Η σημαντική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης έχει επιτείνει την ύφεση στην κτηματαγορά, διαπιστώνει στην ετήσια έκθεση του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να ενοποιηθεί το πλήθος φόρων και να μειωθούν οι επιμέρους επιβαρύνσεις.
Σύμφωνα με την έκθεση, θεωρείται δεδομένη η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στα επίπεδα των τιμών της αγοράς έως τον προσεχή Ιούνιο, όπως επιτάσσει το Μνημόνιο.
Εμμέσως πλην σαφώς, η ΤτΕ καταλογίζει προσκόμματα στη μελλοντική ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων στη βάση της αναβλητικότητας για μέτρα τα οποία έχουν ανακοινωθεί μεν αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί, επιτείνοντας την αβεβαιότητα, και φέρνει ως χαρακτηριστικά παραδείγματα την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών όπως και η επιβολή ΦΠΑ στα επαγγελματικά ακίνητα φυσικών προσώπων.
Για τις αντικειμενικές αξίες, η θέση της ΤτΕ είναι ξεκάθαρη: «Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων στα επίπεδα των τιμών της αγοράς δεν θα πρέπει να γίνει με κάποιον οριζόντιο τρόπο, δηλαδή με κάποια ισοποσοστιαία μεταβολή όλων των αντικειμενικών τιμών που ισχύουν σήμερα, καθώς η μεταβολή των εμπορικών τιμών των ακινήτων από τις αρχές του 2007 έως σήμερα διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των επιμέρους γεωγραφικών περιοχών».
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, οι τιμές των διαμερισμάτων στις υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας (Πατήσια, Μεταξουργείο, Πλατεία Βικτωρίας κ.λπ.) αλλά και του Πειραιά (Δραπετσώνα, Νίκαια, Κερατσίνι, Πέραμα κ.ά) παρουσίασαν τετραπλάσια μείωση σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές των πιο αναβαθμισμένων περιοχών του κέντρου της Αθήνας (Φιλοπάππου, Πλάκα, Κολωνάκι κ.ά).
Για την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών η ΤτΕ θεωρεί ότι «θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να συνδυαστεί με εξορθολογισμό της φορολογίας των ακινήτων, στην κατεύθυνση τόσο της μείωσης της φορολογίας των μεταβιβάσεων όσο και της κατάργησης επιμέρους επιβαρύνσεων και της θέσπισης ή διατήρησης ενός πολύ μικρού αριθμού ενιαίων φόρων που θα αντικαταστήσουν το πλήθος των υπαρχόντων (π.χ ενιαίος φόρος επί των συναλλαγών και ανάλογος ενιαίος φόρος επί της ιδιοκτησίας ακινήτων).
Πέφτουν αργά οι τιμές
Στο μέτωπο των τιμών, τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η ΤτΕ από την ΕΛΣΤΑΤ, τους δικηγορικούς συλλόγους, το Υποθηκοφυλακείο Αθηνών και το Κτηματολόγιο, δείχνουν ταχύτερη πτώση των ακινήτων στα μεγάλα αστικά κέντρα έναντι της επαρχίας αλλά και των «παλαιών» ακινήτων με ηλικία μεγαλύτερη των 5 ετών.
Σύμφωνα με αυτά , στην Αθήνα το 2011 οι τιμές των ακινήτων υποχώρησαν κατά 6,3% (από 3,2% το 2010) , στη Θεσσαλονίκη η μείωση άγγιξε το 6,6% (από 7,4% το 2010), σε άλλες μεγάλες πόλεις η πτώση περιορίστηκε στο 3,9% (από 5,3% το 2010) και στις λοιπές περιοχές κατά 3,2% (από 5,8% το 2010).
Με βάση την παλαιότητα στα νέα ακίνητα έως πέντε ετών η μείωση ήταν 4,4% το 2011 έναντι 5,6% των ακινήτων ηλικίας μεγαλύτερης των πέντε ετών.
Στην αγορά ακινήτων σύμφωνα με την ΤτΕ, παρά την υπερβάλλουσα προσφορά, οι τιμές των διαμερισμάτων και κυρίως των νεόδμητων χαρακτηρίζονται από σχετική ανθεκτικότητα η οποία συνδέεται αφενός με το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης (άνω του 80%), αφετέρου με το μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων οικογενειακού χαρακτήρα που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή κατοικιών (περίπου 12.000-14.000) και οι οποίες πριν από την τρέχουσα κρίση είχαν αποκομίσει σημαντικά κέρδη που τους επέτρεψαν να μείνουν μακριά από τον τραπεζικό δανεισμό αλλά και η χαμηλή συχνότητα μεταπώλησης ακινήτων.
Γενικά η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι «οι πτωτικές τάσεις στις τιμές είναι πιθανόν να συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες με περιορισμένο ωστόσο τον κίνδυνο απότομης μεταβολής των τιμών». Στον περιορισμό του κινδύνου αυτού, έχει συμβάλλει τόσο η απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας έως 200.000 ευρώ όσο και η απροθυμία των ίδιων των εμπορικών τραπεζών να εκπλειστηριάσουν τα ακίνητα που αποτελούν εξασφαλίσεις επισφαλών δανείων στην παρούσα φάση της έντονης ύφεσης.