Τον απολογισμό των προγραμμάτων διάσωσης της Ελλάδας κάνει σε έκθεση που παρουσίασε την Πέμπτη ο ESM, ενώ παράλληλα καταθέτει την άποψή του για τη συνταγή που θα πρέπει να ακολουθήσει η χώρα μας, ώστε να βγει όσο το δυνατόν πιο ισχυρή από την περιπέτεια της πανδημίας του κορονοϊού.
Η σύνοδος του ESM πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη και στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκε η ειδική έκθεση που υπογράφει ο πρώην Επίτροπος Χοακίν Αλμούνια και αξιολογεί τα μνημόνια. Η έκθεση κάνει έναν απολογισμό των δύο τελευταίων προγραμμάτων διάσωσης και αναγνωρίζει ορισμένα λάθη που έγιναν.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η στήριξη που δόθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία 10 έτη συνέβαλλε στην σταθεροποίηση και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα όμως «η Ελλάδα και οι πολίτες της υπέστησαν τις συνέπειες οκτώ ετών οικονομικής προσαρμογής». Όπως τόνισε νωρίτερα και ο επικεφαλής του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, η έκθεση συμπεραίνει ότι τα μνημόνια κράτησαν την Ελλάδα στην ευρωζώνη, αλλά δεν "νοιάστηκαν" και τόσο για τις κοινωνικές συνέπειες των προγραμμάτων.
Τα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του χρηματοπιστωτικού τομέα συνέβαλαν μεν στη σταθερότητα του συστήματος όμως το τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να παρουσιάζει αδυναμίες, σημειώνεται ακόμα στην έκθεση.
Στα θετικά καταγράφονται η αποφυγή εξόδου της χώρας από το ευρώ και η αποκατάσταση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, με οικονομικό και κοινωνικό όμως κόστος.
Αναφορικά με τη βιωσιμότητα του χρέους, στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ότι βελτιώθηκε αλλά δεν υποκαταστάθηκε πλήρως.
Σημειώνεται επίσης ότι "το πρόγραμμα ESM χαρακτηρίστηκε από ανοιχτή διαφωνία σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους μεταξύ των θεσμικών οργάνων, η οποία αποκάλυψε την εγγενή σύγκρουση μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προοπτικών επίλυσης κρίσεων" αλλά και πως τα θεσμικά όργανα απέτυχαν να κατανοήσουν πλήρως τις βασικές αιτίες της αδύναμης ιδιοκτησίας. Επίσης, επισημαίνεται πως "το σκεπτικό για τις μεταρρυθμίσεις και τα μακροπρόθεσμα οφέλη τους δεν εξηγήθηκαν καλά" στο ελληνικό κοινό. Επίσης "το πρόγραμμα ESM απέτυχε να επιδιώξει συστηματικά και σθεναρά τον στόχο της μακροπρόθεσμης μακροοικονομικής βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας", αναφέρεται.
Η ομάδα προβαίνει σε 5 προτάσεις αλλαγών για μελλοντικά προγράμματα:
1: Τα μελλοντικά προγράμματα του ΕΣΜ πρέπει να καθορίζουν σαφώς τους στρατηγικούς στόχους σε μακροπρόθεσμη βάση.
2: Τα συμβούλια του ESM θα πρέπει να αναπτύξουν καθοδήγηση υψηλού επιπέδου για το σχεδιασμό προγραμμάτων.
3: Τα συμβούλια του ΕΜΣ πρέπει να βελτιώσουν τη διακυβέρνηση του προγράμματος καθορίζοντας σαφείς οδηγίες για τα θεσμικά όργανα.
4: Τα θεσμικά όργανα με την υποστήριξη των εθνικών αρχών πρέπει να συντονίζουν τις φάσεις προετοιμασίας και εφαρμογής ενός προγράμματος.
5: Απαιτείται ένα ισχυρό, συνεκτικό πλαίσιο παρακολούθησης μετά το πρόγραμμα για τη διασφάλιση του οφέλους προσαρμογής και του ESM ως πιστωτής.
Η συνταγή για το μέλλον
Στη δημοσιότητα δόθηκε και η ετήσια έκθεση του ESM, η οποία στο κεφάλαιο για την Ελλάδα, σημειώνει ότι η πανδημία αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία. Γι’ αυτό το λόγο χρειάζεται να αναληφθούν πολιτικές οι οποίες θα ενισχύσουν την ανάπτυξη, θα διασφαλίσουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα, θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα μέσα από μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προϊόντων.
«Οι πολιτικές ενίσχυσης της ανάπτυξης είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μιας αειφόρου αναπτυξιακής πορείας». Προς αυτή την κατεύθυνση η έκθεση προτείνει δημόσιες επενδύσεις, ενίσχυση της κοινωνικής ασφάλειας και παράλληλη τήρηση των μεταπρογραμματικών στόχων.
«Η πανδημία αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του τρέχοντος έτους, η οποία και αν παραταθεί, θα μπορούσε να έχει πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις στον ελληνικό τραπεζικό τομέα». Παράλληλα στην έκθεση σημειώνεται ότι το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2020 θα επηρεαστεί λόγω της πανδημίας καθώς τα φορολογικά έσοδα θα είναι χαμηλότερα ενώ οι δαπάνες θα αυξηθούν. Δεν παραλείπει ωστόσο να επισημάνει την ανάγκη να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις προκειμένου να εδραιωθούν τα επιτεύγματα του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού τομέα.
Σπύρος Πολυχρονόπουλος
