Στις 9 λοιπόν ο ειδικός τομεακός γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτης Κουρμούσης δίνει το έναυσμα στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης για την εκκίνηση των διαδικασιών.
Η σημερινή εκκίνηση αναμφίβολα έχει ένα ιδιαίτερο συμβολισμό καθώς βάζει άλλη μια ψηφίδα στο παζλ της μεγάλης προσπάθειας διαχείρισης των κόκκινων δανείων, κάτι που ξεκίνησε από το μηδέν πριν λίγα χρόνια και σήμερα έχει καταλήξει στη διαμόρφωση ενός πολύπλευρου πλαισίου.
Βασικό μέρος του νέου αυτού πλαισίου είναι η νέα πλατφόρμα που διαδέχεται το πλέγμα προστασίας του νόμου Κατσέλη – Σταθάκη, που είχε διαμορφωθεί από τη συμπλήρωση του αρχικού νόμου από τον τότε υπουργό Οικονομίας Γιώργο Σταθάκη και το οποίο παρείχε προστασία για πάνω από το 90% των δανειοληπτών με πρώτη κατοικία. Το συγκεκριμένο νομοθέτημα ολοκληρωνόταν μόνο ως προς το σκέλος του άρθρου 9 στις 31.12.2018. Δεδομένου ότι πολλά από αυτά τα δάνεια αφορούσαν επιχειρήσεις, καθώς συνοδεύονται από εμπράγματες εξασφαλίσεις και μάλιστα υποθήκη συχνά σε πρώτη κατοικία, η νέα ρύθμιση υποδηλώνει μια σημαντική ελάφρυνση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών .
Το πλαίσιο
Κομβική, επίσης, σε όλη αυτήν την προσπάθεια ήταν η διαδικασία προώθησης μιας σειρά νομοθετημάτων από το υπ. Οικονομίας τόσο επί της περιόδου του Γιώργου Σταθάκη όσο και στη συνέχεια με τους Δημ. Παπαδημητρίου και με τον Γιάννη Δραγασάκη.
Στο πλαίσιο αυτό ψηφίστηκε η εξωδικαστική ρύθμιση επιχειρηματικών χρεών με τον Ν. 4469/2017 περί εξωδικαστικού μηχανισμού, που επιτρέπει σε επαγγελματίες και επιχειρήσεις να ρυθμίζουν όλα τα χρέη τους ακολουθώντας μια ολιστική προσέγγιση.
Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης 60.443 επιχειρήσεις, ομόρρυθμοι εταίροι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες, έχουν υποβληθεί 6.582 αιτήσεις κι έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία και ρυθμίσει τα χρέη τους με ευνοϊκό τρόπο 1.844, δηλαδή περίπου 1 στους 3,6 οφειλέτες που υπέβαλαν αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας.
Επίσης, εκσυγχρονίστηκε το Πτωχευτικό Δίκαιο και ειδικά η διαδικασία της εξυγίανσης, σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις μπορούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους προς όλους τους πιστωτές τους. Ακόμη, επί Γιώργου Σταθάκη στο υπ. Οικονομίας με τον Ν. 4354/2015 διαμορφώθηκε το πλαίσιο για τη δευτερογενή αγορά δανείων, με αυστηρές πρόνοιες διαφάνειας και προστασίας των δικαιωμάτων των δανειοληπτών. Βάσει του νόμου αυτού, οι εταιρείες διαχείρισης ή απόκτησης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις υποχρεώνονται να έχουν έδρα στην Ελλάδα ή αλλού στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (κράτη της Ε.Ε., πλέον της Ισλανδίας, Νορβηγίας και Λιχτενστάιν) και έτσι αποκλείονται όλες οι υπόλοιπες χώρες και ειδικά οι μη συνεργαζόμενες στις οποίες συνήθως εδρεύουν τα επιθετικά funds ή «κοράκια» (π.χ. Παναμάς, Κέιμαν κ.λπ.).
Τα κόκκινα δάνεια
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ύψος των κόκκινων δανείων το 2008 έφτανε το 5% του συνόλου, ενώ στο τέλος του 2014 βρισκόταν κοντά στο 45%. Σύμφωνα με τα τελευταία αναλυτικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) ανέρχονταν στο ποσό των 84,7 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2018 (τα τελευταία στοιχεία αναφέρονται στα 81,8 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου). Από αυτά τα 84,7 δισ. ευρώ, το 57% αφορούσε σε επιχειρηματικά δάνεια, το 33% σε στεγαστικά και το 10% σε καταναλωτικά.
Σε σύγκριση με το 2014, τόσο το απόλυτο μέγεθος των ΜΕΔ όσο και η διάρθρωσή τους παρουσιάζουν κάποιες θετικότερες μεταβολές. Ειδικότερα, στο τέλος Δεκεμβρίου 2014, το ύψος των ΜΕΔ ήταν ίσο με 97,7 δισ. ευρώ, δηλαδή μεγαλύτερο κατά 15% περίπου. Βέβαια το θέμα παραμένει φλέγον όντας ίσως το πιο σοβαρό της μεταμνημονιακής Ελλάδας.
Η νέα πλατφόρμα
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπ. Οικονομίας και του Ειδικού Γραμματέα Φ. Κουρμούση η ηλεκτρονική πλατφόρμα αφορά 180.000 σπίτια που μπορούν να διασωθούν. Μέσω αυτής ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να βρει και την επιδότηση του δημοσίου που μπορεί να ανέρχεται στο 50% της δόσης. Για την υπαγωγή στη ρύθμιση υπάρχουν περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια. Η αντικειμενική αξία του σπιτιού δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 250.000 ευρώ και το ετήσιο εισόδημα τα 36.000 ευρώ.
Περίπου ένα μήνα, είπε ο κ. Κουρμούσης, μετά την υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα, οι τράπεζες στην οποία υπάρχουν τα «κόκκινα δάνεια» θα προτείνουν μια ευνοϊκή ρύθμιση. Στη συνέχεια, ο πολίτης θα έχει ένα μήνα να αποφασίσει το κατά πόσο επιθυμεί να υπαχθεί στη ρύθμιση και στη συνέχεια υπογράφει τη σχετική σύμβαση και ξεκινά η διαδικασία της επιδότησης.
Μέσα σε ένα μήνα θα ξεκινά η καταβολή της επιδότησης των μηνιαίων δόσεων έως 25 χρόνια. Μέχρι το τέλος του έτους θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Σεμινάριο
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το ΑΠΕ σε σεμινάριο της ειδικής γραμματείας που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα οι ομιλητές ανέφεραν ότι η πλατφόρμα θα περιλαμβάνει έναν «θησαυρό» πληροφοριών για τους δανειολήπτες που ζητούν ευνοϊκή ρύθμιση, όπως φορολογικά, περιουσιακά, οικογενειακά και άλλα στοιχεία και υπογραμμίστηκε ότι «για πρώτη φορά, οι τράπεζες θα έχουν στη διάθεσή τους τόσο πλήρη και συγκεντρωμένα στοιχεία για τους οφειλέτες με χρέη σε καθυστέρηση».
Επιπλέον, όσοι αιτούνται ευνοϊκής ρύθμισης εμπίπτουν και στην αρχή τραπεζικού απορρήτου η οποία θεσμοθετήθηκε το περασμένο καλοκαίρι.
Η ΤτΕ
Ο υποδιοικητής της Τράπεζας Ελλάδος, Θεόδωρος Μητράκος, ανέφερε στην ομιλία του στο σεμινάριο ότι η σημασία της πλατφόρμας είναι πολύ μεγάλη διότι το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα αλλά και το σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπέδειξε, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο τέλος του 2018 ανέρχονταν σε 86,5 δις ευρώ. Το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους μειώθηκαν σε περίπου 80 δις ευρώ αλλά το ποσοστό τους παραμένει εξαιρετικά υψηλό σε σχέση με το σύνολο των δανείων, όπως είπε, και ανέρχεται σε 45,2%. Το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανείων ανέρχεται σε 53% των στεγαστικών σε 44,5% και των επιχειρηματικών δανείων, επίσης, σε 44,5%.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελεύθερων επαγγελματιών και των πολύ μικρών επιχειρήσεων φθάνουν το 67%, ενώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις είναι 25% και το μικρότερο ποσοστό αφορά τη ναυτιλία που είναι στο 23%.
Το 2018 το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε κατά 12% ή κατά 7,7 δις ευρώ ενώ 5,6 δις ευρώ πωλήθηκαν και 5,6 δις ευρώ διαγράφηκαν.
Η Τράπεζα της Ελλάδας, όπως τόνισε ο ίδιος, εκφράζει την αισιοδοξία της ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα συμβάλλει στη διευθέτηση του προβλήματος «και στην αισιοδοξία συνηγορούν η σταθεροποίηση και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η αποκατάσταση της ρευστότητας των τραπεζών, η βελτίωση στη λειτουργία της διατραπεζικής αγοράς και η κερδοφορία προ φόρων των τραπεζών. Επίσης, στην αισιοδοξία συμβάλει η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, η οποία το 2018 αυξήθηκε κατά 1,6% ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2019 η πωλήσεις κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4% και των καταστημάτων κατά 7%».
«Πλέον έχουμε διαθέσιμο όλο το θεσμικό οπλοστάσιο για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων», συνέχισε ο κ. Μητράκος και πρόσθεσε ότι «η αυτοματοποιημένη ηλεκτρονική πλατφόρμα και το θεσμικό πλαίσιο δίνουν μακροπρόθεσμες βιώσιμες λύσεις, που δεν κατάφερε να δώσει μόνο του το τραπεζικό σύστημα αφού οι ρυθμίσεις που έγιναν σε πολύ μεγάλο ποσοστό γρήγορα αθετούνταν».
«Πιστεύουμε ότι η επιδότηση της πληρωμής της δόσης από το δημόσιο θα συμβάλει στην τήρηση των ρυθμίσεων και θα αποτρέψει τους ωφελούμενους να σταματούν τη διαδικασία Με άλλα λόγια τους δίνεται ένα σημαντικό κίνητρο συνέπειας» κατέληξε ο υποδιοικητής.
Από την πλευρά του ο Θεόδωρος Κουτσούμπας εκπρόσωπος μεσολαβητών επίλυσης χρηματοοικονομικών διαφορών υπογράμμισε ότι οι διαπιστευμένοι μεσολαβητές επιμορφώθηκαν στον τραπεζικό χώρο για να βοηθήσουν τα μέρη να συγκλίνουν και να βρουν μια κοινά αποδεκτή λύση.
Αναλυτικά τα κριτήρια επιλεξιμότητας, ειδικές κατηγορίες ένταξης παραδείγματα και εξειδικευμένες πληροφορίες μπορούν να αναζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι στην ηλεκτρονική σελίδα της ειδικής γραμματείας (http://www.keyd.gov.gr/iframe_page/).
Γιώργος Αλεξάκης