Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται μια παραλλαγή του Δυναμικού Στοχαστικού Υποδείγματος Γενικής Ισορροπίας (Dynamic Stochastic General Equilibrium - DSGE) της Τράπεζας της Ελλάδος για να διερευνηθούν οι πιθανοί δίαυλοι μέσω των οποίων αυτές οι μεταρρυθμίσεις αναμένεται να επηρεάσουν το πραγματικό ΑΕΠ, τις επενδύσεις και την απασχόληση. Η αξιολόγηση των επιδράσεων των μεταρρυθμίσεων έχει κυρίως ποιοτικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί το μέγεθος των μεταβολών των παραμέτρων του υποδείγματος που επηρεάζονται από τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου.

Τα κύρια ευρήματα συνοψίζονται ως εξής:

• Η αποτελεσματική μείωση της επιβάρυνσης των επιχειρήσεων από το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας τους (regulatory burden) ενισχύει τον ανταγωνισμό στην αγορά προϊόντων, αυξάνοντας έτσι το εθνικό προϊόν, τις επενδύσεις και την απασχόληση.
• Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της αγοράς εργασίας μέσω της καλύτερης σύνδεσης των μισθών με την παραγωγικότητα επηρεάζει θετικά την απασχόληση και, εν τέλει, τις επενδύσεις και το προϊόν.
• Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς προϊόντων έχει περίπου 40% μεγαλύτερη επίδραση στο ΑΕΠ μακροπρόθεσμα από μια ίση βελτίωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς εργασίας, καθώς η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι πιο ανταγωνιστική από την αγορά προϊόντων, οπότε μια περαιτέρω αύξηση του ανταγωνισμού θα έχει μικρότερη θετική επίδραση.
• Μία επιτυχής βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου αναμένεται να αυξήσει τη συνολική παραγωγικότητα, επιδρώντας θετικά στο παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας.
• Μέτρα που ενισχύουν τα κίνητρα για νέα επενδυτικά σχέδια μπορούν να τονώσουν το σχηματισμό φυσικού κεφαλαίου και, ως εκ τούτου, το προϊόν και την απασχόληση.
• Μια αξιοσημείωτη θετική έμμεση επίδραση των μέτρων που ενισχύουν την παραγωγικότητα, τις επενδύσεις και την αποτελεσματικότητα των αγορών προϊόντων και εργασίας είναι η μεταφορά οικονομικών πόρων από δραστηριότητες της παραοικονομίας στον επίσημο τομέα, που είναι πιο παραγωγικός. Αυτή η ανακατανομή ασκεί περαιτέρω ευνοϊκή επίδραση στα συνολικά μεγέθη, καθώς και στα δημόσια οικονομικά.
• Επιπλέον, μέτρα για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην οικονομική δραστηριότητα και τα δημόσια οικονομικά. Μια μείωση της αδήλωτης απασχόλησης κατά 1% αυξάνει το ΑΕΠ κατά 0,3% και την επίσημη απασχόληση κατά 0,5% μακροπρόθεσμα και βελτιώνει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα περίπου 0,2% του ΑΕΠ.
• Εμπειρικές εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ σχετικά με τη μακροπρόθεσμη επίδραση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συνάδουν σε γενικές γραμμές με τα ευρήματα του διαρθρωτικού υποδείγματος. Επιπλέον, επισημαίνουν ότι οι μεταρρυθμίσεις στην ποιότητα των θεσμών, όπως στο δικαστικό σύστημα, είναι εκείνες που αναμένεται να αποφέρουν τα μεγαλύτερα οφέλη, ενώ ακολουθούν σε μέγεθος επίδρασης οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων.

Τα βασικά συμπεράσματα εστιάζουν στα παρακάτω:

- Μόνιμη μείωση της απόκλισης των πραγματικών μισθών στον ιδιωτικό τομέα από την παραγωγικότητα της εργασίας (wage mark-up) κατά 1 ποσ. μονάδα. Η άμεση επίδραση (first order effect) είναι η μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα, η οποία δημιουργεί κίνητρα για τις επιχειρήσεις να αυξήσουν τη ζήτηση εργατικού δυναμικού και να μεταφέρουν εργατικό δυναμικό από την παραοικονομία στις δραστηριότητες του επίσημου τομέα. Ως αποτέλεσμα, η απασχόληση στον επίσημο τομέα αυξάνεται κατά περίπου 1% και η αδήλωτη απασχόληση μειώνεται κατά 1,4% μακροπρόθεσμα.

- Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων στην αγορά εργασίας, μειώνει την αδήλωτη απασχόληση κατά 1%. Η ενίσχυση του ελέγχου συμμόρφωσης αυξάνει το κόστος της αδήλωτης εργασίας, οδηγώντας σε αύξηση της προσφοράς εργασίας στον επίσημο τομέα κατά 0,4% μακροπρόθεσμα.

- Μόνιμη αύξηση της Συνολικής Παραγωγικότητας των Συντελεστών κατά 1% που οδηγεί σε αύξηση της οριακής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής του ιδιωτικού τομέα και μειώνει το πραγματικό οριακό κόστος, δίνοντας στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αυξήσουν τις επενδύσεις και την απασχόληση και να μειώσουν τις τιμές των εγχωρίως παραγόμενων αγαθών. Επίσης, γίνεται μεταφορά εργατικού δυναμικού από την παραοικονομία στον επίσημο τομέα παραγωγής, ο οποίος είναι παραγωγικότερος, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραοικονομίας. Η αυξημένη αποτελεσματικότητα της παραγωγικής διαδικασίας οδηγεί σε βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου και του λόγου του πρωτογενούς δημοσιονομικού αποτελέσματος προς το ΑΕΠ. Μακροπρόθεσμα, το προϊόν, η απασχόληση και οι επενδύσεις αυξάνονται κατά 1,8%, 0,9% και 2% αντίστοιχα.

- Μεταρρυθμίσεις: Μόνιμη μείωση του περιθωρίου κέρδους (price mark-up) κατά 1 ποσ. μονάδα. Η άμεση επίδραση είναι η μείωση των τιμών των εγχωρίως παραγόμενων και πωλούμενων αγαθών και υπηρεσιών, η οποία αυξάνει την εγχώρια ζήτηση, μειώνοντας παράλληλα τη ζήτηση εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών. Η υψηλότερη συνολική ζήτηση οδηγεί σε άνοδο της ζήτησης εργατικού δυναμικού και επενδύσεων, με αποτέλεσμα την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ. Εν τέλει, το προϊόν, η απασχόληση και οι επενδύσεις αυξάνονται κατά 1,1%, 1% και 2,5%, αντίστοιχα.

- Μέτρα που δημιουργούν κίνητρα για την ανάληψη νέων επενδύσεων: Μόνιμη αύξηση της οριακής αποδοτικότητας των επενδύσεων ίση με 1% οδηγεί μακροπρόθεσμα σε αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων κατά 1,5%. Παράλληλα, σημειώνεται άνοδος της απασχόλησης και των μισθών στον ιδιωτικό τομέα μακροπρόθεσμα. Η συνακόλουθη αύξηση της συνολικής ζήτησης ασκεί μακροχρόνια θετική επίδραση στο προϊόν ίση με περίπου 0,7%.

Επίσης, παρατίθεται μια σύνοψη εμπειρικών εκτιμήσεων του ΟΟΣΑ σχετικά με τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή επίδραση που προκύπτει από τη βελτίωση ευρέως χρησιμοποιούμενων δεικτών πολιτικής που σχετίζονται με τις προβλεπόμενες μεταρρυθμίσεις.

Η αναλυτική έκθεση της ΤτΕ στο συνοδευτικό υλικό.