Η παρούσα δεύτερη φάση της διαδικασίας για παράβαση των οδηγιών του 2002 σχετικά με το άνοιγμα των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας αφορά τα εξής κράτη μέλη: Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Λετονία, Πολωνία, Σουηδία, Σλοβακία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Επίτροπος Andris Piebalgs, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, δήλωσε: «Η πλήρης εφαρμογή, και μόνον αυτή, των οδηγιών από τα κράτη μέλη μπορεί να εξασφαλίσει μια εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που θα εγγυάται σε όλους τους ευρωπαίους καταναλωτές μια ουσιαστική δυνατότητα επιλογής προμηθευτή φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας από 1ης Ιουλίου 2007.»
Αφότου παραλάβουν την αιτιολογημένη γνώμη, τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους δύο μήνες για να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους στην Επιτροπή, η οποία μπορεί εν συνεχεία να προσφύγει στο Δικαστήριο.
Τα κυριότερα προβλήματα υιοθέτησης των ευρωπαϊκών οδηγιών από τις επιμέρους εγχώριες νομοθεσίες, σύμφωνα με την Επιτροπή, είναι τα ακόλουθα:
·συνέχιση των διατιμήσεων για τους επιλέγοντες πελάτες, με τις οποίες ανακόπτεται η εμφάνιση νεοεισερχόμενων προμηθευτών στην αγορά και εμποδίζεται η ελεύθερη επιλογή προμηθευτή·
·ανεπαρκής διαχωρισμός των διαχειριστών δικτύου που είναι κάθετα ολοκληρωμένοι με τις δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας, και μάλιστα όσον αφορά το λειτουργικό διαχωρισμό με τον οποίο επιδιώκεται εγγύηση της ανεξαρτησίας των διαχειριστών δικτύου και φραγμός σε κάθε είδους διακρίσεις ως προς την πρόσβαση στο δίκτυο·
·διακριτική μεταχείριση ως προς την πρόσβαση τρίτων στο δίκτυο, και κυρίως η διατήρηση της προτιμησιακής πρόσβασης στις δεσπόζουσες επιχειρήσεις·
·ανεπάρκεια αρμοδιοτήτων των ρυθμιστικών αρχών, σε ό,τι κυρίως αφορά την πρόσβαση στα δίκτυα και την τιμολόγηση·
·μη κοινοποίηση των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας·
·ελλιπής ένδειξη της προέλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι ρυθμιστικές αρχές ενέργειας ούτε ανεξάρτητες είναι ούτε διαθέτουν εξουσίες που να τους επιτρέπουν τη δημιουργία ανοικτών αγορών οι οποίες θα λειτουργούν αποτελεσματικά και αμερόληπτα.
Επιπλέον, το ισχύον νομικό πλαίσιο πολύ δύσκολα μόνο επιτρέπει την αποτελεσματική ρύθμιση των διασυνοριακών πτυχών της πρόσβασης στα δίκτυα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Απόδειξη, οι συνεχιζόμενες προτιμησιακές προσβάσεις σε διαμεθοριακές γραμμές διασύνδεσης.
Τέλος, οι πολυάριθμες παραβάσεις που αφορούν τον λειτουργικό διαχωρισμό καταδεικνύουν τη συνεχιζόμενη αδυναμία των κρατών μελών να ενσωματώνουν αποτελεσματικά αυτά τα πολύπλοκα μέτρα. Ακόμη και όταν υπάρχει, ο νομικός και λειτουργικός διαχωρισμός των διαχειριστών δικτύου που είναι κάθετα ολοκληρωμένοι με τις δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας δεν εγγυάται πάντοτε ίση πρόσβαση όλων των προμηθευτών στα δίκτυα, όπως δείχνει η κατ'εξακολούθηση μεροληπτική και προτιμησιακή πρόσβαση υπέρ των δεσποζουσών επιχειρήσεων. Οι δυσχέρειες εφαρμογής τους και η αναποτελεσματικότητα των εν λόγω κανόνων επιβάλλουν να εξεταστεί το ενδεχόμενο μεγαλύτερης ανεξαρτησίας των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων.