Ο κος Παπανδρέου σκιαγράφησε ένα τοπίο αδιαφάνειας και πελατειακών σχέσεων στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συνέπεια των γενικότερων πελατειακών αντιλήψεων που κυριάρχησαν στην ελληνική κοινωνία. «Σήμερα όμως, η κοινωνία ζητά αξιοσύνη, ευνομία, απελευθέρωση της κοινωνίας από παραγοντίσκους, είτε στο ποδόσφαιρο, είτε στον επιχειρηματικό χώρο, είτε στα ΑΕΙ και ΤΕΙ» σημείωσε.

«Οι θεσμοί διαμόρφωσαν στρεβλές συμπεριφορές. Αντί να αναδεικνύουν το καλύτερο, οι θεσμοί δέσμευσαν τον ακαδημαϊκό χώρο, σε μια πελατειακή αντίληψη και πρακτική. Παρουσιάζουμε τις υψηλότερες δαπάνες ανά φοιτητή, χωρίς όμως ανάλογο αποτέλεσμα. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα παράγει πολύ περισσότερους φοιτητές και πτυχιούχους που δεν βρίσκουν διέξοδο στην αγορά εργασίας, γιατί ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός έγινε με πελατειακά κριτήρια, κατόπιν πιέσεων στους υπουργούς» ανέφερε ο Πρωθυπουργός. Κι απέναντι στο επιχείρημα ότι το νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση παραβιάζει το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων, υπενθύμισε πως «το υπουργείο αποφασίζει ποια τμήματα θα δημιουργηθούν, πόσοι φοιτητές θα είναι νοσοκόμοι, μηχανικοί, κτηνίατροι κλπ. Για ποια αυτοδιοίκηση μιλάμε λοιπόν;»

Το «σοβιετικό μοντέλο κεντρικού σχεδιασμού», με τις πελατειακές σχέσεις που καλλιέργησε, είχε επιπτώσεις και στο φοιτητικό κίνημα: «Η αγνή πρόθεση για συμμετοχή, μετατράπηκε σε ευκαιρία συναλλαγής των φοιτητοπατέρων με καθηγητές που φιλοδοξούσαν να αναλάβουν θέση διοίκησης. Η εξαγορά αυτών των συνειδήσεων, μετέτρεψε τα ΑΕΙ σε κέντρα που δεν διδάσκουν αξιοκρατία, αλλά πελατειακή συναλλαγή. Πώς να ευδοκιμήσει η όποια προσπάθεια αποτελεσματικότητας, λογοδοσίας, διαφάνειας και αξιοκρατίας; Σήμερα έχουμε καταστρέψει τον υγιή συνδικαλισμό. Η ΕΦΕΕ είναι ανύπαρκτη εδώ και χρόνια…»

Αναφερθείς στα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων, ο κος Παπανδρέου τόνισε πως αυτά «δεν είναι δουλειά του κράτους, αλλά των Επιμελητηρίων. Και θα κρίνονται από την ουσία και όχι το χαρτί που θα σφραγίζουν. Θα κρίνεται και θα αξιολογείται ένα master, αν είναι πραγματικά master. Θα κρίνονται από τον ίδιο τον φοιτητή που η επιλογή του θα είναι κριτήριο χρηματοδότησης, αλλά και από την αγορά. Παραμένει ζητούμενο το μεγάλο θέμα των εισαγωγικών εξετάσεων και του προσδιορισμού του αριθμού των φοιτητών. Πρέπει να φύγουμε από την έννοια της εισαγωγής με προκαθορισμένο επάγγελμα…».

«Αλλάζουμε τη λογική του συστήματος. Ας σταθούμε όλοι αντάξιοι της ευκαιρίας να αλλάξουμε αυτή τη χώρα. Σήμερα κρίνεται το ποιες δυνάμεις είναι πραγματικά διατεθειμένες να συμβάλλουν στην αλλαγή της χώρας μας. Μακάρι να υπάρξουν και άλλες εκτός από το ΠΑΣΟΚ» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Πρωθυπουργός.