Η επόμενη ημέρα της κρίσης του κορονοιού έχει φέρει στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου τη ανάγκη διεκδίκησης ευρωπαϊκών πόρων και αναπτυξιακών κεφαλαίων που αφενός θα ανακουφίσουν από τις πρόσφατες οικονομικές επιπτώσεις και αφετέρου θα «σπρώξουν» την ανάπτυξη σε μια κρίσιμη περίοδο. Η σχετική συζήτηση που έχει ξεκινήσει στη χώρα μας οφείλει να γίνει με όρους μέλλοντος και με τη βασική αντίληψη ότι οι πόροι αυτοί μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν με στόχο την αλλαγή του αναπτυξιακού μας υποδείγματος και του παραγωγικού προτύπου. Η εμπειρία πάντως που έχουμε από την μέχρι σήμερα αξιοποίηση των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ αποδεικνύει ότι η άσκηση αυτή δεν θα είναι εύκολη. Η χώρα μας είχε το προνόμιο να υποδεχθεί τα τελευταία 40 χρόνια από την Ευρωπαϊκή Ένωση 160 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά προγράμματα. Πρόκειται για χρήματα που μας προσφέρθηκαν με στόχο την σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη σε όρους ανταγωνιστικότητας, παραγωγικότητας και αναπτυξιακής μεγέθυνσης. Σε ότι αφορά στις επιχειρήσεις και ειδικότερα στις ΜμΕ διαπιστώνεται ότι το αναπτυξιακό αποτύπωμα των πόρων αυτών έχει παραμείνει περιορισμένο. Στην πράξη, τα προγράμματα ΕΣΠΑ δεν έχουν βελτιώσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων που ήταν και είναι το ζητούμενο. Η υπέρμετρη γραφειοκρατία και η διαχρονική επιμονή στην πιστοποίηση επιλέξιμων δαπανών έχουν αποτελέσει σημαντική τροχοπέδη. Επιπλέον, για την εξυπηρέτηση πρόσκαιρων σκοπιμοτήτων, αναπαράγεται ένα οικονομικό μοντέλο που δεν στηρίζεται σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας αλλά ευνοεί τον παραγωγικό κατακερματισμό.
Το νέο ΕΣΠΑ ευκαιρία για αλλαγή πορείας
Γι΄ αυτό είναι κρίσιμο το νέο ΕΣΠΑ να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής, με έμφαση στις σύγχρονες δεξιότητες, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την πράσινη ανάπτυξη και την επανεκκίνηση της μεταποίησης, και να λειτουργήσει συμπληρωματικά στα οριζόντια επενδυτικά κίνητρα. Όπως ορθά το έθεσε ο ΣΕΒ σε πρόσφατη έκθεση του για το νέο ΕΣΠΑ, δεν μπορούμε να σπαταλάμε πόρους για δεκαετίες με τον ίδιο τρόπο και να περιμένουμε διαφορετικά αποτελέσματα. Το νέο ΕΣΠΑ αποτελεί ευκαιρία για μια μεγάλη αλλαγή πορείας.
Η άμεση ενεργοποίηση για την αξιοποίηση πόρων ύψους 5,7 δισ. Ευρώ από το υπάρχον ΕΣΠΑ για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας των επιχειρήσεων που βίωσαν την ασύμμετρη απειλή του κορονοιού απέδειξαν ότι διαθέτουμε ισχυρά αντανακλαστικά όταν απαιτείται. Όμως η αξιοποίηση πόρων που σήμερα λιμνάζουν – περίπου 7,8 δισ. ευρώ- προς όφελος της οικονομίας και των επιχειρήσεων και η στρατηγική αξιοποίηση των πόρων που αφορούν στην επόμενη προγραμματική περίοδο (ΕΣΠΑ 2021-2027) συνιστούν μια σημαντική πρόκληση για όλους. Με νέα λογική χρηματοδότησης και με σύγχρονα εργαλεία που επιβραβεύουν την απόδοση και το παραγωγικό αποτέλεσμα και όχι γενικά τις δαπάνες. Οι πρακτικές άλλων χωρών της ΕΕ, με κυρίαρχο το παράδειγμα της Πορτογαλίας, επιτρέπουν τον εντοπισμό χρηματοδοτικών εργαλείων που αυξάνουν το αναπτυξιακό αποτύπωμα των ΕΣΠΑ. Με έμφαση στην ανακυκλούμενη χρηματοδότηση, τις εγγυήσεις σε τράπεζες για δάνεια, το factoring, ειδικά για επενδύσεις με εξωστρεφή χαρακτηριστικά, την ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων, κα.
Στη ανοικτή διαδικτυακή συζήτηση που διοργανώνουν ο ΣΕΒ και η διαΝΕΟσις, την Τρίτη 30/6/2020, στις 18:00, θα τεθούν αυτά και άλλα σημαντικά θέματα, με βασικό ερώτημα το «ποιο ΕΣΠΑ χρειάζονται οι επιχειρήσεις στη μετά-COVID εποχή;».
Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά στη δ/νση: https://www.youtube.com/watch?v=g8c2llihEdY