Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από μελέτη του Ινστιτούτου Στρατηγικών και Αναπτυξιακών Μελετών (ΙΣΤΑΜΕ) με θέμα «Συγκρίνοντας τα φορολογικά συστήματα στην Ευρώπη» η οποία βασίστηκε στα στοιχεία της Eurostat της περιόδου 1995 - 2004.
Η υψηλή φορολόγηση της εργασίας, το αυξημένο μερίδιο της έμμεσης φορολόγησης στα συνολικά φορολογικά έσοδα, το χαμηλό επίπεδο άμεσης φορολογίας ως ποσοστό του ΑΕΠ, και οι χαμηλές σε σχέση με τον μέσο κοινοτικό όρο ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν τα βασικότερα συμπεράσματα της μελέτης για τη χώρα μας.
Στόχος της μελέτης είναι να βοηθήσει στην λήψη των απαραίτητων ρυθμίσεων που χρειάζονται στο φορολογικό σύστημα με την όσο το δυνατό πληρέστερη συγκριτική καταγραφή των βασικών χαρακτηριστικών και τάσεων των φορολογικών συστημάτων στην ΕΕ.
Ειδικότερα, τα κυριότερα συμπεράσματα είναι τα ακόλουθα:
- Οι χώρες με τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση (άμεση φορολογία, έμμεση φορολογία και ασφαλιστικές εισφορές), όπως αυτή εκφράζεται ως ποσοστό του ΑΕΠ, σε επίπεδο ΕΕ. είναι οι σκανδιναβικές. Τα νέα κράτη μέλη έχουν σαφέστατα ένα μικρότερο επίπεδο φορολογικής επιβάρυνσης. Μεταξύ των τριών μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ-25, η Γαλλία έρχεται πρώτη με επίπεδο φορολογικής επιβάρυνσης κοντά στο 43% του ΑΕΠ, η Γερμανία δεύτερη με επίπεδο φορολόγησης που φθάνει στο 39% και τρίτο το Ην. Βασίλειο με επίπεδο φορολογικής επιβάρυνσης στο 36% του ΑΕΠ.
- Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με χαμηλό επίπεδο συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης (περίπου 35% ΑΕΠ), σημαντικά χαμηλότερο του μέσου όρου της ΕΕ-15 (40% του ΑΕΠ) και παρόμοιο με το μέσο όρο των 10 νέων κρατών μελών. Η συνολική επιβάρυνση από το 32,6% του ΑΕΠ το 1995 αυξήθηκε στο 35% του ΑΕΠ το 2004. Αυτή η πορεία σύγκλισης προς το μέσο όρο της ΕΕ αντανακλά την ανάγκη χρηματοδότησης του αναπτυσσόμενου κοινωνικού κράτους. Δεν προήλθε από αύξηση συντελεστών αλλά από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
- Οι σκανδιναβικές χώρες εφαρμόζουν ένα μίγμα φορολογικής πολιτικής, το οποίο συνδυάζει υψηλή άμεση φορολογική επιβάρυνση σε συνδυασμό με μικρή έμμεση φορολόγηση και ασφαλιστικές εισφορές. Οι αγγλοσαξονικές χώρες (Ην. Βασίλειο και Ιρλανδία) επιλέγουν σημαντική φορολογική επιβάρυνση από έμμεση και άμεση φορολόγηση προς όφελος χαμηλών ασφαλιστικών εισφορών. Οι κεντροευρωπαϊκές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να ακολουθούν φορολογικά συστήματα τα οποία συνδυάζουν χαμηλή άμεση και έμμεση φορολόγηση και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, ενώ οι μεσογειακές χώρες συνδυάζουν χαμηλή άμεση φορολόγηση με υψηλή έμμεση φορολογική επιβάρυνση και ασφαλιστικές εισφορές.
- Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που έχουν συγκριτικά χαμηλό επίπεδο άμεσης φορολογίας ως ποσοστό του ΑΕΠ, σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ-15 και συγκρίσιμο με εκείνο των νέων κρατών μελών. Στην περίπτωση της άμεσης φορολόγησης φυσικών προσώπων, στην Ελλάδα καταγράφονται χαμηλοί ανώτατοι οριακοί συντελεστές φορολόγησης (40%) σε σχέση με τα λοιπά μέλη της ΕΕ. Στην περίπτωση των επιχειρήσεων ο ανώτατος συντελεστής φορολόγησης στην Ελλάδα βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο της ΕΕ-15.
- Tο μερίδιο της έμμεσης φορολόγησης στα συνολικά φορολογικά έσοδα στην Ελλάδα είναι το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ των 15. Κατά την περίοδο 1995-2004 η Ελλάδα αποτελεί το κράτος μέλος με τη μεγαλύτερη μείωση της συνεισφοράς της έμμεσης φορολόγησης στα συνολικά φορολογικά έσοδα με σημαντική βελτίωση στην αναλογία έμμεσων και άμεσων φόρων ενισχύοντας τον αναδιανεμητικό ρόλο του φορολογικού συστήματος.
- Οι χαμηλότερες του μέσου όρου ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν σημείο σύγκλισης των φορολογικών συστημάτων μεταξύ σκανδιναβικών χωρών, Ιρλανδίας και Ην. Βασιλείου. Στην Ελλάδα, οι ασφαλιστικές εισφορές ως ποσοστό του ΑΕΠ κυμάνθηκαν το 2004 στο 12,1%, χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ. Ως ποσοστό των συνολικών φορολογικών εσόδων προσεγγίζουν το 35% και βρίσκονται κοντά στο μέσο όρο της ΕΕ-15. Την περίοδο 1995-2004 παρατηρείται η δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση του μεριδίου των ασφαλιστικών εισφορών στα συν