Όπως αναφέρει μιλώντας στο Reporter.gr o πρόεδρος του ΙΤΕ καθ. Νεκτάριος Ταβερναράκης «το ΙΤΕ έχει καταφέρει να διακριθεί ως το κορυφαίο ελληνικό Ερευνητικό Κέντρο αλλά έχει πετύχει και σημαντικότατες διεθνείς διακρίσεις που του έχουν εξασφαλίσει περίοπτη θέση στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές ερευνητικό στερέωμα.» Σύμφωνα με τον καθ. Ν. Ταβερναράκη το Ινστιτούτο καταγράφει παράλληλα χρηματοδοτικές επιτυχίες σε εξαιρετικά ανταγωνιστικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως εκείνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (European Research Council, ERC). Επιπλέον, ερευνητές του ΙΤΕ έχουν αποσπάσει πολλαπλά, σημαντικά διεθνή βραβεία και διακρίσεις.

Παράλληλα ο πρόεδρος του ΙΤΕ στέλνει ένα μήνυμα στην πολιτεία, την ακαδημαϊκή, αλλά και την επιχειρηματική κοινότητα της χώρας να στηρίξει τα κέντρα που παράγουν καινοτομία και προωθούν την πρωτογενή έρευνα. «Υπάρχουν πολλά που μπορούν και πρέπει να γίνουν ακόμα. Σημαντικό εμπόδιο είναι η διαχρονική ασυνέπεια και η ασυνέχεια της ερευνητικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε έλλειψη προβλεψιμότητας και αδυναμία ασφαλούς ερευνητικού σχεδιασμού από την πλευρά των ιδρυμάτων σε βάθος χρόνου» αναφέρει τονίζοντας την ανάγκη ανάληψης νομοθετικής πρωτοβουλίας από την κυβέρνηση. Παράλληλα αναδεικνύει και τη σημασία που μπορεί να παίξει ο ιδιωτικός τομέας. «Ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος δυστυχώς διαχρονικά δεν επενδύει στη στήριξη της εγχώριας έρευνας. Αυτό οδηγεί τελικά και σε έλλειμμα συνολικής χρηματοδότησης, αν σκεφτεί κανείς ότι σε άλλες χώρες ένα μεγάλο ποσοστό του συνολικού διαθέσιμου κεφαλαίου για τη στήριξη της έρευνας προέρχεται από ιδιωτικές πηγές.»

Τέλος τονίζει την ανάγκη να αλλάξει η κουλτούρα που υπάρχει στα ΑΕΙ της χώρας. «Να καλλιεργήσουμε και την κατάλληλη κουλτούρα, η οποία να ενθαρρύνει, αντί να αποτρέπει Ερευνητές και Πανεπιστημιακούς Καθηγητές να τολμήσουν στο επιχειρηματικό πεδίο και να αξιοποιήσουν έτσι τα αποτελέσματα των ερευνητικών προσπαθειών τους» σημειώνει σχετικά.

Η συνέντευξη του Προέδρου του ΙΤΕ καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νεκτάριου Ταβερναράκη στο Reporter.gr.

1. Ποιες είναι οι προτεραιότητες της διοίκησης σε μια εποχή που η καινοτομία και η έρευνα αποτελούν για πολλούς το βασικό μοχλό αναμόρφωσης του παραγωγικού μοντέλου;

Οι προτεραιότητες της διοίκησης ενός ερευνητικού κέντρου, ειδικά σε μια εποχή που αναγνωρίζεται η ανάγκη να υποστηριχτεί η έρευνα ως βασικός μοχλός ανάπτυξης και προόδου, εστιάζονται κυρίως στο να αναδείξουν τη σημασία της πρωτογενούς ερευνητικής δραστηριότητας αλλά και της αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων, προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας. Ειδικά στην περίοδο των μεγάλων κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων που διανύουμε είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν οι προσπάθειες της ερευνητικής κοινότητας, προς όφελος της χώρας. Πρωταρχικός στόχος μιας αποτελεσματικής διοίκησης προς την κατεύθυνση αυτή είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος το οποίο να διευκολύνει και να προωθεί την έρευνα. Μια από τις βασικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί αυτό είναι η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης. Στην περίπτωση του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, η χρηματοδότηση αυτή προέρχεται στο μεγαλύτερο μέρος της από ευρωπαϊκές και άλλες διεθνείς πηγές. Πρόκειται για ανταγωνιστική χρηματοδότηση η οποία εξασφαλίζεται μέσα από απαιτητικές διαδικασίες αξιολόγησης.

2. Ποιο είναι το αποτύπωμα του ΙΤΕ στον ελληνικό και διεθνή ερευνητικό χάρτη;

Το ΙΤΕ ξεκίνησε τη λειτουργία του στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με την ίδρυση 3 Ινστιτούτων, τα οποία αποτέλεσαν τον αρχικό του πυρήνα. Στη συνέχεια, μέσα από μια σταδιακή διαδικασία ανάπτυξης έως και σήμερα, διευρύνθηκε ώστε πλέον να περιλαμβάνει 6 Ερευνητικά Ινστιτούτα, τα οποία δραστηριοποιούνται σε όλα τα πεδία της σύγχρονης έρευνας (Φυσική, Βιολογία, Πληροφορική, Μαθηματικά, Χημεία, Ανθρωπιστικές Επιστήμες). Πέρα όμως από τα 6 του Ινστιτούτα, το ΙΤΕ ίδρυσε και λειτουργεί επιπλέον επικουρικές Δομές, που έχουν διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο σε ό,τι αφορά τη διευκόλυνση των Ερευνητικών Δραστηριοτήτων. Θα αναφέρω τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, έναν εκδοτικό οίκο υψηλής ποιότητας που ίδρυσε το ΙΤΕ, με τη στήριξη της Παγκρητικής Ένωσης Αμερικής. Πρόκειται για έναν από τους καλύτερους εκδοτικούς οίκους της Ελλάδας στο χώρο των Πανεπιστημιακών συγγραμμάτων αλλά και των εκδόσεων Ιστορικού, Λαογραφικού και Λογοτεχνικού περιεχομένου, καθώς και στο χώρο της εκλαΐκευσης της Επιστήμης. Επίσης, το ΙΤΕ έχει ιδρύσει το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης το οποίο αποτελεί έναν επωαστήρα καινοτόμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και ένα μηχανισμό αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων που προέρχονται από Ινστιτούτα του Ιδρύματος και όχι μόνο. Τέλος, έχοντας από πολύ νωρίς προτάξει την αξιοποίηση της πνευματικής ιδιοκτησίας και των ερευνητικών αποτελεσμάτων ως έναν από τους βασικούς πυλώνες του στρατηγικού του σχεδιασμού, το ΙΤΕ δημιούργησε το Δίκτυο Μεταφοράς Τεχνολογίας "ΠΡΑΞΗ" το οποίο έχει ως στόχο τη διευκόλυνση της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην ερευνητική κοινότητα και τον επιχειρηματικό κόσμο, ώστε να υποβοηθήσει την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Σχεδόν 35 χρόνια μετά την ίδρυσή του, το ΙΤΕ έχει εδραιωθεί πλέον ως κέντρο Ερευνητικής Αριστείας, με παρουσία σε όλη σχεδόν την Ελληνική επικράτεια. Με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης, Ερευνητικά Ινστιτούτα και Δομές του ΙΤΕ λειτουργούν σε Ρέθυμνο, Πάτρα, Αθήνα, Ιωάννινα, Βόλο και Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα καταξιωμένο ερευνητικό ίδρυμα το οποίο έχει τις τελευταίες δεκαετίες αξιολογηθεί κατ' επανάληψη από ανεξάρτητες επιτροπές της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας ως το κορυφαίο Ερευνητικό Ίδρυμα της Χώρας.

3. Ένα ίδρυμα από την Κρήτη μπορεί να «ανοίξει» φτερά στη διεθνή σκηνή και να υπερκεράσει το ότι δεν είναι στο εθνικό κέντρο;

Το ΙΤΕ είναι ένα περιφερειακό Ερευνητικό Ίδρυμα που όμως έχει παρουσία και σε άλλες περιφέρειες της Ελλάδας. Όχι μόνο έχει καταφέρει να διακριθεί ως το κορυφαίο Ελληνικό Ερευνητικό Κέντρο αλλά έχει πετύχει και σημαντικότατες διεθνείς διακρίσεις που του έχουν εξασφαλίσει περίοπτη θέση στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές ερευνητικό στερέωμα. Ενδεικτικά προς επίρρωση των παραπάνω, θα ήθελα να αναφέρω τα σημαντικότατα ερευνητικά επιτεύγματα με δημοσιεύσεις στα καλύτερα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και αντίστοιχες χρηματοδοτικές επιτυχίες σε εξαιρετικά ανταγωνιστικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως εκείνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (European Research Council, ERC). Επιπλέον, Ερευνητές του ΙΤΕ έχουν αποσπάσει πολλαπλά, σημαντικά διεθνή βραβεία και διακρίσεις. Επομένως, παρόλο τον περιφερειακό του χαρακτήρα, το ΙΤΕ έχει καταφέρει να διεκδικήσει κορυφαία θέση στο Ελληνικό και Διεθνές Ερευνητικό γίγνεσθαι.

4. Το θεσμικό πλαίσιο υποβοηθά την ερευνητική προσπάθεια ιδρυμάτων όπως το δικό σας;

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μέχρι να μπορούμε να μιλάμε για ένα αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο, σε ό,τι αφορά το χώρο της Έρευνας στην Ελλάδα. Το θεσμικό πλαίσιο εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκές. Γίνονται προσπάθειες να διαμορφωθεί ένα κατάλληλο πλαίσιο και έχει σημειωθεί πρόοδος τα τελευταία χρόνια, χωρίς όμως να έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα. Υπάρχουν πολλά που μπορούν και πρέπει να γίνουν ακόμα. Σημαντικό εμπόδιο είναι η διαχρονική ασυνέπεια και η ασυνέχεια της ερευνητικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε έλλειψη προβλεψιμότητας και αδυναμία ασφαλούς ερευνητικού σχεδιασμού από την πλευρά των ιδρυμάτων σε βάθος χρόνου. Υπάρχει επίσης κατακερματισμός ερευνητικών πόρων και προγραμμάτων και το εθνικό σύστημα διαχείρισης της έρευνας είναι εξαιρετικά γραφειοκρατικό και χρονοβόρο. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία μηχανισμών συστηματικής αξιολόγησης και αποτίμησης του αποτελέσματος των χρηματοδοτήσεων της έρευνας αλλά και την αποσπασματικότητα των διαφόρων πρωτοβουλιών δημιουργούν ένα δυσμενές περιβάλλον για την ανάπτυξη και την ενίσχυση της έρευνας στη Χώρα. Ελπίζω ότι σύντομα θα υπάρξουν ενέργειες προκειμένου να καθιερωθεί ένα πραγματικά αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο που θα διευκολύνει την επιστημονική έρευνα και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της και στην Ελλάδα, κατ' αντιστοιχία εκείνου που υπάρχει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

5. Πόσες και ποιές εταιρείες έχουν αναδειχθεί/δημιουργηθεί;

Στη διάρκεια της λειτουργίας του, το ΙΤΕ έχει αναπτύξει πολλές και σημαντικές νεοφυείς επιχειρηματικές δραστηριότητες. Μέσα από τις δραστηριότητες αυτές έχουν δημιουργηθεί αρκετές εταιρείες, οι οποίες στη συνέχεια ανεξαρτητοποιήθηκαν. Θα αναφέρω το παράδειγμα της FORTHNET, εταιρείας που δημιουργήθηκε μέσα από τις ερευνητικές προσπάθειες του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ. Το όνομα της εταιρείας μάλιστα προέρχεται από το αγγλικό ακρωνύμιο του ΙΤΕ (FOundation for Research and Technology - Hellas, FORTH) και ήταν η εταιρεία που στην ουσία έφερε το Internet στην Ελλάδα. Εξακολουθεί μάλιστα, μετά την ανεξαρτητοποίησή της να είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πάροχους υπηρεσιών Internet της χώρας.

6. Ποιό το οικονομικό αποτύπωμα/όφελος για το ΙΤΕ; Εσείς με μακρά ιστορία τι έχετε αποκομίσει από τις συμμετοχές σας σε εταιρίες που ξεκίνησαν από την κυψέλη του ΙΤΕ;

Το όφελος για το ΙΤΕ από τη δημιουργία εταιρειών spin-off είναι μεγάλο και πολλαπλό. Πέρα από το καθαρά οικονομικό σκέλος, υπάρχει και το κομμάτι της αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων αλλά και του υψηλής κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο εκπαιδεύεται και δραστηριοποιείται στο Ίδρυμα. Μέσα από τις εταιρείες αυτές δημιουργείται μια κουλτούρα αξιοποίησης του προϊόντος της έρευνας προς όφελος της πραγματικής οικονομίας και τελικά της κοινωνίας. Αυτή η κουλτούρα είναι πολύτιμη για τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος όπου η έρευνα πραγματικά μπορεί να

λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης και εξόδου από την κρίση.

7. Πόσες θέσεις εργασίας έχουν δημιουργηθεί;

Οι δραστηριότητες αυτές ως παράπλευρο αποτέλεσμα έχουν βέβαια τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την απασχόληση άριστα εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Κάτι τέτοιο, εκτός από το να βοηθά στην αντιμετώπιση της ανεργίας σε ένα ευαίσθητο τμήμα του πληθυσμού, αυτό των νέων επιστημόνων, συνεισφέρει και στην αναχαίτιση του περίφημου "Brain Drain", της φυγής επιστημόνων προς το εξωτερικό.

8. Πού βρίσκονται οι εταιρείες αυτές σήμερα; Υπάρχουν, εξαγοράστηκαν, έκλεισαν, εξάγουν, κλπ.;

Οι περισσότερες εταιρείες που δημιουργήθηκαν μέσα από πρωτοβουλίες του ΙΤΕ εξακολουθούν να υπάρχουν και να παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά. Αρκετές μάλιστα έχουν διεθνή παρουσία και εξαγωγική δραστηριότητα. Το ΙΤΕ λειτουργεί ως αρωγός στα πρώτα βήματα της επιχειρηματικής πορείας των εταιρειών αυτών, μέχρι την πλήρη ανεξαρτητοποίησή τους.

9. Τί χρειάζεται για να αυξηθεί ο ρυθμός δημιουργίας πετυχημένων εταιρειών;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, χρειάζεται ένα κατάλληλο και ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο να μη φιμώνει αλλά να απλοποιεί και να διευκολύνει τη δημιουργία spin-offs από Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια. Επιπλέον όμως χρειάζεται - και αυτό είναι πολύ σημαντικό - να καλλιεργήσουμε και την κατάλληλη κουλτούρα, η οποία να ενθαρρύνει, αντί να αποτρέπει Ερευνητές και Πανεπιστημιακούς Καθηγητές να τολμήσουν στο επιχειρηματικό πεδίο και να αξιοποιήσουν έτσι τα αποτελέσματα των Ερευνητικών προσπαθειών τους. Αυτό δεν το είχαμε στην Ελλάδα στο βαθμό που θα έπρεπε αλλά διαφαίνεται ότι τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια το σκηνικό αλλάζει και υπάρχει μεταστροφή προς την ανάπτυξη καινοτομίας και επιχειρηματικότητας.

10. Ο αρμόδιος υπουργός προέρχεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ. Αυτό βοηθά και τις δύο πλευρές; Τη μεν πολιτεία να έχει ευήκοα ώτα στους ερευνητές και τους μεν ερευνητές να έχουν σημείο πρόσβασης στη διοίκηση;

Άσχετα από το αν ο Υπουργός προέρχεται ή όχι από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ, θεωρώ ότι είναι σε κάθε περίπτωση θετικό ο επικεφαλής του τομέα Έρευνας και Καινοτομίας της Κυβέρνησης να είναι ο ίδιος άριστος γνώστης του χώρου έχοντας προσωπική εμπειρία για τα προβλήματα και τις απαιτήσεις της σύγχρονης έρευνας. Κάτι τέτοιο είναι κατά τη γνώμη μου απαραίτητο προκειμένου να μπορεί ένας Υπουργός να είναι πραγματικά αποτελεσματικός. Όταν κάποιος έχει δραστηριοποιηθεί με επιτυχία σε ένα χώρο και έχει υποστεί τα προβλήματα και τις αντιξοότητες μπορεί να γνωρίζει εκ των έσω τι χρειάζεται για να δοθούν ουσιαστικές λύσεις. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος όλων, και όχι μόνο κάποιων, ερευνητικών φορέων της χώρας.

11. Έρευνα με κρατική χρηματοδότηση με ροές από την αγορά; Ποια η άποψή σας;

Η χρηματοδότηση της βασικής έρευνας σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου προέρχεται κυρίως από κρατικές πηγές. Ο λόγος είναι ότι η βασική έρευνα στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκεται ακόμα μακριά από την άμεση εμπορική εκμετάλλευση. Επομένως, το ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα στη φάση της αρχικής έρευνας είναι μικρό. Επιπλέον, οι προτεραιότητες του ιδιωτικού τομέα, τις περισσότερες φορές, είναι συγκεκριμένες και περιορισμένες, σε σχέση με αυτό που θα ορίζαμε ως δημόσιο συμφέρον. Συνεπώς, πρέπει ένας κρατικός μηχανισμός να μπορεί με επάρκεια να χρηματοδοτεί τη φάση αυτή της έρευνας η οποία, παρόλο που μπορεί να μην ενδιαφέρει άμεσα τον ιδιωτικό τομέα, να είναι πραγματικά πολύτιμη για τη μελλοντική προοπτική ανάπτυξης καινοτομίας. Αυτό που λέμε "Blue Sky Research" ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι είναι θεμελιώδους σημασίας για την επιστημονική πρόοδο και την ανάπτυξη καινοτομίας, ακόμα κι αν αυτό δε διαφαίνεται στα αρχικά στάδια. Δεν μπορεί λοιπόν η Πολιτεία να μην επενδύει σε Blue Sky Research. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δε θα πρέπει ο ιδιωτικός τομέας να χρηματοδοτεί έρευνα, ειδικά στη φάση της διαβλεπόμενης αξιοποίησης των Ερευνητικών αποτελεσμάτων. Αυτό είναι και το σημείο στο οποίο η Ελλάδα υστερεί δραματικά σε σχέση με αυτό που ισχύει σε άλλες χώρες. Ο Ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος δυστυχώς διαχρονικά δεν επενδύει στη στήριξη της εγχώριας έρευνας. Αυτό οδηγεί τελικά και σε έλλειμμα συνολικής χρηματοδότησης, αν σκεφτεί κανείς ότι σε άλλες χώρες ένα μεγάλο ποσοστό του συνολικού διαθέσιμου κεφαλαίου για τη στήριξη της έρευνας προέρχεται από ιδιωτικές πηγές.

12. Σε αυτή τη συζήτηση για καινοτομία κλπ, ο ρόλος των ανθρωπιστικών σπουδών ποιος είναι; Το ΙΤΕ στηρίζει αυτές τις επιστήμες;

Όπως ανέφερα και πιο πάνω, ένα από τα 6 Ινστιτούτα του ΙΤΕ, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών στο Ρέθυμνο δραστηριοποιείται στο χώρο των Ανθρωπιστικών σπουδών. Το ΙΤΕ δίνει ιδιαίτερη σημασία στον τομέα αυτό, και λόγω της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς που διαθέτει η Χώρα μας. Το πάντρεμα της σύγχρονης υψηλής τεχνολογίας με τον πολιτισμό και τις ανθρωπιστικές επιστήμες είναι ένας από τους στρατηγικούς στόχους του ΙΤΕ. Το Ίδρυμα έχει να επιδείξει σημαντικές επιτυχίες προς την κατεύθυνση αυτή. Ως παραδείγματα θα αναφέρω την ανάπτυξη καινοτόμων συστημάτων καθαρισμού των μαρμάρων της Ακρόπολης, που βασίζονται σε τεχνολογία Laser και τα οποία βρίσκονται σε χρήση στο μουσείο της Ακρόπολης και αλλού, αλλά επίσης και τη δημιουργία του πρώτου στη Χώρα πλήρως εξοπλισμένου εργαστηρίου ανάλυσης αρχαίου DNA. Το εργαστήριο αυτό δίνει τη δυνατότητα να ανοίξουμε ένα παράθυρο στο παρελθόν και την πλούσια ιστορία του τόπου μας, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της Αρχαιογενετικής, της ανάλυσης δηλαδή δειγμάτων DNA από βιολογικό υλικό που ανακτάται από ανασκαφές. Το ΙΤΕ συνεπώς, έμπρακτα στηρίζει αλλά και αναπτύσσει τις Ανθρωπιστικές επιστήμες. Μέσω των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων μάλιστα έχει διαθέσει στο αναγνωστικό κοινό της χώρας σημαντικές εκδόσεις που αφορούν το χώρο των Ανθρωπιστικών σπουδών.

13. Ο νέος νόμος για τα ΑΕΙ σας βρίσκει σύμφωνους; Μπορεί να υποστηρίξει την καινοτομία και τη ανάπτυξη συνεργιών για τη στήριξη της οικονομίας της γνώσης;

Ο νέος Νόμος για τα ΑΕΙ, ο οποίος συζητείται στη Βουλή αυτές τις μέρες αφορά περισσότερο τη λειτουργία των Πανεπιστημίων και λιγότερο αυτή των Ερευνητικών Ιδρυμάτων. Σε ό,τι αφορά τα Ερευνητικά Ιδρύματα θεωρώ ότι τα άρθρα που περιλαμβάνει λύνουν σε μεγάλο βαθμό διαχειριστικά προβλήματα των Ερευνητικών Φορέων. Δεν είναι όμως ένας νόμος - πλαίσιο για την έρευνα. Θεωρώ ότι σε επόμενο στάδιο θα πρέπει όλα τα προβλήματα που έχουν επισημανθεί από Ερευνητικούς Φορείς της Χώρας, και τα οποία θεωρώ ότι η ίδια η Πολιτεία γνωρίζει καλά, να αντιμετωπιστούν με ένα σύγχρονο νομοθέτημα, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη του και τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στο χώρο της έρευνας τα τελευταία χρόνια. Πιστεύω ότι με τη συμβολή όλων των εμπλεκομένων μερών μπορεί να διαμορφωθεί το κατάλληλο νομικό πλαίσιο το οποίο θα οδηγήσει την Έρευνα της Χώρας μας στην επόμενη μέρα.