Ο κ. Ντράγκι απαντώντας περισσότερο με την ιδιότητά του ως επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου, τόνισε ότι η εποπτεία και ο έλεγχος που θα ασκεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου θα είναι προς την κατεύθυνση της καλύτερης λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και της διευκόλυνσης της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από αυτό αλλά και της επιβολής κανόνων στο shadow banking.
Τι ακριβώς είναι όμως το σκιώδες τραπεζικό σύστημα και κυρίως γιατί βρίσκεται στο στόχαστρο των θεσμικών και εποπτικών φορέων των αγορών;
Κατ’ αρχήν μόνο και μόνο το προσωνύμιο «σκιώδες» δίνει μια πρώτη αίσθηση περί τίνος πρόκειται και βέβαια παραπέμπει σε θεωρίες συνωμοσίας από αυτές που αρέσκονται να συζητούν οι επαγγελματίες των αγορών. Ενώ έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί πως ανάλογου χαρακτήρα ονόματα έχουν δοθεί για τις παράλληλες χρηματιστηριακές αγορές τις γνωστές «σκοτεινές πισίνες» (dark pools).
Επί της ουσίας πίσω από το shadow banking βρίσκονται για μια ακόμη φόρα τα hedge funds, δηλαδή μια κατηγορία επενδυτικών χαρτοφυλακίων που λειτουργούν αυτόνομα δεν δεσμεύονται εκ του καταστατικού τους για το που μπορούν και που όχι να τοποθετούν τα κεφάλαια που διαχειρίζονται και γενικά δίνουν λογαριασμό μόνο στους επίσης «σκιώδεις» μετόχους τους.
Με πιο απλά λόγια λοιπόν το «shadow banking» δεν είναι τίποτα άλλο από την «οικογένεια» των hedge funds που παράλληλα με τις επενδυτικές τους δραστηριότητες λειτουργούν και ως τράπεζες, χρηματοδοτώντας επιχειρηματικούς ομίλους με πολλούς και διαφόρους τρόπους. Αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, ομολογιακές εκδόσεις αλλά και απευθείας δανειοδότηση ή διευκολύνσεις.
Η «μόδα» αυτή έχει πάρει διαστάσεις και συνοδεύεται από υπερβολική μόχλευση των κεφαλαίων, σε τέτοιο επίπεδο δε που έχουν ήδη ενεργοποιηθεί οι εποπτικοί μηχανισμοί (βλέπε Μ. Ντράγκι).
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τις πληροφορίες τα hedge funds αυτή την ώρα πιέζονται ασφυκτικά να μειώσουν την μόχλευσή τους, δεδομένης και της αρνητικής χρηματιστηριακής κατάστασης που επικρατεί. Αυτή η εξέλιξη είναι που οδηγεί το τελευταίο διάστημα σε παγκόσμιο επίπεδο τους «καρχαρίες των αγορών» στο να ρευστοποιούν ενίοτε με επιθετικό τρόπο μετοχές, δηλαδή το ευκολότερο ρευστοποιήσιμο asset που έχουν μια και τα δάνεια είναι αδύνατον να επιστρέφουν άμεσα.
Αντώνης Τάντουλος