Το παραπάνω συμπέρασμα προκύπτει από την ετήσια έκθεση του ΙΟΒΕ με θέμα «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2005-2006», η οποία πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο πλαίσιο της διεθνούς έρευνας «Global Entrepreneurship Monitor».
Από την έκθεση προέκυψε ότι το 2005 το 17% του πληθυσμού της Ελλάδας ηλικίας 18-64 (πάνω από 1,1, εκ. άτομα) σχετίζεται με κάποιου τύπου επιχειρηματική δραστηριότητα. Το ποσοστό αυτό είναι το τρίτο υψηλότερο στην Ευρώπη. Απ αυτούς, 700 χιλ. περίπου ήταν καθιερωμένοι επιχειρηματίες και οι υπόλοιποι (6,5 του συνόλου) ήταν στα αρχικά στάδια έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας (νέοι ή επίδοξοι επιχειρηματίες). Τέλος, ένα 3% του πληθυσμού ανέστειλε το 2005 την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Σύμφωνα με τους ορισμούς της έρευνας στην επιχειρηματική δραστηριότητα περιλαμβάνεται και η αυτοαπασχόληση.
Η επιχειρηματικότητα ανάγκης μειώνεται σταθερά καθώς όλο και περισσότεροι έλληνες στρέφονται προς την επιχειρηματική δράση για να εκμεταλλευθούν μια διαφαινόμενη ευκαιρία και λιγότεροι αυτοί που το κάνουν από ανάγκη: Μόνο το 14,2% των νέων ή επίδοξων επιχειρηματιών δηλώνει ότι αναγκάστηκε να προσφύγει στην επιχειρηματική δράση επειδή δεν είχε άλλες επιλογές εργασίας. Το 2004 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν διπλάσιο και το 2003 σχεδόν 40%. Η εξέλιξη αυτή υποδηλώνει ποιοτική βελτίωση της νέας επιχειρηματικότητας.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα παρουσίασε μεν το 2005 ποσοτική και ποιοτική βελτίωση, όμως οι βασικές διαρθρωτικές αδυναμίες παραμένουν και δυσχεραίνουν την ανάπτυξη και βελτίωση της επιχειρηματικότητας στη χώρα.
Ειδικότερα, βασική αδυναμία αποτελεί η εκτίμηση των ελλήνων ότι σπανίζουν οι επιχειρηματικές ευκαιρίες και δεν «βλέπουν» σημαντικές ευκαιρίες γύρω τους. Μάλιστα την τελευταία τριετία το ποσοστό εκείνων που απαντούν ότι το επόμενο εξάμηνο θα υπάρξουν καλές ευκαιρίες για την ίδρυση μιας επιχείρησης στην περιοχή τους βαίνει σταθερά μειούμενο.
Ένα άτομο αντιλαμβάνεται περισσότερες ευκαιρίες, όσο ευκολότερη θεωρεί ότι είναι η εκμετάλλευση τους. ’ρα, η μείωση των εμποδίων που αντιμετωπίζει η έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και η απλούστευση των σχετικών διαδικασιών θα οδηγήσει στην αντίληψη και εκμετάλλευση περισσότερων ευκαιριών.
Ακόμη, οι επιχειρηματικές δραστηριότητες που σήμερα ξεκινούν φαίνεται ότι απλώς αναπαράγουν, αντί να μεταβάλλουν, την τομεακή κατανομή της επιχειρηματικότητας στην ελληνική οικονομία. Οι διαπιστώσεις αυτές υποδηλώνουν ότι το ζητούμενο προς ενθάρρυνση είναι η αναβάθμιση της σχέσης ανάμεσα σε ΜΜΕ και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, με τις τελευταίες να αποτελούν πελάτες των πρώτων. Το πρόβλημα είναι το άνοιγμα των επιχειρηματικών οριζόντων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην παροχή υπηρεσιών προς τις μεγαλύτερες.
Όπως και σε όλες τις χώρες, το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που απαιτούνται για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας προέρχεται από την αποταμίευση του ίδιου του επιχειρηματία. Το υπόλοιπο προέρχεται κυρίως από την οικογένειά του, ενώ ένα μικρότερο μέρος από τραπεζικό δανεισμό και κρατικές ενισχύσεις. Αυτή η οικογενειακή διάσταση της επιχειρηματικής χρηματοδότησης στην Ελλάδα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στον σχεδιασμό νέων χρηματοδοτικών θεσμών στο πλαίσιο του ΕΠΑΝ ΙΙ. Για παράδειγμα, αξίζει να διερευνηθεί η δυνατότητα προώθησης συνεργειών ανάμεσα σε αυτούς τους θεσμούς και την οικογενειακή χρηματοδότηση, πράγμα που μπορεί να συμβάλει ώστε ο όγκος αυτών των πόρων να χρησιμοποιείται πιο ορθολογικά.
Παρά τη μεγάλη τους αυτοπεποίθηση, οι έλληνες καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη ως προς το φόβο της αποτυχίας και δηλώνουν ότι ο φόβος αυτός θα τους απέτρεπε από το να ξεκινήσουν επιχειρηματική δραστηριότητα. Η ελληνική «πρωτιά» στο φόβο της αποτυχίας ενέχει ένα κίνδυνο για την ελληνική οικονομία: τα νέα εγχειρήματα που αναδύονται να είναι λιγότερο τολμηρά και καινοτόμα,ικανά να ανανεώνουν και να αναβαθμίζουν το παραγωγικό δυναμικό σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Σε όλη την προηγούμενη τριετία, η σχέση του εκπαιδευτικού συσ