Η λειτουργία του Παρατηρητηρίου Εμπορίου αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τη συλλογή, επεξεργασία και διάχυση στοιχείων που αφορούν στον κλάδο του εμπορίου, και κατ΄ επέκταση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την διατύπωση προτάσεων, τη διαμόρφωση πολιτικών και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών και συνεργασιών τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Επισημαίνεται ότι το έργο αποτελεί πάγια επιδίωξη του εμπορικού κόσμου, όπως εκφράζεται από την Ε.Σ.Ε.Ε., η οποία επανειλημμένα είχε θέσει το θέμα στην πολιτική ηγεσία του τότε ΥΠΑΝ και στους φορείς διαχείρισης του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα» 2000-2006 (Ε.Π.ΑΝ.) του Γ΄ ΚΠΣ ήδη από την περίοδο του αρχικού σχεδιασμού του Προγράμματος. Η ανταπόκριση της πολιτικής ηγεσίας υπήρξε θετική και ο προγραμματισμός του έργου από τις υπηρεσίες της ΓΓΕ ξεκίνησε περίπου από το 2003.
Σήμερα, μετά την κατακύρωσή του στην Ε.Σ.Ε.Ε., το έργο είναι έτοιμο για άμεση υλοποίηση, καθόσον έχουν πραγματοποιηθεί όλες οι απαιτούμενες προπαρασκευαστικές ενέργειες (περιλαμβάνοντας και σχετική μελέτη ωρίμανσης), ενώ άλλωστε έχει ήδη αξιολογηθεί θετικά ως προς τις απαιτούμενες προϋποθέσεις κατά την ένταξή του στο ΕΠΑΝ του Γ΄ ΚΠΣ.
Η ΕΣΕΕ θεωρεί ότι, σε μια περίοδο όπου η απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ κινείται σε χαμηλά επίπεδα, είναι χρήσιμο να προχωρήσει η υλοποίηση έργων που είναι ώριμα, ενώ παράλληλα ένα τέτοιο εργαλείο όπως το ΕΠΕ, θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο και για τους εμπόρους αλλά και για τον σχεδιασμό πολιτικών του κράτους στο χώρο του εμπορίου, αξιοποιώντας κατάλληλα τους 255 Εμπορικούς Συλλόγους ως πηγές πληροφόρησης.
Ο Γενικός Γραμματέας, κ. Στέφανος Κομνηνός εξέφρασε την πολιτική βούληση να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την έναρξη του έργου. Σε αυτό το πλαίσιο, προγραμματίστηκε τεχνική συνάντηση με τα στελέχη του Υπουργείου ώστε να προχωρήσουν άμεσα όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες για την υλοποίηση του τόσο κρίσιμου έργου ιδιαίτερα σε μια τόσο δυσμενή για το εμπόριο συγκυρία. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη σημασία του Παρατηρητηρίου για την ελληνική οικονομία τόσο σε τεχνικά ζητήματα όσο και σε παρεμβάσεις θεσμικού χαρακτήρα.