Καταρχάς, καταγράφονται οι εκτιμήσεις των καταναλωτών σε σχέση με τις αγορές των Χριστουγέννων. Όπως φαίνεται και στο σχήμα 1, η συντριπτική πλειοψηφία του κοινού, ποσοστό 73%, θεωρεί ότι η αξία των αγορών της τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι μειωμένη, ενώ μόλις ένα 5% εκτιμά ότι θα είναι αυξημένη. Το μεγαλύτερο ποσοστό 39% θεωρεί ότι η μείωση αυτή θα είναι πάνω από το μισό της δαπάνης του προηγούμενου έτους, άνω του 50%. Μεσοσταθμικά, η εκτίμηση των καταναλωτών μεταφράζεται σε μία εκτιμώμενη μείωση της τάξης του -34%, δηλαδή ότι φέτος θα χαθεί πάνω από το 1/3 του περσινού «τζίρου».
Όσον αφορά το ύψος της εκτιμώμενης δαπάνης για αγορές την περίοδο των Χριστουγέννων, αυτή μεσοσταθμικά εκτιμάται σε μόλις 128€ κατά κεφαλήν, αντικατοπτρίζοντας και την προαναφερθείσα μείωση. Το 14% εκτιμά ότι δεν θα δαπανήσει τίποτα, το 19% μέχρι 50 ευρώ, το 22% έως 100 ευρώ, το 25% από 101 έως 200 ευρώ, το 15% από 200 έως 500 ευρώ και το 5% πάνω από 500 ευρώ. Πρακτικά η πλειοψηφία του κοινού 55% θα δαπανήσει λιγότερο από 100 ευρώ τα φετινά Χριστούγεννα για αγορές.
Αξίζει να σημειωθεί (σχήμα 2) ότι το 21% – ένας στους 5 καταναλωτές – έχει ήδη ολοκληρώσει τις αγορές του για τα Χριστούγεννα, η πλειοψηφία του κοινού σε ποσοστό 42% αναμένεται να κάνει τις αγορές την εβδομάδα που διανύουμε, ενώ το 37% την εβδομάδα των Χριστουγέννων.
Σε σχέση με την πολυσυζητημένη εφαρμογή του μέτρου του Click Away ή Αγορές εκτός, φαίνεται ότι τουλάχιστον πριν την εφαρμογή του μέτρου, μόνο 1 στους 4 καταναλωτές εκδήλωνε πρόθεση να το αξιοποιήσει. Όπως φαίνεται στο σχήμα 3, το 28% δηλώνει ότι είναι πολύ πιθανό να επιλέξει για τις επόμενες αγορές την υπηρεσία παραλαβής από το κατάστημα σε σχέση με την παράδοση στο σπίτι. Το 26% δηλώνει λίγο πιθανό, ενώ το 46% δηλώνει καθόλου πιθανό. Τα ποσοστά στις εξειδικευμένες περιπτώσεις των αγορών από ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ και ταχυφαγείων είναι ακόμα χαμηλότερα.
Τα παραπάνω ευρήματα σχετίζονται και με τις εξελίξεις σε σχέση με την πανδημία COVID-19 και κυρίως την αναζήτηση της υγειονομικής ασφάλειας και την οικονομική επίδραση της πανδημίας. Όπως φαίνεται στο σχήμα 4 το οποίο καταγράφει τους παράγοντες με τους οποίους επιλέγουν οι καταναλωτές να αγοράσουν προϊόντα, το ποσοστό των καταναλωτών που αγοράζουν προϊόντα με βασικό κριτήριο την υγιεινή και την ασφάλεια αυξήθηκε από 10% σε 16% ενώ μειώθηκαν τα κριτήρια της χρηματικής δαπάνης από 49% σε 43% και της ποιότητας από 23% σε 21%. Τα στοιχεία δείχνουν ότι και αν και η οικονομική ύφεση συνεχίζει να έχει τον πρώτο λόγο, η ανησυχία του κοινού σε σχέση με την πανδημία έχει αυξηθεί.
Όπως φαίνεται στο σχήμα 5, το 88% του κοινού θεωρεί ότι η οικονομική κρίση λόγω της πανδημίας θα συνεχιστεί σε όλο το 2021, ενώ το 64% θεωρεί ότι θα συνεχιστεί και μετά το 2021.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το κοινό αναμένεται να σταματήσει τις περισσότερες από τις συνήθειες που υιοθέτησε τον τελευταίο χρόνο άμεσα μόλις επιλυθεί το υγειονομικό πρόβλημα. Όπως φαίνεται στο σχήμα 6, οι περισσότεροι καταναλωτές θα σταματήσουν άμεσα τη χρήση μάσκας και την απολύμανση. Εξαίρεση αποτελεί πρώτον η αποταμίευση για περίπτωση ανάγκης, λόγω και της προαναφερθείσας οικονομικής κρίσης, και δεύτερον η υιοθέτηση των αγορών από απόσταση.
Τα αποτελέσματα της έρευνας καταγράφουν τη σημαντική αλλαγή που επήλθε στο καταναλωτικό κοινό τον τελευταίο χρόνο και την μεγάλη επίδραση της κρίσης του COVID-19 στο καταναλωτικό κλίμα και στην αγορά της λιανικής στην Ελλάδα.