπεύει μόλις το 3 τοις εκατό του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων αργού και το 1,5 τοις εκατό του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων προϊόντων. Από τα 110 εμπορικά τάνκερ που ανήκουν σε ρωσικές εταιρείες, τα 97 φέρεται να ανήκουν στη Sovcomflot. Η δεύτερη μεγαλύτερη είναι η Rosneft με μόλις 4 μονάδες. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι από τα 110 δεξαμενόπλοια, μόλις 8 φέρουν ρωσική σημαία (1 από αυτά είναι μεγέθους VLCC, 5 είναι Aframaxes και 2 MR). Όλος ο υπόλοιπος στόλος Sovcomflot και Rosneft φέρουν σημαίες ευκαιρίας (κυρίως Λιβερίας, και μερικά πλοία σημαία Κύπρου). Επομένως, μόλις το 0,2 τοις εκατό του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων φέρει ρωσική σημαία.
Όσον αφορά το βιβλίο παραγγελιών για νέες ναυπηγήσεις και παραδόσεις δεξαμενοπλοίων, υπάρχουν επί του παρόντος 2 Suezmaxes, 9 Aframaxes και 3 μεσαίου μεγέθους MR από Ρώσους πλοιοκτήτες. Από αυτά, 7 είναι της Sovcomflot και 7 της Rosneft. Από αυτά, 3 είναι υπό παραγγελία στο ναυπηγείο Hyundai Mipo (τα MR), 2 στο Samsung Heavy (τα Suezmaxes) και 9 στο Zvezda SSK στη Ρωσία (όλα τα Aframaxes). Αξίζει να σημειωθεί ότι η τρέχουσα εστίαση στα πλοία μικρότερου μεγέθους τόσο στον τομέα Bulk carriers όσο και δεξαμενοπλοίων (Handy bulkcarriers, Aframaxes και μεσαίου μεγέθους MR δεξαμενόπλοια) οφείλεται στο πλαίσιο ότι οι περισσότερες αποστολές εμπορευμάτων από τη Ρωσία είναι επί του παρόντος μικρές αποστάσεις.
Εξετάζοντας το θαλάσσιο χάρτη των εξαγωγών της Ρωσίας, αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου το 50 τοις εκατό των εξαγωγών άνθρακα της Ρωσίας αποστέλλονται από τα λιμάνια της Άπω Ανατολής της Ρωσίας και αποστέλλονται σε μεγάλο βαθμό στη Βόρεια Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Το άλλο 50 τοις εκατό φορτώνεται σε ευρωπαϊκά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα, στη Βαλτική Θάλασσα ή από το Μούρμανσκ και αποστέλλεται κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή σε προορισμούς της Μεσογείου, όπως το Μαρόκο, το Ισραήλ και η Τουρκία.
Στην αγορά των σιτηρών, οι ρωσικές εξαγωγές φορτώνονται κυρίως στη Μαύρη Θάλασσα και αποστέλλονται σε προορισμούς της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος. Τέλος, στον τομέα του αργού πετρελαίου, το 54 τοις εκατό των ρωσικών εξαγωγών αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συν ένα άλλο 5 τοις εκατό στην Τουρκία, όλα από λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας και της Μαύρης Θάλασσας. Άλλο 25 τοις εκατό των ρωσικών εξαγωγών αργού πετρελαίου αποστέλλονται στην Κίνα, τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία.
Συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου Banchero Costa, το 40 τοις εκατό των ρωσικών εξαγωγών αργού πετρελαίου φορτώνεται στο Novorossyisk στη Μαύρη Θάλασσα, το 30 τοις εκατό φορτώνεται σε λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας όπως το Primorsk και το Ust Luga, το 24 τοις εκατό φορτώνεται στη ρωσική Άπω Ανατολή και μόλις το 7 τοις εκατό εξάγονται από το Μούρμανσκ ή τις ακτές της Αρκτικής.
Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι η απόσταση από τα λιμάνια της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα/Βαλτική Θάλασσα, όπως το Novorossiysk και τα λιμάνια της Άπω Ανατολής, όπως το Kuzmino, είναι περίπου 10.000 χιλιόμετρα, επομένως νέα δρομολόγηση του πετρελαίου μέσω αγωγού απευθείας στην Ασία είναι σχεδόν αδιανόητη. Το ίδιο σκεπτικό ισχύει και για τις εξαγωγές καθαρών προϊόντων πετρελαίου. Το 58 τοις εκατό των ρωσικών αποστολών καθαρών προϊόντων αποστέλλεται επί του παρόντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα άλλο 8 τοις εκατό στο Ηνωμένο Βασίλειο και το 6 τοις εκατό στην Τουρκία.
Μαρία Μπερτζελέτου
