Αξίζει να σημειωθεί ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου έχει υπερβεί την προσφορά από τα μέσα του 2020. Τα αποθέματα πετρελαίου του ΟΟΣΑ έχουν πλέον εξαντληθεί αγγίζοντας το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά ετών—και το χαμηλότερο ποτέ που έχει σημειωθεί στην Ευρώπη και την Ασία. Η εφεδρική ικανότητα παραγωγής αργού πετρελαίου μειώνεται. Ο ΟΠΕΚ+ δεν είναι σε θέση να επιτύχει τους στόχους προσφοράς λόγω της διαβρωμένης παραγωγικής ικανότητας σε ορισμένες χώρες μέλη. Η εξαιρετική άνοσος στην τελική τιμή υπογραμμίζει πλέον πόσο ισχυρή είναι τώρα η ζήτηση για προσφορά.
Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου στα $100/βαρέλι προκαλεί τρόμο και ανησυχίες για την εξέλιξη της προσφοράς και της ζήτησης, καθώς οι αντιπαραθέσεις Ρωσίας – Ουκρανίας και η πιθανότητα μιας νέας ιρανικής πυρηνικής συμφωνίας απειλούν το μέλλον της ενέργειας.
Βασικός παράγοντας είναι εάν οι ρωσικές δυνάμεις που βρίσκονται κοντά στην Ουκρανία ξεκινήσουν μια αποχώρηση—ή όχι. Η αποκλιμάκωση θα μείωνε σημαντικά κάποια ανοδική πίεση στην τιμή του πετρελαίου. Ωστόσο, είναι ακόμα πιθανό ότι οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης θα μπορούσαν να σπάσουν και να εμβαθύνουν διχασμούς που θα είναι δύσκολο να ξεπεραστούν. Βραχυπρόθεσμα, ο πανικός και η αναστάτωση στις αγορές είναι πιθανοί κίνδυνοι εάν επιβληθούν αυστηρές χρηματοπιστωτικές και οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία - ακόμα κι αν οι εξαγωγές πετρελαίου δεν στοχεύουν ρητά τις δυτικές κυρώσεις.
Ο έλεγχος των τιμών για να περιοριστεί η μελλοντική άνοδος των τιμών του πετρελαίου θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματικότητα των ενεργειών έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου. Σε κάθε περίπτωση, η τωρινή κρίση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στη Ρωσία και Ουκρανία, όπως κι αν τελειώσει, θα επηρεάσει τις ενεργειακές πολιτικές και τις επενδύσεις τόσο στη Ρωσία όσο και στη Δύση για τα επόμενα χρόνια.
Όσον αφορά το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα, το τρέχον στάδιο των διαπραγματεύσεων είναι δυνητικά καθοριστικό. Μια νέα συμφωνία μπορεί να είναι κοντά, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερες εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Αλλά μια τέτοια έκβαση δεν είναι καθόλου βέβαιη και θα αντιμετώπιζε αντίθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν. Ωστόσο, υπάρχει η προοπτική ότι το Ιράν θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγή κατά περίπου 1 εκ βαρέλια/ημέρα τον επόμενο χρόνο και να συμβάλει στη χαλάρωση της στενότητας της αγοράς. Στις 9 Φεβρουαρίου, εν μέσω της κρίσης στην Ουκρανία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόζεφ Μπάιντεν μίλησε με τον βασιλιά Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ-Σαούντ της Σαουδικής Αραβίας και «υπογράμμισε τη δέσμευση της Αμερικής για να υποστηρίξει τη Σαουδική Αραβία στην υπεράσπιση του λαού και του εδάφους της».
Αν παραμερίσουμε την τωρινή γεωπολιτική κρίση, ενεργειακοί αναλυτές αναμένουν μεγάλη αύξηση της προσφοράς εκτός της συμφωνίας του ΟΠΕΚ+ για το αργό πετρέλαιο. Με γνώμονα την αύξηση κατά 1,6 εκ βαρέλια/ημέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, προβλέπεται συνολική αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς κατά 3,5 εκ βαρέλια/ημέρα το 2022 εκτός της συμφωνίας του ΟΠΕΚ+. Ταυτόχρονα, αναμένεται ότι η παγκόσμια ζήτηση θα συνεχίσει σε ισχυρά επίπεδα και θα αυξηθεί κατά 4,3 εκ βαρέλια/ημέρα. Παρόλη την αναμενόμενη αύξηση της προσφοράς από τις ΗΠΑ, η προσφορά του ΟΠΕΚ+ είναι φυσικά απαραίτητη και σημαντικός ενισχυτικός παράγοντας για το έλεγχο των τιμών του πετρελαίου σε λιγότερο από $100/βαρέλι. Αναμένεται να δούμε αν ο Απρίλιος θα επιφέρει ένα κύμα αποκλιμάκωσης στη τωρινή γεωπολιτική κρίση και αν θα επέλθει χαλάρωση των τιμών δεδομένου των ελλείψεων στην πλεονάζουσα προσφορά πετρελαίου.
Μαρία Μπερτζελέτου
