Με βάση την έκθεση Ελλάδα για την αγορά εργασίας κατατάσσεται 25η στην ΕΕ σε ποσοστό % του πληθυσμού που εργαζόταν ή αναζητούσε εργασία το 2019).  Επίσης  καταγράφει χαμηλή παραγωγικότητα (22η στην ΕΕ στην παραγωγικότητα της εργασίας το 2017). 

Έτσι προτείνονται μια σειρά από αλλαγές μεταξύ άλλων στους τομείς της φορολογίας, του συνταξιοδοτικού και της αγοράς εργασίας Στη φορολογία προτείνονται οι εξής βασικές κατευθύνσεις:

·         Μείωση συντελεστών (μετά τα πρώτα κλιμάκια - ενδεικτικά, απάλειψη «εισφοράς αλληλεγγύης»).

·         Ενίσχυση διαφάνειας στις συναλλαγές με θετικά στοχευμένα κίνητρα για χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών.

·         Ενσωμάτωση εισοδημάτων σε ενιαία κλίμακα φορολογίας, ανεξάρτητα από την πηγή.

Ως προς το Ασφαλιστικό, η Επιτροπή προτείνει:

·         Μείωση ασφαλιστικών εισφορών (ενδεικτικά, μέσω σταθερών εισφορών υγείας) και ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος.

·         Ενίσχυση αναλογικότητας δημόσιου διανεμητικού πυλώνα ασφάλισης. Ανάπτυξη δεύτερου και τρίτου πυλώνα με κίνητρα με ιδιωτικές αποφάσεις.

·         Μετάβαση από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, με άμεση εφαρμογή για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για όσους άλλους εργαζόμενους το επιθυμούν.

·         Πλαίσιο εποπτείας για ασφαλιστικά ταμεία, συμπεριλαμβανομένου και ενός δημόσιου ταμείου.

Αναλυτικά η έκθεση στο κεφάλαιο με τις προτεινόμενες δράσεις αναφέρει:

1. Μείωση του βάρους στη μισθωτή εργασία με συνδυαστικά μέτρα, όπως: α) μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (για παράδειγμα, μέσω ενός σταθερού ποσού εισφορών Υγείας για όλους τους εργαζόμενους), β) απάλειψη της «εισφοράς αλληλεγγύης» και γ) μείωση του ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος.

2. Ενίσχυση της αναλογικότητας και διαφάνειας του δημόσιου διανεμητικού πρώτου πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης και ταυτόχρονα ανάπτυξη ενός δεύτερου και τρίτου πυλώνα με κίνητρα για ιδιωτικές αποταμιεύσεις.

3. Μετάβαση από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, με άμεση εφαρμογή για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για όσους άλλους εργαζόμενους το επιθυμούν. Οριστικοποίηση αποτελεσματικού πλαισίου εποπτείας για τα ασφαλιστικά ταμεία στον δεύτερο πυλώνα, συμπεριλαμβανομένου και ενός δημόσιου ταμείου.

4. Μεταξύ των προτεινόμενων παρεμβάσεων περιλαμβάνονται η αύξηση της ανταποδοτικότητας του συστήματος κύριας ασφάλισης προκειμένου να δημιουργηθούν περαιτέρω αντικίνητρα για πρόωρη έξοδο από την αγορά εργασίας, μείωση του μη μισθολογικού κόστους, αλλά και μετατροπή του συστήματος που διέπει την επικουρική ασφάλιση στη χώρα μας σε πλήρως κεφαλαιοποιητικό για όλους τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση και το μέχρι τώρα σχεδιασμό Σύμφωνα υπάρχει η πρόταση  από την 1η.1.2021 το 6,5% για τους νέους εργαζόμενους, αντί να καταβάλλεται στην κύρια σύνταξη, να καταβάλλεται στην επικουρική.

Το Δημόσιο θα παραμείνει ο βασικός πάροχος της νέας επικουρικής μέσω του ΕΤΕΑΕΠ. Οι νέοι εργαζόμενοι θα μπορούν απευθύνονται σε επαγγελματικά ταμεία, εταιρείες επενδυτικές που θα πρέπει να έχουν την έγκριση και την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Δικαίωμα ένταξης στο νέο «ιδιωτικό επικουρικό ασφαλιστικό» θα έχουν προαιρετικά και οι σημερινοί εργαζόμενοι.

Πάντως ήδη έχουν αρχίσει έντονες αντιδράσεις ήδη από τη δημοσιοποίηση της ενδιάμεσης έκθεσης.

Στις 18 Μαΐου του 2019 ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης, σε συνέντευξή του στην ΑΥΓΗ, ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός σχετικά με τη (σχεδιαζόμενη τότε) ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης. Συγκεκριμένα, ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Η πρόταση για απόσπαση της επικουρικής ασφάλισης από τον δημόσιο πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος και παραχώρησή της στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες οδηγεί σε ακρωτηριασμό την κοινωνική ασφάλιση και σε δραματική συρρίκνωση τις συντάξεις...

Η συγκεκριμένη πρόταση, που προσκρούει στις προβλέψεις του συντάγματος, ενώ δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή πρακτική, θα στοιχίσει 55 δισ. ευρώ στο ισχύον κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα.

Πάντως ειδικά για το ασφαλιστικό αναμένεται να υπάρξει έντονη αντίδραση από πολλούς φορείς και κόμματα.  η πρόταση της «Επιτροπής Πισσαρίδη» για την ιδιωτικοποίηση - ultra κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης των ατομικών λογαριασμών, με την αποκλειστική εμπλοκή ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, τραπεζών, κεφαλαιαγορών κ.λπ. για την εξ αντικειμένου επισφαλή και υψηλού κινδύνου διαχείριση 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο καταβαλλόμενων ασφαλιστικών εισφορών.

Παράλληλα οι ζημιές που θα δημιουργηθούν στην ελληνική οικονομία από την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης έχουν υπολογιστεί (Σ. Ρομπόλης - Β. Μπέτσης, 2019) σε 57 δισ. ευρώ (κόστος μετάβασης), με την έννοια ότι αποτελεί πραγματικό (και όχι αφανές) χρέος.

Αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργηθούν συνθήκες δυσμενούς πιστοληπτικής διαβάθμισης της ελληνικής οικονομίας, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για την αναπτυξιακή της προοπτική, με την έννοια της δημιουργίας συνθηκών εφαρμογής μνημονιακών πολιτικών και κατά τη δεκαετία 2020 - 2030.

Ένας επιπλέον κίνδυνος για τη χώρα μας από την υλοποίηση αυτής της νεοφιλελεύθερης επιλογής αποτελεί η περιθωριοποίησή της από το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο, με την έννοια της παραίτησής της από τη διεκδίκηση της αναβάθμισης και της ανάπτυξης του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους και του δημόσιου συστήματος κοινωνικής προστασίας (Υγεία, Κοινωνική Ασφάλιση, Κοινωνική Πρόνοια).

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι και στη Χιλή το επιχείρημα της κυβέρνησης Πινοσέτ, προκειμένου οι ασφαλισμένοι και οι νέοι εργαζόμενοι να επιλέξουν το κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών, ήταν ότι θα λάβουν σύνταξη με μέσο συντελεστή αναπλήρωσης 70%! Όμως η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική, αφού το 2015 ο μέσος συντελεστής αναπλήρωσης στις κεφαλαιοποιημένες συντάξεις της Χιλής ήταν μόλις 37%. Κι αυτό λόγω της δημογραφικής γήρανσης και των χρηματοπιστωτικών κρίσεων που συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια (1993, 1998, 2001, 2008).

Με άλλα λόγια, αυτό σημαίνει ότι η συγκεκριμένη πρόταση της «Επιτροπής Πισσαρίδη», όπως και στη Χιλή, επιδιώκει να μεταφέρει όλους τους αναμενόμενους κινδύνους της κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης (γήρανση του πληθυσμού, κεφαλαιαγορές κ.λπ.) από την ευθύνη του κράτους στους ίδιους τους ασφαλισμένους - συνταξιούχους με τη σταδιακή μείωση του επιπέδου των συντάξεών τους».

Γιώργος Αλεξάκης