Στο φόντο αυτό και με δεδομένες τις πιέσεις που δέχεται το τραπεζικό , τόσο από τις εποπτικές αρχές όσο κυρίως από τις αγορές, εξετάζεται η σύσταση Εταιριών Ειδικού Σκοπού (Asset Management Company ή Asset Protect Schemes). Αυτές για κάθε τράπεζα θα αναλάβουν τα προβληματικά δάνεια, που μένουν στα αζήτητα μετά από τις διάφορες διαδικασίες εκκαθάρισης (fund κτλ).
Πρόκειται για μια παλιότερη ιδέα που έπεσε, σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι της σύσκεψης το απόγευμα της Τετάρτης, από το ΤΧΣ και που προβλέπει τη χρήση κρατικών εγγυήσεων για την ενίσχυση των εταιριών, αυτών, ειδικού σκοπού. Η ενίσχυση, δε, κρίνεται αναγκαία, μια και πολλά δάνεια μπορεί να οδηγήσουν σε «χασούρες» τις εταιρίες αυτές, κάτι που μπορεί να απειλήσει τη χρηματοοικονομική τους εικόνα και την προσπάθεια να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές. Έτσι σύμφωνα με εκτιμήσεις οι κρατικές εγγυήσεις που θα απαιτηθούν, μπορεί να ανέλθουν σε ποσά ακόμη και 5-6 δισεκ ευρώ και θα προέλθουν από το «μαξιλάρι» ρευστότητας που έχει κτιστεί για την κάλυψη των αναγκών της χώρας και φτάνει το ύψος των 24,1 δισ ευρώ.
Σημειώνεται ότι τον περασμένο Ιανουάριο η Έκθεση της ΤτΕ για τη νομισματική πολιτική ανέφερε ότι τα προβληματικά δάνεια παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, άνω των 100 δισ ευρώ, χωρίς σαφείς ενδείξεις ταχείας αποκλιμάκωσης, ενώ για πρώτη φορά γινόταν αναφορά στο «μαξιλάρι» των 27,4 δισ ευρώ που τότε υπάρχε στον ESM, για ενδεχόμενη ανάγκη του τραπεζικού συστήματος.
Η εικόνα των προβληματικών δανείων
Όπως ανέφερε η ΤτΕ, το 30,8% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αφορά δάνεια αβέβαιης είσπραξης, ποσοστό οριακά χαμηλότερο από το αντίστοιχο του 2017 (31%) και υψηλότερο από αυτό του 2016 (27,6%). Στην πράξη, πρόκειται για δάνεια ύψους 28,5 δισ. ευρώ, που θεωρείται από πολύ δύσκολο έως απίθανο να εισπραχθούν από τις τράπεζες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι συνολικά μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά ανοίγματα διαμορφώθηκαν στο τέλος του πρώτου εξαμήνου στα 50,7 δισ. ευρώ και αποτελούν τον μεγάλο όγκο στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs), που συνολικά φθάνουν τα 88,6 εκατ. ευρώ. Ο δείκτης των NPEs στα επιχειρηματικά δάνεια ανέρχεται στο 48% και τη μεγαλύτερη έκθεση σε αυτή την κατηγορία έχει η Τράπεζα Πειραιώς με δείκτη 59%, ακολουθούν η Alpha Bank με δείκτη 51%, η Eurobank με 46% και η Εθνική Τράπεζα με 40% (στοιχεία α΄ 6μήνου 2018).
Τούτων δοθέντων εξετάζεται οι εταιρίες αυτές ειδικού σκοπού να έχουν ένα κεφάλαιο περίπου 15 – 20 δισεκ. για να «ξεκολλήσουν» τα άκρως προβληματικά δάνεια από το τέλμα.
Οι πιθανές ενστάσεις και η διεθνής εμπειρία
Το μεγάλο θέμα σε αυτό το σχέδιο που έχει αξιοποιηθεί ως ιδέα σε Κύπρο και Ιταλία είναι να μη θεωρηθεί ότι προβλέπει κρατικές ενισχύσεις γιατί, τότε, θα σταματήσει στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν. Ήδη πάντως φαίνεται ότι υπάρχουν κάποιες συνεννοήσεις ώστε εφόσον υποβληθεί το όλο σχέδιο να τρέξει γρήγορα αλλά και να είναι έτσι διατυπωμένο που να μη συναντήσει εμπόδια, ούτε στην Επιτροπή, ούτε και στο εσωτερικό καθώς άπτεται και κοινωνικών και πολιτικών ζητημάτων.
Σημειώνεται ότι στην περίπτωση της Κύπρου το αντίστοιχο σχέδιο που προωθείται και αφορά μόνο τα ενυπόθηκα προβληματικά στεγαστικά δάνεια, προβλέπει ότι οι οφειλέτες θα έχουν ένα “κούρεμα” των υποχρεώσεων τους κατά 50%, ενώ ένα κομμάτι της τάξης του 20% θα αναληφθεί από το Κράτος.
Στη δε Ιταλία έχει προβλεφθεί οι εταιρίες αυτές να έχουν συγκεκριμένο χρόνο ζωής που παρατείνεται μόνο με έγκριση της Κομισιόν ενώ προβλέπεται επίσης να παρασχεθούν οι εγγυήσεις με ομόλογα χαμηλής επικινδυνότητας, να προηγηθεί ένα crash test στη αγορά για το αν οι εταιρίες αυτές μπορούν να αντλήσουν ρευστότητα με διαδικασίες τιτλοποιήσεων, πριν το δημόσιο εμπλακεί (ώστε να μη χαθούν σε μαύρη τρύπα λεφτά φορολογουμένων) και να δοθεί μια μορφής ετήσια αποζημίωση (annual fee) στο Δημόσιο.
Γιώργος Αλεξάκης