Το συμπόσιο χαιρέτισαν ο πρόεδρος του ΜΜΑ κ. Ιωάννης Μάνος και ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Eurobank κ. Νίκος Νανόπουλος.

Ομιλητές ήταν ο γενικός διευθυντής της γαλλικής τράπεζας Lazard κ. Matthieu Pigasse (Ματιέ Πιγκάς), ο διευθυντής του Ινστιτούτου Bruegel καθ. Jean Pisani-Ferry (Ζαν Πιζανί-Φερί) και ο επικεφαλής οικονομικών μελετών του ομίλου Eurobank καθ. Γκίκας Χαρδούβελης.

Τη συζήτηση συντόνισε ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Eurobank καθ. Νικόλαος Καραμούζης.

Matthieu Pigasse

Η κρίση που βιώνουμε δεν είναι ελληνική κρίση, αλλά κρίση ευρωπαϊκή, μια κρίση του μοντέλου ανάπτυξης. Η συρρίκνωση του ΑΕΠ στην Ελλάδα από το 2007 έως το 2012 ήταν 25%, ποσοστό τεράστιο και τρομακτικό. Η αντίστοιχη μείωση του ΑΕΠ στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’30 ήταν 24%. Τα ποσοστά παραπέμπουν επομένως στη Μεγάλη Ύφεση. Το αναπτυξιακό μοντέλο έχει διαρραγεί για μεγάλο βάθος χρόνου, το κοινωνικό μοντέλο επίσης. Πρόκειται, λοιπόν, για συνολική κρίση: χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική, που οδηγεί σε κρίση πολιτική και άνοδο των άκρων. (…) Τα τελευταία 15 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες τα 2/3 της συνολικής ανάπτυξης τα έχει καρπωθεί το 1% του πληθυσμού! (…)

Απέναντι στην κρίση, η Ευρώπη άργησε να απαντήσει και απάντησε με κινήσεις ανεπαρκείς, βασισμένες σε λάθος διάγνωση. Στην περίπτωση της Ελλάδας θεωρούσαν ότι ήταν μια κρίση ρευστότητας, δεν είδαν ότι επρόκειτο για κρίση φερεγγυότητας.(…)

Η πολιτική της λιτότητας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας υπήρξε ανόητη και εγκληματική. Ισοδυναμεί με κοινωνική σφαγή και κοινωνική βαρβαρότητα, χωρίς κανένα οικονομικό αποτέλεσμα. Πρόκειται για πολιτική επιλογή εξαιρετικά υψηλού κινδύνου, που οδηγεί στην κατάρρευση του ΑΕΠ και την άνοδο των εξτρεμιστών. (…) Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Ελλάδα έπαιξε το ρόλο του πυρομανή πυροσβέστη. (…) Χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή επανάσταση. Κατανοώ όσους αναρωτιούνται «αξίζει τον κόπο;», «αξίζουν όσα υποφέρουμε για να μείνουμε στο ευρώ;». Η απάντηση είναι «ναι», αλλά σε άλλη Ευρώπη και σε ένα άλλο ευρώ. (…) Εάν αποχωρούσε η Ελλάδα από την ευρωζώνη η μετάδοση θα ήταν άμεση, θα οδηγούσε αμέσως στο τέλος της ζώνης του ευρώ. Ο πραγματικός πατριωτισμός είναι ο ευρωπαϊκός πατριωτισμός. Πρέπει να δώσουμε τη μάχη κατά των άκρων. (…) Είναι ανάγκη να προχωρήσουμε στην αμοιβαιοποίηση του χρέους. (…) Με εντυπωσιάζει το πώς η Ευρώπη επιτρέπει στις αγορές να ποντάρουν στη μια χώρα σε βάρος της άλλης. Θαρσείν χρή [στα ελληνικά].

Jean Pisani-Ferry

Η Ευρώπη έχει εξελιχθεί σε κοινή μοίρα όσων μετέχουμε σε αυτήν. Το ερώτημα δεν είναι εάν την επιθυμούμε ή την αποστρεφόμαστε, αλλά να καταλάβουμε πώς μπορούμε να την κάνουμε να λειτουργήσει. (…) Στην επιφάνεια εμφανίζεται μια αντιπαράθεση α. ανάμεσα σε φεντεραλιστές και θιασώτες του εθνικού κράτους και β. ανάμεσα σε υποστηρικτές της δημοσιονομικής πειθαρχίας και σε υπέρμαχους της αλληλεγγύης. Στην πραγματικότητα, όμως, η διαίρεση είναι πολύ πιο βαθιά, γιατί η Ευρώπη δεν έχει μοντέλο, ένα πρότυπο πάνω στο οποίο κινείται. Πρόκειται, επομένως, για μια κρίση ταυτότητας. (…) Οι θεμιτοί δισταγμοί δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να δικαιολογήσουν την απραξία μπροστά σε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. (…) Στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχει σοβαρή αναντιστοιχία ανάμεσα στην έκταση της πρόκλησης και στα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν. (…) Οι επενδύσεις σήμερα στην Ελλάδα είναι το 40% του ύψους που είχαν το 2007. Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα, ας επενδύσουν οι ίδιοι. Υπάρχουν τρόποι: α. η αποπληρωμή του χρέους μπορεί να συνδεθεί με τους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας β. να κινητοποιήσουν τα επενδυτικά εργαλεία που είναι διαθέσιμα, όπως τα διαρθρωτικά ταμεία, την ΕΤΕπ, αλλά και την EBRD, που έχει σημαντική σχετική εμπειρία, ώστε να αποδείξουν ότι πιστεύουν στην ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας και δίνουν στην Ελλάδα μια ευκαιρία.

Ιωάννης Μάνος

Ο τίτλος της εκδήλωσης είναι «Ευρώπη-Ευρωζώνη-Ελλάδα». Το τρίγωνο αυτό έχει εσωτερική συνάφεια. Χρειάζεται μια σφαιρική ευρωπαϊκή αντιμετώπιση και όχι μια αμιγώς βορειο-ευρωπαϊκή και γραφειοκρατική προσέγγιση. Χρειάζεται πολιτική βούληση, σταθερότητα θέσεων και θεσμικές υπερβάσεις, που με γνώμονα τη διατήρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού ιστού μπορούν να δημιουργήσουν την απαραίτητη δυναμική.

Νικόλαος Νανόπουλος

Στο πλαίσιο της ΕΕ, όταν ξέσπασε η κρίση, δεν υπήρχε ένα πλαίσιο θεσμικής θωράκισης, που βέβαια δημιουργήθηκε εκ των υστέρων, το οποίο θα αποτελούσε το δίχτυ προστασίας για μια χώρα σε καθεστώς δημοσιονομικού εκτροχιασμού.

(…)

Στην Ελλάδα, το πρόγραμμα τουλάχιστον έτσι όπως μέχρι σήμερα εφαρμόστηκε, ήταν σχεδόν μονοσήμαντα εστιασμένο στις δημοσιονομικές απαιτήσεις μιας ακραίας κρίσης χρέους.  Το βάρος δόθηκε στη δημοσιονομική  προσαρμογή παραγνωρίζοντας την εξίσου στρατηγικής σημασίας έμφαση που έπρεπε εκ παραλλήλου να δοθεί σε σοβαρές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και σε πρωτοβουλίες  που θα αναδιατάξουν το παραγωγικό μας πρότυπο, θα άρουν τα εμπόδια για την αναπτυξιακή διαδικασία, και θα δώσουν ώθηση στην επανεκκίνηση της οικονομίας.  Έτσι ενδεικτικά, τόσο οι δημόσιες επενδύσεις περιορίστηκαν όσο και τα μεγάλα έργα αδρανοποιήθηκαν, αλλά και η ρευστότητα της οικονομίας συρρικνώθηκε, με το κόστος χρήματος να παραμένει πολύ υψηλό.

Γκίκας Χαρδούβελης

Η κρίση στην Ευρωζώνη έχει τρεις μορφές:  (α) Κρίση δημόσιου χρέους, (β) κρίση ανταγωνιστικότητας των χωρών του Νότου, (γ) Τραπεζική κρίση.  Πίσω από τις τρεις μορφές κρύβεται το γεγονός ότι δεν μεταμορφώθηκε ποτέ, όπως ελπίζονταν το 1999, σε μια Βέλτιστη Νομισματική Περιοχή.  Συνεπώς η Ευρωζώνη σήμερα χρειάζεται μια βαθύτερη ενοποίηση, κυρίως τραπεζική και δημοσιονομική, διαφορετικά θα διαλυθεί.   ….    

Στην Ελλάδα, απαιτείται μια μεγάλη στροφή προς περισσότερη εγχώρια παραγωγή και λιγότερη εγχώρια κατανάλωση. (…)  Η στροφή όμως αυτή δεν πρέπει να γίνει γρήγορα.  Η απότομη πτώση στην κατανάλωση χωρίς την ταυτόχρονη αντίστοιχη άνοδο στις επενδύσεις και τις εξαγωγές θα παρατείνει την ύφεση. Και εδώ είναι που σφάλλουν οι σκληροπυρηνικοί της Ευρώπης.  Μέσω της δημοσιονομικής προσαρμογής, απαιτούν έμμεσα την απότομη μείωση της κατανάλωσης, χωρίς όμως να δίνουν την ευκαιρία για ταυτόχρονη αύξηση των επενδύσεων ή των εξαγωγών. (…)  Ο φαύλος κύκλος της πτώσης των προσδοκιών, των μισθών & συντάξεων, της χρεοκοπίας των επιχειρήσεων, κλπ συνεχίζεται.  Είναι ένα μίγμα πολιτικής που προεκτείνει την ύφεση στο μέλλον και μπορεί να οδηγήσει και σε κοινωνικές εκρήξεις.