Κ.Βαμβακίδη, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι η Ελλάδα θα καταγράψει το 2016 ανάπτυξη, ότι τα ελληνικά ομόλογα θα μπουν στο QE της ΕΚΤ στις αρχές του 2017 και ότι η Αθήνα θα βγει στις αγορές το 2017. Θεωρείτε ότι αυτές οι προβλέψεις είναι ρεαλιστικές;
Δεν είναι απίθανες αυτές οι εξελίξεις, αλλά σίγουρα κάποιοι από τους στόχους είναι υπεραισιόδοξοι. Είναι πιθανό να υπάρξει ήπια ανάπτυξη στο σύνολο του 2016, έπειτα από τα καλύτερα του αναμενομένου στοιχεία που ανακοινώθηκαν για το τρίτο τρίμηνο. Αυτό θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ρυθμούς ανάπτυξης το 2017 σχεδόν αυτόματα, δεδομένης της βάσης που έχει δημιουργηθεί. Ωστόσο, η ανάπτυξη στην Ελλάδα θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλότερη, δεδομένου του πολύ χαμηλού σημείου εκκίνησης. Όσον αφορά στη συμμετοχή στο QE της ΕΚΤ, η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία της το 2016, λόγω του ότι της πήρε πολύ καιρό να ολοκληρώσει την αξιολόγηση του πρώτου προγράμματος. Η συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση θα μπορούσε να γίνει εφικτή το καλοκαίρι του 2017, αλλά αυτό απαιτεί ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης στο πρώτο τρίμηνο του έτους και συμφωνία για έναν οδικό χάρτη ελάφρυνσης του χρέους στο δεύτερο τρίμηνο. Δεδομένων των επίμονων καθυστερήσεων και στα δύο, αυτό φαίνεται πως είναι αισιόδοξη πρόβλεψη. Στη συνέχεια, η συμμετοχή στο QΕ θα μπορούσε να φέρει και πρόσβαση στις αγορές, με την προϋπόθεση ότι θα υπάρχουν κατάλληλες συνθήκες στις αγορές παγκοσμίως. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να είναι προτεραιότητα. Άλλωστε, η Ελλάδα βγήκε στις αγορές το 2014, αλλά έχασε την πρόσβασή της ξανά το 2015.
Συμφωνείτε με την άποψη ότι το χρέος είναι το βασικό πρόβλημα της Ελλάδας; Θεωρείτε ότι οι διαφορές ΔΝΤ-Ευρώπης στο συγκεκριμένο θέμα θα γεφυρωθούν;
Σαφώς και είναι ένα πρόβλημα, αλλά δεν είναι το βασικό θέμα. Θεωρώ πως πρόκειται για ένα σύμπτωμα, παρά για την αιτία της ελληνικής ατέρμονης κρίσης. Άλλωστε, η Ελλάδα πέτυχε το 2012 μια ουσιαστική ελάφρυνση χρέους και σήμερα το χρέος της είναι ακόμα μεγαλύτερο. Όσο δεν υπάρχει ανάπτυξη, το χρέος δεν θα είναι ποτέ βιώσιμο. Και ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Έπειτα από χρόνια εφαρμογής προγραμμάτων, η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ χαμηλά σε διεθνείς δείκτες που αποτυπώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, την ευελιξία της οικονομίας και την δεκτικότητα σε ξένες επενδύσεις. Ισχυρά συμφέροντα εξακολουθούν να κρατούν την ελληνική οικονομία πίσω. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με ελάφρυνση χρέους θα ήταν το ιδανικό σενάριο, αλλά οι Ευρωπαίοι πιστωτές ανησυχούν ότι, το δεύτερο χωρίς το πρώτο απλά θα μεταθέσει το πρόβλημα, χωρίς να το λύνει ουσιαστικά. Ειδικά η «φτωχή» εφαρμογή μεταρρυθμίσεων κάνει μια συμφωνία μεταξύ της Κομισιόν και του ΔΝΤ ακόμα πιο δύσκολη. Ως αποτέλεσμα, η Κομισιόν ζητά καλύτερη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο μέλλον, ενώ το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα προβλήματα θα συνεχιστούν.
Θεωρείτε ότι θα υπάρξει τέταρτο μνημόνιο;
Σε περίπτωση συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει ένα ξεχωριστό μνημόνιο με το Ταμείο. Αυτό ωστόσο θα είναι συνεπές προς το υπάρχον μνημόνιο, άρα δεν το βλέπω απαραίτητα ως κάτι καινούριο. Σε γενικές γραμμές, η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί νέο μνημόνιο αν εφαρμόσει το ήδη υπάρχον.
Δεδομένου του μεγέθους του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων, εκτιμάτε ότι θα χρειαστεί μια νέα, τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών;
Αυτό είναι πράγματι ένα τεράστιο πρόβλημα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να ανακάμψει χωρίς τραπεζικό δανεισμό και οι τράπεζες δεν μπορούν να τον παράσχουν όταν βρίσκονται σε μια κατάσταση «ζόμπι» λόγω του τεράστιου αριθμού μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το τελευταίο ελληνικό πρόγραμμα έχει ένα ξεκάθαρο πλάνο για το πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Θα πάρει χρόνο, αλλά ο οδικός χάρτης είναι ξεκάθαρος. Το «κλειδί» κι εδώ είναι η εφαρμογή του χωρίς καθυστερήσεις. Με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν νέα «σοκ» για το τραπεζικό σύστημα, δεν βλέπω την ανάγκη για άλλη μια ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.
Συμμερίζεστε την άποψη όσων θεωρούν ότι η εικόνα των διεθνών αγορών είναι ανησυχητική; Ποιους παράγοντες αποσταθεροποίησης βλεπετε;
Οι αγορές αντέδρασαν πολύ θετικά στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και υπάρχει έντονη αισιοδοξία. Αυτό θα μπορούσε να αποδειχτεί ως υπερβολή, αλλά ανησυχώ περισσότερο για την Ευρώπη. Η Ιταλία είναι ο αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης, ανίκανη να ξεφύγει από το τεράστιο χρέος της και με ουσιώδη πολιτικά ρίσκα. Οι εκλογές στη Γαλλία επίσης ελλοχεύουν κινδύνους. Παρότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πολύ χαμηλή πιθανότητα για νίκη της Λεπέν στο δεύτερο γύρο, το ίδιο λέγαμε και για το Brexit και για τον Τραμπ. Μια πιθανή νίκη της Λεπέν θα είναι ένα πάρα πολύ ισχυρό σοκ και θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάλυση της ευρωζώνης. Ακόμα κι αν αυτά τα πολιτικά ρίσκα δεν υλοποιηθούν, υπάρχει η ανησυχία ότι κάποιες από τις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πίεση από τις αγορές και ίσως και να επιστρέψουν σε κρίση όταν η ΕΚΤ σταματήσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και τα κόστη δανεισμού τους αρχίσουν να αντανακλούν τα εγχώρια ρίσκα.
(Αναδημοσίευση από το περιοδικό Reporter που εκδόθηκε ως ένθετο στο Πρώτο Θέμα στις 30/12/2016)