Το πρώτο «πακέτο» μέτρων της κυβέρνησης, που ανακοινώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, περιλαμβάνει παρεμβάσεις τόσο στη δημόσια υγεία, όσο και στις επιχειρήσεις, φανερώνοντας μια μόνο πρώτη γεύση από το δεύτερο πακέτο που ακολούθησε, χθες Τετάρτη και στο οποίο παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι δέκα άξονες της κυβερνητικής πολιτικής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.
Ας πάρουμε, όμως, τα μέτρα από την αρχή. Στο πρώτο πακέτο που γνωστοποιήθηκε από τον υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, την προηγούμενη εβδομάδα, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
1. Ενίσχυση του συστήματος δημόσιας υγείας
Πλήρης υποστήριξη του συστήματος υγείας με έκτακτες δαπάνες όπου και όταν απαιτούνται, αναφορικά με έξοδα μισθοδοσίας, προσλήψεις νέου προσωπικού, εξοπλισμό ΜΕΘ, φάρμακα, υγειονομικό υλικό, δαπάνες για καθαριότητα και φύλαξη, μεταφορά και ανάλυση δειγμάτων. Έχει προηγηθεί ενίσχυση 15 εκατ. ευρώ για προμήθεια αναγκαίου υγειονομικού υλικού, ακολούθησαν 70 εκατ. ευρώ για την πρόσληψη 2.000 επαγγελματιών υγείας σε Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και στο ΕΚΑΒ, ενώ οι πρόσθετες χρηματοδοτήσεις αναμένεται ν α ξεπεράσουν τα 200 εκατ. ευρώ.
2. Διευκολύνσεις πρόσβασης στην εργασία
Ευελιξία ως προς τα ωράρια εργασίας, εξ αποστάσεως εργασία, δυνατότητα λήψης άδειας ειδικού σκοπού. Το κόστος επιμερίζεται το κράτος από κοινού με εργοδότες και εργαζόμενους.
3. Μηχανισμός παρακολούθησης, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του ΓΛΚ, της ΑΑΔΕ, των πιστωτικών ιδρυμάτων, του υπουργείου Εργασίας και του ιδιωτικού τομέα, σε ημερήσια βάση
Για άμεση, έγκαιρη, στοχευμένη και αποτελεσματική παρέμβαση στους κλάδους της οικονομίας και στις περιοχές όπου παρατηρείται σημαντική πτώση της οικονομικής δραστηριότητας.
Στο πρώτο πακέτο συμπεριλήφθηκαν και η αναστολή πληρωμών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για επιχειρήσεις, το σύστημα στήριξης των εργαζομένων και τα μέτρα ρευστότητας, τα οποία αναλύονται στη συνέχεια, στο δεύτερο πακέτο που ακολούθησε.
Ποια «εφόδια» αποκομίστηκαν από το Eurogroup
Ακολούθησε η συνεδρίαση του Eurogroup κατά την οποία καλύφθηκαν οι εξής ελληνικές θέσεις και προτεραιότητες:
Α. Η μείωση των εσόδων και η ενίσχυση των παροχών για την απασχόληση εξαιτίας της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας θα ληφθούν υπόψη, για όλα τα κράτη-μέλη, στους δημοσιονομικούς κανόνες, τους στόχους και τις απαιτήσεις, μειώνοντάς τους. Συνεπώς, δεν υφίσταται εφέτος ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ για την Ελλάδα.
Β. Επιπλέον, συμφωνήθηκε ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των προσωρινών δημοσιονομικών μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της κατάστασης, όπως είναι οι παρεμβάσεις για τη συγκράτηση της εξάπλωσης και τη θεραπεία της νόσου, την ενίσχυση της ρευστότητας σε επιχειρήσεις και κλάδους που πλήττονται, και τη στήριξη της απασχόλησης και των εισοδημάτων, θα εξαιρεθούν από την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες. Συνεπώς, οι συγκεκριμένες αυτές δαπάνες εξαιρούνται από τη δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας.
Γ. Τα κράτη-μέλη μπορούν θα λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών του τεράστιου προβλήματος, προχωρώντας άμεσα, μεταξύ άλλων, σε δαπάνες για τη στήριξη των συστημάτων υγείας, την ενίσχυση των δομών κοινωνικής προστασίας, τη λήψη δημοσιονομικών – κυρίως φορολογικών – μέτρων για την ενίσχυση επιχειρήσεων σε περιοχές και κλάδους που πλήττονται, με ιδιαίτερη έμφαση στις μεταφορές και τον τουρισμό, την αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων, τη λήψη μέτρων για τη στήριξη της απασχόλησης, την επέκταση των παροχών ασθενείας και των επιδομάτων ανεργίας. Οι δαπάνες αυτές εξαιρούνται του δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Δ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναλαμβάνονται συντονισμένες πρωτοβουλίες, συμπληρωματικές προς τα εθνικά μέτρα.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεσμοθετεί ειδικό επενδυτικό ταμείο, με πόρους που θα διοχετευθούν στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην αγορά εργασίας και σε άλλους ευάλωτους κλάδους της οικονομίας.
- Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προχωρά στην κινητοποίηση χρηματοδοτικών πόρων για την παροχή κεφαλαίων κίνησης και για την προώθηση πρόσθετων επενδύσεων, με στόχο την ενίσχυση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ιδίως των μικρομεσαίων.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιοποιεί όλα τα περιθώρια ευελιξίας στο πεδίο των κρατικών ενισχύσεων, επιταχύνοντας ταυτόχρονα τις εγκριτικές διαδικασίες.
Οι δέκα άξονες
Την Τετάρτη το οικονομικό επιτελείο ανακοίνωσε και τη δεύτερη δέσμη μέτρων στήριξης για επιχειρήσεις και εργαζομένους που πλήττονται από τις επιπτώσεις του κορονοϊού, εξειδικεύοντας και μέτρα που είχαν παρουσιαστεί στο πρώτο πακέτο:
Αναλυτικά, στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται τα εξής:
- Αναστολές φόρων και εισφορών επιχειρήσεων
Τα μέτρα αφορούν όλες τις επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους που πλήττονται δραστικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού. Είναι οριζόντια, καθώς αφορούν όλες τις επιχειρήσεις συγκεκριμένων Κωδικών Αριθμών Δραστηριότητας (ΚΑΔ), είτε αυτές μένουν ανοικτές, είτε λειτουργεί μέρος της δραστηριότητάς τους, είτε κλείνουν με κρατική εντολή, είτε κλείνουν με δική τους πρωτοβουλία. Οι ΚΑΔ θα οριστούν από το Υπουργείο Οικονομικών, με βάση τα ημερήσια στοιχεία ηλεκτρονικών συναλλαγών που αυτό διαθέτει, σε συνδυασμό με τις σχετικές αποφάσεις για απαγόρευση λειτουργίας συγκεκριμένων κλάδων που έχουν εκδοθεί. Η περίοδος εφαρμογής των μέτρων αφορά τον μήνα Μάρτιο, και, εάν απαιτηθεί, θα δοθεί παράταση.
Συγκεκριμένα:
Για όλες τις επιχειρήσεις των εν λόγω κλάδων αναστέλλονται για 4 μήνες, δηλαδή έως 31 Ιουλίου για τις οφειλές Μαρτίου, χωρίς τόκους και προσαυξήσεις, οι κάτωθι πληρωμές:
- Η καταβολή οφειλών που έχουν βεβαιωθεί από δηλώσεις Φ.Π.Α., πληρωτέες Μαρτίου.
- Η καταβολή κάθε είδους βεβαιωμένων οφειλών στις Δ.Ο.Υ ή τα Ελεγκτικά Κέντρα.
- Η καταβολή των δόσεων ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών.
- Χρηματοδότηση των επιχειρήσεων
Διευρυμένο πλαίσιο χρηματοδότησης, υπό τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής, με εκτεταμένο χρονικό ορίζοντα αποπληρωμής και περίοδο χάριτος, για όλες τις επιχειρήσεις που πλήττονται δραστικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού, συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ. Το ύψος της διαθέσιμης χρηματοδότησης θα λαμβάνει υπόψη τη μείωση του τζίρου των επιχειρήσεων, καθώς και το μισθολογικό και μη μισθολογικό κόστος των εργαζομένων που απασχολούν.
- Εργαζόμενοι
Όλοι οι εργαζόμενοι για τους οποίους αναστέλλεται προσωρινά η σύμβαση εργασίας τους, λόγω αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης με κρατική εντολή, θα λάβουν αποζημίωση στις αρχές Απριλίου, από τον κρατικό προϋπολογισμό, ύψους 800 ευρώ. Το μέτρο αυτό αφορά περίπου 500.000 εργαζομένους, με κόστος περίπου στα 400 εκατ. ευρώ. Το Κράτος καλύπτει πλήρως τα ασφαλιστικά δικαιώματα, συνταξιοδοτικά και υγείας, των εργαζομένων και τις ασφαλιστικές τους εισφορές, με βάση το σύνολο του ονομαστικού τους μισθού.
Το δημοσιονομικό κόστος, Μαρτίου και Απριλίου, για τους περίπου 500.000 εργαζομένους, ανέρχεται περίπου στα 450 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, γι’ αυτούς τους εργαζομένους, αναστέλλεται η πληρωμή των φορολογικών υποχρεώσεων Μαρτίου, για 4 μήνες.
Σημειώνεται ότι απαραίτηση προϋπόθεση σε όλα τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης επιχειρήσεων είναι η διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας.
- Ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και ατομικές επιχειρήσεις
Για τους αυτοαπασχολούμενους και τις ατομικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κλάδους που παρουσιάζεται δραστική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού, αναβάλλονται όλες οι φορολογικές υποχρεώσεις, πληρωτέες Μαρτίου, για 4 μήνες.
- 1,8 δισ. ευρώ μέσα από το ειδικό ευρωπαϊκό επενδυτικό ταμείο
Το ταμείο δημιουργήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της εξάπλωσης του κορονοϊού. Η αξιοποίηση των σχετικών πόρων θα είναι άμεση.
Σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup, αυτό το ποσό μπορεί να χρηματοδοτήσει διάφορες δράσεις, όπως είναι η ρευστότητα των επιχειρήσεων, η στήριξη της απασχόλησης και των εισοδημάτων των εργαζομένων.
Συνολικά, θα υπάρξει επιπλέον ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, με τον βέλτιστο συνδυασμό πόρων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το ΕΣΠΑ, την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και τον Όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κατά τρόπο που να διασφαλιστεί η μέγιστη μόχλευση.
- Μείωση στο 6%, από 24%, του ΦΠΑ σε προϊόντα που είναι απαραίτητα για την προστασία από τον κορονοϊό
Συγκεκριμένα, ο συντελεστής μειώνεται στο 6% σε προϊόντα, όπως είναι:
(α) οι μάσκες και τα γάντια,
(β) τα αντισηπτικά διαλύματα, μαντιλάκια και άλλα παρασκευάσματα,
(γ) το σαπούνι και άλλα παρασκευάσματα για την ατομική υγιεινή, και
(δ) η αιθυλική αλκοόλη, εφόσον χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη από τη βιομηχανία για την παραγωγή αντισηπτικών.
- Παρέμβαση στην αγορά ακινήτων μέσω μίας λογικής διαμοιρασμού
Για τις επιχειρήσεις που διακόπτουν υποχρεωτικά τη δραστηριότητά τους λόγω της διάδοσης του κορονοϊού, θα προβλεφθεί, νομοθετικά, ότι θα καταβάλλουν το 60% του μισθώματος του επαγγελματικού ακινήτου, σε περίπτωση που το νοικιάζουν, για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο. Το ίδιο ισχύει και για τους εργαζομένους των επιχειρήσεων που διακόπτουν υποχρεωτικά τη δραστηριότητά τους λόγω της διάδοσης του κορονοϊού και αναστέλλεται η σύμβαση εργασίας τους, εφόσον πρόκειται για πρώτη κατοικία.
Παράλληλα, για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων των παραπάνω περιπτώσεων, προβλέπεται η αναστολή πληρωμών των φορολογικών τους υποχρεώσεων και των πληρωμών δόσεων ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών, για 4 μήνες.
- Παράταση της εκτιμητικής άσκησης στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης για τις νέες αντικειμενικές αξίες
Ο ΕΝΦΙΑ του 2020 θα βασιστεί στο προηγούμενο καθεστώς και οι νέες αντικειμενικές να ισχύσουν από την επόμενη χρονιά.
- Άμεση αποπληρωμή όλων των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, επιστρέφοντας τα ποσά όλων των υπό έλεγχο υποθέσεων, ύψους έως 30.000 ευρώ.
Η ΑΑΔΕ προχωρά και σε απλοποίηση των διαδικασιών για να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις και να μην στερείται ρευστότητα η πραγματική οικονομία.
- Τραπεζικό σύστημα
Οι τράπεζες αναστέλλουν, έως τον Σεπτέμβριο, τις πληρωμές χρεολυσίων για τις συνεπείς επιχειρήσεις. Η διευκόλυνση αφορά νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους κλάδους οι οποίοι πλήττονται άμεσα από την παρούσα κρίση.
Άμεσες παρεμβάσεις των τραπεζών αναζητούνται και για τα φυσικά πρόσωπα. Παράλληλα, θα πρέπει, με την βοήθεια χρηματοδοτικών εργαλείων, να ενισχυθεί, μέσω τραπεζών, η ρευστότητα των επιχειρήσεων.
Τέλος, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προχώρησε σε προληπτικά μέτρα προστασίας του Χρηματιστηρίου.
Χαρά Κάνδηλα