Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του ΙΟΒΕ, αυτό θα επιτευχθεί αφενός με την απαραίτητη δημοσιονομική προσαρμογή (πλευρά της ζήτησης) και αφετέρου με μια σειρά από μεταρρυθμίσεις (πλευρά της προσφοράς) οι οποίες:
Πρώτον, διευκολύνουν την ομαλή ανακατανομή μέρους της ζήτησης από την εγχώρια κατανάλωση προς τις εξαγωγές και την υποκατάσταση εισαγωγών μέσω της μείωσης του σχετικού κόστους των εγχωρίως παραγομένων διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών.
Δεύτερον, ενισχύουν το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης και την απασχόληση μέσω της άρσης των εμποδίων στην επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, της βελτίωσης της δομής του ίδιου του δημόσιου τομέα και της ενίσχυσης της έντασης του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών, υπηρεσιών και επαγγελμάτων.
Τρίτον, ενισχύουν την κινητικότητα του κεφαλαίου, ιδιαιτέρως όμως του ανθρώπινου δυναμικού, προς κλάδους που βρίσκονται πλησιέστερα στα δυναμικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Τέταρτον, ενδυναμώνουν το ρυθμό μεταβολής της «ολικής» παραγωγικότητας μέσω της ενίσχυσης του «τριγώνου της γνώσης» δηλαδή της παιδείας (μετάδοση της γνώσης) της έρευνας (δημιουργία της γνώσης) και της καινοτομίας (εφαρμογή της γνώσης).
Οι μεταρρυθμίσεις που αναμένεται να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής, αφορούν:
*Την απελευθέρωση περίπου εβδομήντα επαγγελμάτων και την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές.
*Την ενίσχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας
*Την άρση περισσότερων από εκατό εμποδίων (αντικινήτρων) στην επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις (το ΙΟΒΕ έχει ήδη υποβάλλει σχετική πρόταση στο Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας).
*Την ενίσχυση των θεσμών (π.χ. δικαιοσύνη) και τη βελτίωση της δομής του ίδιου του κράτους
*Την ενίσχυση του «τριγώνου της γνώσης»
Το πλήθος των περιορισμών στην αγορά υπηρεσιών (επαγγέλματα) και γενικά στους κλάδους των μη εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών καθώς και στην αγορά εργασίας καθιστούν την Ελλάδα τη χώρα με το πλέον ασφυκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο στις αγορές μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ, ενώ οι επιδόσεις της στο τρίγωνο της γνώσης την κατατάσσουν στις τελευταίες θέσεις της σχετικής κλίμακας του ίδιου διεθνούς Οργανισμού. Επίσης, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 109η θέση μεταξύ των 183 χωρών του κόσμου στην Έκθεση «Doing Business» (Ευκολία Επιχειρηματικότητας) της World Bank (Διεθνής Τράπεζα), δώδεκα θέσεις χειρότερα απ’ ότι το 2010. Τα κριτήρια κατάταξης αυτής της Έκθεσης είναι τα αυτονόητα: Ευκολία αδειοδότησης, εγκατάστασης, απόκτησης και χρήσης μεταφορικών μέσων, εκτελωνισμού προϊόντων, επέκτασης και εκσυγχρονισμού βιομηχανιών-αποθηκών, ευκολία εκκαθάρισης κλπ.
Χρησιμοποιώντας στο ΙΟΒΕ μια εκδοχή δυο χωρών του πολυεθνικού υποδείγματος GIMF του IMF και διαμετρώντας το για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη, υπολογίσαμε τα εξής:
α. Κυρίως ως αποτέλεσμα του περιοριστικού ρυθμιστικού πλαισίου, το μέσο περιθώριο κέρδους στον τομέα των μη εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών στην Ελλάδα είναι 15% υψηλότερο του αντίστοιχου περιθωρίου στην Ευρωζώνη ενώ στην αγορά εργασίας είναι 10% υψηλότερο.
β.Η σύγκλιση του μέσου περιθωρίου κέρδους της Ελλάδας στον τομέα των μη εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών αλλά και στην αγορά εργασίας με αυτό της Ευρωζώνης θα έχει, μεσο-μακροπρόθεσμα, ως αποτέλεσμα:
-Αύξηση του ΑΕΠ κατά 17,0%
-Αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων κατά 15,5,%
-Αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 19,5%
-Αύξηση της απασχόλησης κατά 5,0%
-Αύξηση των εξαγωγών κατά 10,5%
-Αύξηση των εισαγωγών κατά 8,5%
γ. Το 80% των παραπάνω αυξήσεων οφείλεται στην απελευθέρωση των αγορών, αγαθών και υπηρεσιών και το 20% στην απελευθέρωση της αγοράς εργασίας.
Τα αποτελέσματα που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ενότητα δεν πρέπει να προκαλούν έκπληξη, δεδομένων των αναρίθμητων ρυθμιστικών περιορισμών που εμποδίζουν τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην Ελλάδα. Παραπλήσια αποτελέσματα αναφέρει ο ΟΟΣΑ τόσο για την Ελλάδα, όσο και για χώρες με παρόμοια εμπόδια στον ανταγωνισμό (π.χ. Μεξικό). Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν το μέγεθος της ευκαιρίας που έχει η Ελλάδα να βελτιώσει μέσω της ενίσχυσης του ανταγωνισμού (πτώση τιμών- άνοδος παραγωγικότητας) την ανταγωνιστικότητα των εγχωρίως παραγομένων αγαθών και υπηρεσιών με μόνιμο και βιώσιμο τρόπο. Σημειωτέον ότι η ανταγωνιστικότητα στον τομέα των μη εμπορευσίμων είναι εξίσου σημαντική με αυτή του τομέα των εμπορευσίμων. Επιπλέον, η ενίσχυση του ανταγωνισμού και η συνακόλουθη βελτίωση της ευκαμψίας στις αγορές εργασίας και προιόντος κάνουν ταχύτερο το πέρασμα τις μείωσης των μισθών στις τελικές τιμές ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα τιμών. Τα αποτελέσματα αυτά παρέχουν μάλιστα ένα ατράνταχτο επιχείρημα κατά των απόψεων εκείνων που θεωρούν ότι η ύπαρξη του Ευρώ είναι αυτή που εμποδίζει την Ελλάδα να υποτιμήσει το νόμισμά της και να βελτιώσει έτσι την ανταγωνιστικότητά της, προκειμένου να βγει από την «παγίδα του χρέους», και εισηγούνται την έξοδό της από αυτό. Σε συνδυασμό μάλιστα με την ύπαρξη σημαντικής κινητής και ακίνητης περιουσίας του δημόσιου τομέα, η έξοδος της Ελλάδας από την παγίδα του χρέους είναι δυνατή, αρκεί η προσπάθεια να είναι συνεχής και συντεταγμένη.
Το ΙΟΒΕ στο πλαίσιο ενός δυναμικού υποδείγματος, εργάζεται ώστε να ενσωματώσει τις μακροοικονομικές επιπτώσεις που προαναφέρθηκαν ως αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων, στις μακροχρόνιες προβλέψεις του. Στο ίδιο πλαίσιο διερευνά τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες είναι εφικτή, σε ορίζοντα δεκαετίας, δηλαδή το 2020, η αύξηση της εθνικής αποταμίευσης τουλάχιστον κατά 10% του ΑΕΠ παράλληλα με αντίστοιχη αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Από την πλευρά της προσφοράς, αυτή η προσαρμογή είναι φανερό ότι απαιτεί την παραγωγή είτε σχετικά φθηνότερων προϊόντων και υπηρεσιών, είτε υψηλότερης ποιότητας και προϊοντικής ικανοποίησης, είτε με ενσωμάτωση πιο σύγχρονης τεχνολογίας.
Δημόσιος τομέας
Ο δημόσιος τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία μετάβασης στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο. Οι μεταρρυθμίσεις στο σύστημα Υγείας, στην Παιδεία, στη Δικαιοσύνη, στις Μεταφορές, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, οι ιδιωτικοποιήσεις, δεν αποβλέπουν μόνο στην εξοικονόμηση πόρων αλλά και στην ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας. Σε ορισμένους τομείς κρίσιμους για την ανάπτυξη, οι αλλαγές πρέπει να είναι αποφασιστικές και να μην σταματούν από το φόβο του πολιτικού κόστους. Αν κατεστημένα συνδικαλιστικά και λοιπά συμφέροντα εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις, υπάρχει λύση: Η δημιουργία ιδιωτικών, ανταγωνιστικών δομών. Για παράδειγμα, η λειτουργία της προβλήτας του λιμανιού του Πειραιά από την COSCO αύξησε ήδη σημαντικά τη συνολική αποδοτικότητα του λιμανιού προς όφελος της εθνικής οικονομίας.
Ιδιωτικός τομέας
Ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας πρέπει επίσης να προσαρμοστεί στις ανάγκες αυτού, του πιο απαιτητικού αναπτυξιακού προτύπου, υιοθετώντας ένα αντίστοιχο, περισσότερο εξωστρεφές από το σημερινό, υπόδειγμα, επενδύοντας στην καινοτομία, στην κατάρτιση των εργαζομένων και δημιουργώντας τις απαραίτητες συνέργειες με άλλες επιχειρήσεις εγχώριες και αλλοδαπές.
Ο βαθμός ευελιξίας της αγοράς εργασίας, π.χ. η αντικατάσταση κλαδικών συμβάσεων από επιχειρησιακές, και η συμπεριφορά των κοινωνικών εταίρων θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό αν η νομοτελειακή μετάβαση στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο, που υποδεικνύει τη μετακίνηση του 10%-15% περίπου του εργατικού δυναμικού από κλάδους που παράγουν μη εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες σε κλάδους που παράγουν κυρίως εξαγώγιμα προϊόντα αλλά και υποκατάστατα των εισαγωγών, θα γίνει ομαλά ή θα συνοδευτεί από αύξηση της ανεργίας. Υποδείγματα όπως το Γερμανικό Kuzerbeit ή αυτό του συνδυασμού «ευελιξίας και ασφάλειας» (flexicurity) των Σκανδιναβικών χωρών δείχνουν το δρόμο της συντεταγμένης και ομαλής προσαρμογής.