Πρώτον, ο τομέας γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας αντιστοιχεί στο 4,1% (εννεάμηνο 2015) της συνολικής προστιθέμενης αξίας στη Ελλάδα. Στην παρούσα όμως φάση αδυνατεί να συνδράμει στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας παρά τα σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα. Στο εννεάμηνο 2015, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέως υποχώρησε κατά 1% παρά την εντυπωσιακή άνοδο κατά 10,2% το 2014, που είχε συμβάλει κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Η προοπτική του για τα επόμενα χρόνια διαφαίνεται, ωστόσο, θετική αφού προς τον τομέα αυτόν κατευθύνονται 20 από τα περίπου 36 δισ. που είναι άμεσα διαθέσιμα για την Ελλάδα σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δέσμευση που ενεκρίθη πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Δεύτερον, ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας συμμετέχει κατά 15% περίπου στην συνολική προστιθέμενη αξία στη χώρα. Παραμένει και εφέτος, όπως και για μια μακρά σειρά ετών με αρνητική συμβολή στη μεταβολή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Ειδικότερα, η βιομηχανία συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας υποχώρησε ελαφρά κατά 0,2%, ενώ οι κατασκευές κατέρρευσαν κατά 18,6% διατηρώντας για ένα ακόμη έτος την αρνητική τους συμβολή στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες Μόνο η μεταποίηση παρουσιάζει ελαφρώς θετικό πρόσημο κυρίως λόγω της αυξήσεως της παραγωγής των μη διαρκών καταναλωτικών και ενδιάμεσων αγαθών. Η περαιτέρω συρρίκνωση του κατασκευαστικού τομέα -που σχετίζεται τόσο με την επιβράδυνση των έργων υποδομής όσο και την κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας συνιστά δομική αλλαγή στον παραγωγικό ιστό της χώρας. Η οικοδομική δραστηριότητα απετέλεσε επί μακρόν μεταπολεμικά μία από τις «ατμομηχανές» του ελληνικού παραγωγικού υποδείγματος. Τούτο ήταν το αποτέλεσμα, πρώτον, των οικιστικών αναγκών που προέκυψαν από την μετακίνηση του πληθυσμού από την περιφέρεια προς τα αστικά κέντρα και δεύτερον, του ρόλου των ακινήτων ως ισχυρό μέσο αποθεματοποιήσεως πλούτου στη χώρα μας, λόγω του σχετικά υψηλού πληθωρισμού για μακρές χρονικές περιόδους στην εποχή της δραχμής. Η παρατεταμένη ύφεση των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με την έλλειψη ρευστότητας και την άνευ προηγουμένου αύξηση της φορολογήσεως των ακινήτων έχει οδηγήσει σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη κατάσταση τον κλάδο της κατασκευής οικιστικών ακινήτων.
Τρίτον, ο τομέας των υπηρεσιών συνολικά στήριξε την οικονομική δραστηριότητα στη χώρα μας και συνέβαλε κατά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες στη μεταβολή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στο εννεάμηνο του τρέχοντος έτους. Κάτω από την επιφάνεια, ωστόσο, υπάρχουν πολλές σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιμέρους τομέων και κλάδων, τονίζει η Alpha Bank. Συγκεκριμένα, καταγράφεται αξιόλογη άνοδος για τις υπηρεσίες, που συνδέονται με την τουριστική δραστηριότητα (όπως οι υπηρεσίες παροχής καταλύματος, εστίασης, αεροπορικών μεταφορών και ταξιδιωτικών πρακτορείων) και την ιδιωτική κατανάλωση (όπως η εμπορία αυτοκινήτων).
Η συμβολή του τουρισμού
Η ανθεκτικότητα που έδειξε ο τουρισμός, ακόμη και μετά την επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών είναι σημαντική. Απετέλεσε τον στυλοβάτη της οικονομίας μέσα στη κρίση. Ποιές είναι, ωστόσο, οι προοπτικές για τα επόμενα χρόνια; Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι έχει δημιουργηθεί μία ισχυρότατη υποδομή στον χώρο του τουρισμού ιδιαίτερα μετά τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Χάρη σε αυτήν ο ελληνικός τουρισμός ανταποκρίθηκε με επιτυχία στη ζήτηση υψηλής ποιότητας υπηρεσιών κατά τα τελευταία χρόνια. Η πορεία όμως του κλάδου στην επόμενη διετία ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Η παρουσία φθινουσών αποδόσεων κλίμακας, καθώς αυξάνεται ο όγκος των παρεχόμενων υπηρεσιών, είναι μία εύλογη εξέλιξη. Ήδη παρατηρείται μείωση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι. Επιπλέον, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί.
Συγκεκριμένα, η άνοδος της τρομοκρατίας σε διεθνές επίπεδο μπορεί να οδηγήσει σε γενικότερη μείωση των αφίξεων τουριστών τόσο στην Ελλάδα όσο και στις ανταγωνίστριες χώρες. Επιπροσθέτως, η άνοδος των μεταναστευτικών ροών μέσω της Ελλάδος μπορεί να οδηγήσει σε αποδυνάμωση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος διεθνώς. Από την άλλη πλευρά, δύναται να οδηγήσει σε απόσπαση σημαντικού μεριδίου αγοράς από ανταγωνίστριες χώρες που πιθανότατα να θίγονται περισσότερο από την προσφυγική κρίση ή να εμπλέκονται σε διπλωματικές εντάσεις.
Η τόνωση της συνολικής προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών μέσω της αναδιαρθρώσεως του επιχειρηματικού τομέως και της πλήρους αποκαταστάσεως των συνθηκών ρευστότητας είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετουμένων δανείων και η σταδιακή μείωση της αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία, που αναμένεται να οδηγήσει σε επιστροφή των καταθέσεων εκτιμάται ότι θα ενισχύσει τη ρευστότητα στην ελληνική οικονομία. Το τελευταίο αποκτά ιδιαίτερη αξία σε μία περίοδο που η εθνική αποταμίευση παραμένει, σύμφωνα με το Household Sector Report της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης, σε αρνητικό έδαφος στο δεύτερο τρίμηνο του 2015. Όπως παρατηρείται, η Ελλάδα μαζί με την Κύπρο είναι οι μόνες χώρες της Ευρωζώνης με αρνητική εθνική αποταμίευση, υπογραμμίζει η Alpha Bank.