Λαμβάνοντας τον λόγο, ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια παγκόσμια πρόσκληση, την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε άμεσα και αποτελεσματικά, καθώς αποτελεί το κορυφαίο περιβαλλοντικό ζήτημα που έχει να διαχειριστεί η σύγχρονη γενιά.

Στη συνέχεια ο κ. Χατζηδάκης παρουσίασε τις πρωτοβουλίες που λαμβάνει η χώρα μας στον τομέα του περιβάλλοντος και της κλιματικής προσαρμογής. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε:

• στη σταδιακή απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το 2028, με παράλληλη στήριξη των τοπικών κοινωνιών,
• στην αυξημένη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως προβλέπεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργειας και το Κλίμα, για τις οποίες έχει προβλεφθεί ριζική απλούστευση της αδειοδότησης,
• στην πρόσφατη κατάθεση προς ψήφιση στη Βουλή του νομοσχεδίου «Προώθηση της ηλεκτροκίνησης», σε συνέχεια της ολοκλήρωσης της δημόσιας διαβούλευσης,
• στην ενεργειακή εξοικονόμηση μέσω της επιτυχούς ολοκλήρωσης του κύκλου του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον», από τον οποίο επωφελήθηκαν περίπου 23.000 νοικοκυριά,
• στη μάχη κατά της πλαστικής ρύπανσης, με πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής οδηγίας 2019/904 για περιορισμό των πλαστικών μιας χρήσης.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπογράμμισε τη σημασία της διασύνδεσης των νέων τεχνολογιών και της ψηφιοποίησης με την κλιματική δράση, την περιβαλλοντική προστασία και την αποδοτικότητα των πόρων και σημείωσε ότι η πράσινη μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να συνοδεύεται από την ψηφιακή μετάβαση.

Πέντε μέτρα για σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων

Παράλληλα, ο κ. Χατζηδάκης παρουσίασε τα πέντε μέτρα στρατηγικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη σύγχρονη διαχείριση απορριμμάτων, κατά την ετήσια γενική συνέλευση του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ).

Σύμφωνα με τον υπουργό, στόχος είναι να μειωθούν οι ποσότητες των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή στο 10% έως το 2030, «από το απογοητευτικό 80% στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα».

Ο κ. Χατζηδάκης παρουσίασε τις πρωτοβουλίες στρατηγικής του υπουργείου, οι οποίες έχουν ως εξής:

1. Απλοποίηση - ενίσχυση της περιβαλλοντική εισφοράς

Στόχος της πολιτικής του υπουργείου είναι η περιβαλλοντική εισφορά (τέλος ταφής) να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την ταφή των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ, στη λογική ενός συστήματος κινήτρων-αντικινήτρων. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το τέλος ταφής θα πηγαίνει στο Πράσινο Ταμείο και ειδικότερα:

• Το 50% για δράσεις στη διαχείριση απορριμμάτων και την προστασία του περιβάλλοντος (π.χ. αναπλάσεις, πράσινα σημεία κλπ).
• Το 10% για έρευνα και τεχνολογία στη διαχείριση απορριμμάτων.
• Και το 40% για επιβράβευση στους δήμους που τα πηγαίνουν καλά στην ανακύκλωση.

2. Ενίσχυση Ανακύκλωσης - Αναβάθμιση ΚΔΑΥ

Σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές που διαχειρίζονται τα σχετικά προγράμματα του ΕΣΠΑ, ενισχύονται κι αναβαθμίζονται τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), ώστε:

• Να γνωστοποιούνται τα ποσοστά ανακύκλωσης ανά δήμο και να γίνεται ορθή αξιολόγηση των επιδόσεών τους, θέτοντάς τους με αυτό τον τρόπο προ των ευθυνών τους.
• Να μπορούν (τα ΚΔΑΥ) να δέχονται τις αυξημένες ποσότητες αποβλήτων που θα προκύψουν με την ενίσχυση της διακριτής συλλογής και της ανακύκλωσης.

3. Δημιουργία εθνικού δικτύου ΜΕΑ - Ενθάρρυνση ΣΔΙΤ

Στόχος του υπουργείου είναι η δημιουργία ενός εθνικού δικτύου  Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων, καθώς σήμερα λειτουργούν μόλις έξι μονάδες.

Ειδικότερα, έως τα τέλη του 2023 προβλέπεται η δημιουργία 28 ακόμη μονάδων, ενώ ήδη εντατικοποιούνται οι διαδικασίες για τη δημοπράτηση 17 εντός του 2020 σε όλη την Ελλάδα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ενθαρρύνονται οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Για το θέμα, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε ως παράδειγμα ότι «από τις έξι ΜΕΑ που λειτουργούν στη χώρα αυτή τη στιγμή, εύρυθμη λειτουργία έχουν μόνο οι τρεις, και είναι εκείνες που λειτουργούν μέσω ΣΔΙΤ».

4. Δημιουργία Εθνικού Δικτύου ΜΕΒΑ - Διαλογή στην πηγή

Βασικός πυλώνας επίτευξης των στόχων για την οργανωμένη  και σύγχρονη διαχείριση αποβλήτων είναι η διαλογή στην πηγή. Έτσι, το υπουργείο επεκτείνει το δίκτυο συλλογής των ανακυκλώσιμων υλικών και των βιοαποβλήτων (καφέ κάδος),

• Στοχεύοντας στη δημιουργία επαρκούς εθνικού δικτύου Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) σε όλη την Ελλάδα (πέραν των ΜΕΑ που ήδη έχουν ξεχωριστό ρεύμα για τη διαχείριση των βιοαποβλήτων).
• Έως τα τέλη του 2023 προβλέπεται να έχουν δημοπρατηθεί 31 μονάδες (ΜΕΒΑ), ενώ σήμερα λειτουργούν μόλις τέσσερις.

5. Ενεργειακή αξιοποίηση υπολειμμάτων - Μονάδες ανάκτησης ενέργειας

Για την αποτροπή της ταφής των απορριμμάτων, το υπουργείο ενισχύει την παραγωγή και αξιοποίηση των δευτερογενών εναλλακτικών καυσίμων από τα υπολείμματα των ΜΕΑ και των ΚΔΑΥ, δηλαδή των υλικών που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν.

Στον τομέα της ανάκτησης της ενέργειας, η Ελλάδα βρίσκεται μόλις στο 1,5%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 28%. Τέτοιες μονάδες ανάκτησης ενέργειας είναι τόσο διαδεδομένες στην Ευρώπη, που συναντώνται πολλές φορές ακόμα και στα κέντρα των πόλεων, ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμιά. Για αυτόν τον λόγο η στρατηγική του υπουργείου περιλαμβάνει, σύμφωνα με τον υπουργό, τις εξής πρωτοβουλίες:

• Οι μεγάλες ΜΕΑ θα μπορούν να παράγουν τόσο δευτερογενές εναλλακτικό καύσιμο, όσο και να το αξιοποιούν οι ίδιες για την παραγωγή ενέργειας.
• Επίσης, θα δημοπρατηθούν 3-4 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων που προέρχονται από τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ).
• Για τον σκοπό αυτό και με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος:

- Ορίζονται από το υπουργείο τα ρεύματα των βιομηχανικών - μη επικίνδυνων - αποβλήτων που μπορούν να αποτελέσουν δευτερογενή πρώτη ύλη ή και εναλλακτικό καύσιμο από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις ανά την επικράτεια και

- Καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές, ώστε τα ανόργανα απόβλητα βιομηχανικής προέλευσης να αξιοποιούνται ως δευτερογενή υλικά.

«Τετραετής στρατηγικός σχεδιασμός, ήδη με απτές αποδείξεις»

Ο κ. Χατζηδάκης, κατά την παρουσίαση των πέντε αυτών μέτρων - αξόνων για την ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων, μίλησε για τον τετραετή στρατηγικό σχεδιασμό του υπουργείου, καθώς και τις δράσεις που έχουν ήδη αναληφθεί, αναφορικά με:

1) την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης και

2) την άμεση αντιμετώπιση των έντονων προβλημάτων περιοχών της χώρας με τα απορρίμματα, όπως στο Αίγιο, τη Λευκάδα, την Κέρκυρα.

Παράλληλα, αναφέρθηκε στην επιτυχή αντιμετώπιση πολλών περιπτώσεων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, σήμερα υπάρχουν ακόμα 18 ενεργοί ΧΑΔΑ και 23 μη αποκατεστημένοι και στόχος είναι μέχρι το τέλος του 2022 να έχει πάψει η ανεξέλεγκτη διάθεση απορριμμάτων και να έχουν αποκατασταθεί οι παράνομες χωματερές.