Σ’ αυτό συμφωνούν και οι άνθρωποι της αγοράς, οι οποίοι παρουσίασαν, μεταξύ άλλων, πετυχημένα παραδείγματα Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, αποδόσεις και βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης.
Όπως αποτυπώθηκε, επίσης, κατά τη 2η ημέρα του 3ου Συνεδρίου Επαγγελματικής Ασφάλισης, η νέα αρχή του Ασφαλιστικού Συστήματος (με τη δημιουργία του ΤΕΚΑ) θα έχει σημαντικές παράπλευρες ωφέλειες και για την επαγγελματική ασφάλιση.
Όσον αφορά στις επενδυτικές στρατηγικές των ΤΕΑ, στο επίκεντρο έρχεται το νέο απαιτητικό περιβάλλον και ο κρίσιμος ρόλος των κριτηριών ESG.
Ειδικότερα:
Ο Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Πάνος Τσακλόγλου στην κεντρική του ομιλία με τίτλο: «Η σημασία της επαγγελματικής διαχείρισης στα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης», ανέφερε ότι το Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει δράσεις για ενίσχυση των εποπτικών αρχών και προχωρά σε μεταρρυθμίσεις για θωράκιση του κλάδου. «Στηρίζουμε την ανάπτυξη και την διάδοση του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης», τόνισε. Όπως είπε ο κ. Τσακλόγλου: «Το διανεμητικό σύστημα του 1ου πυλώνα αναβαθμίζεται και πρέπει και οι άλλοι δύο πυλώνες να είναι ταυτόχρονα ισχυροί. Στόχος είναι να καταστεί το ασφαλιστικό σύστημα, ένα εργαλείο ευημερίας και ανάπτυξης με: επάρκεια, θωράκιση συστήματος, υποστήριξη οικονομίας, αποκατάστασης ασφαλισμένων.
«Με τη σύσταση του ΤΕΚΑ ενισχύουμε την ελληνική οικονομία. Στην επαγγελματική ασφάλιση η ανάπτυξη είναι εντυπωσιακή με ευοίωνες προοπτικές, καθώς ξεκινά από χαμηλή βάση, αλλά με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Ο ίδιος επεσήμανε ότι αποτελεί συνειδητή πολιτική η μείωση εισφορών, με στόχο να μειωθούν κατά 5 μονάδες.
Ο κ. Ιωσήφ Παπαδογιάννης, Διευθυντής Επενδύσεων και μέλος Δ.Σ. της ALPHA TRUST, στην παρουσίασή του, ανέφερε ότι σήμερα μία καλή συγκυρία, καθώς βρισκόμαστε σε φάση ανάπτυξης του θεσμού των Επαγγελματικών Ταμείων. «Τα μεγέθη δεν είναι μεγάλα, αλλά η οικονομία έχει ανάγκη για επενδύσεις. Πρέπει να δώσουμε σημασία και να δούμε την γενικότερη εικόνα, τον ρόλο των ΤΕΑ στις τοπικές κοινωνίες, την οικονομία, την ανάπτυξη, ώστε να διαφωτιστούμε. Τα Ταμεία συνδράμουν στον ενάρετο κύκλο της απασχόλησης, σύνταξης κτλ. Έχουμε έναν δημοσιονομικό τομέα που δεν πρέπει να επεκτείνεται στις δαπάνες» ανέφερε, συμπληρώνοντας ότι η επαγγελματική διαχείριση είναι: θεσμικά απαραίτητη, λειτουργικά χρήσιμη, ενώ τα μέλη της ΕΘΕ διαθέτουν ευελιξία, εμπειρία και ικανότητα, διασφαλίζοντας τη διαχειριστική συνέπεια και συνέχεια.
Ο κ. Γιώργος Κεντούρης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος AON Solutions Greece και ο κ. Φίλιππος Μαννάρης Διευθύνων Σύμβουλος, AON Solutions Cyprus, παρουσίασαν τα ευρήματα έρευνας της ΑΟΝ αναλύοντας τα πλεονεκτήματα και τις διεθνείς τάσεις γύρω από τα πολύ-Εργοδοτικά Ταμεία και την επόμενη μέρα της Επαγγελματικής Ασφάλισης στην Ελλάδα.
Ο κ. Κεντούρης τόνισε ότι «Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης έχουν πιεστεί, όπως και τα συστήματα υγείας. Οι κυβερνήσεις, όπως της Βρετανίας, μεταφέρουν μέρη της ασφάλισης σε έναν 2ο πυλώνα. Τα ΤΕΑ μέχρι σήμερα καλύπτουν μόνο ενεργούς ασφαλισμένους, θα πρέπει όμως να καλύπτουν και συνταξιούχους, με σωστή διαχείριση κινδύνων και αντασφάλιση» και συμπλήρωσε ότι «Οι εργοδότες θέλουν ευέλικτα συστήματα. Χρειάζεται εποπτεία, αλλά δεν είναι ανάγκη να γκρεμίσουμε ό,τι έχουμε μέχρι τώρα. Πρέπει να γίνει πιο γρήγορη η αδειοδότηση ενός ταμείου». Σύμφωνα με την έρευνα ως μείζον πρόβλημα αναδεικνύεται η επάρκεια των προγραμμάτων, καθώς σε βάθος 40 ετών η αναπλήρωση που προβλέπεται από τα συστήματά ασφάλισης της EE θα πέσει στο 36% και θα πρέπει να καλυφθεί. «Στο μέλλον η έννοια της συνταξιοδότησης θα αλλάξει δραματικά. Τα TEA καλούνται να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα», είπε ο κ. Μαννάρης.
Ο κ. Χαράλαμπος A. Κατσιπουλάκης, Οικονομικός Διευθυντής, Tsakos Columbia Shipmanagement (T.C.M.) & Πρόεδρος, Τ.Ε.Α. Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων Ομίλου Τσάκου & Συνεργατών στην ομιλία του με τίτλο «Επιτυχής αξιοποίηση του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης στον χώρο της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας», ανέφερε ότι «ο Όμιλος Τσάκου πρωτοπόρησε και σύστησε το πρώτο ταμείο επαγγελματικής ασφάλισης στην ελληνική ναυτιλία. Το ταμείο ναυτιλιακών επιχειρήσεων του ομίλου Τσάκου και συνεργατών ιδρύθηκε για να επιβραβευτούν οι εργαζόμενοι που έχουν συμβάλει στην διεθνή καταξίωση του ομίλου και φυσικά να επιβραβευθούν για την αφοσίωση και την πολυετή σημαντική υπηρεσία τους. Τα εγγεγραμμένα μέλη είναι 1452 με το 61% να αφορά αλλοδαπά μέλη του ομίλου».
Η κα. Ευαγγελία Χειμωνίδη Επικεφαλής Διοικητικός Υπεύθυνος (Τομέας Επαγγελματικών Ταμείων) της Prudential Informatics, στην ομιλία της με τίτλο: «Εμπειρίες από τη Λειτουργία των Επαγγελματικών Ταμείων στην Ελλάδα» ανέφερε: «Η ανάπτυξη των Ταμείων απαιτεί καλή διαχείριση, διαφάνεια και οικονομική κλίμακα. Αυτό προϋποθέτει τα Ταμεία να συντάξουν σαφή καταστατικά, ώστε να είναι αντιληπτός, από κάθε ασφαλισμένο, ο σκοπός, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους. Υπάρχει η υποχρέωση και η ανάγκη ενημέρωσης των εποπτικών αρχών με αρχεία και οικονομικές καταστάσεις που απαιτεί ενασχόληση από άτομα με γνώσεις (μάνατζερ, λογιστές κτλ.) και συνεργασία με φορείς. Η δράση αυτή έχει καταστεί δαπανηρή λαμβάνοντας υπόψιν ότι πρέπει να υποβάλλονται στις εποπτικές αρχές και στην ΤτΕ».
Ο Prof. dr. Yves Stevens, ΚU Leuven, Faculty of Law and Criminology, Department of Social Security & Labour Law - Treasurer, European Network For Research On Supplementary Pensions (ENRSP), ανέφερε στην ομιλία του: «Πολλές φορές με ρωτάνε στο Βέλγιο, στην Γερμανία κ.α. ποιο είναι κατά την άποψή μου το καλύτερο συνταξιοδοτικό σύστημα στον κόσμο. Όταν έχεις δουλέψει με συντάξεις για πάνω από 20 χρόνια γνωρίζεις ότι είναι μια χαζή ερώτηση διότι το σημείο εκκίνησης είναι το εξής: Είναι δυνατόν να έχουμε καλό συνταξιοδοτικό σύστημα που δεν είναι συνδεδεμένο με το κοινωνικό σύστημα; Προφανώς δεν υπάρχει ένα μοναδικό σύστημα σύνταξης που να είναι το καλύτερο και δεν υπάρχει ιδανικός σχεδιασμός συνταξιότησης σε μία χώρα. Πάντοτε υπάρχει ένα ιστορικό, διαφορετικό background σε κάθε χώρα. Βλέπουμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα με το ΙΚΑ τα τελευταία 10 χρόνια. Το κοινωνικό σύστημα παίζει κομβικό ρόλο στη λειτουργία του συνταξιοδοτικού συστήματος”.
Στο Panel ΙV με θέμα: «Εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος στον 1ο Πυλώνα: Το Τ.Ε.Κ.Α., η Νέα Αρχή του Ασφαλιστικού Συστήματος και οι αναμενόμενες παράπλευρες ωφέλειες στην επαγγελματική ασφάλιση» και συντονιστή τον Βασίλη Αγγελόπουλο, Συντάκτη Εργατικού Ρεπορτάζ στη “Ναυτεμπορική” συμμετείχαν οι: Δρ Παυλίνα Καρασιώτου, Γενική Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Μιχαήλ Ανθρωπέλος Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Ελευθέριος Κρητικός, Υποδιοικητής e-EΦΚΑ, Πρόεδρος ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ & Αντιπρόεδρος ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών, Γιώργος Στρατόπουλος Μέλος Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής Τ.Ε.Κ.Α. & Ειδικός Σύμβουλος Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Θεμιστοκλής Χαντζαρίδης Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών.
Η Δρ. Παυλίνα Καρασιώτου, τόνισε: «Έχουμε για πρώτη φορά στην χώρα μας την εισαγωγή της κεφαλαιοποίησης στην κοινωνική ασφάλιση, πλέον είναι πραγματικότητα, ο νόμος ψηφίστηκε το 2021. Από 1/1/22 το ΤΕΚΑ ξεκίνησε -πρακτικά- να λειτουργεί. Βρισκόμαστε σε διαδικασία δοκιμαστικής υποβολής των ΑΠΔ. Πέρα από την κεφαλαιοποίηση, έχουμε για πρώτη φορά επικουρική σύνταξη με ενιαίους κανόνες για όλους, κάτι που είναι ζητούμενο για το σύνολο της κοινωνικής ασφάλισης. Τα οφέλη για τον ασφαλισμένο είναι πολλά καθώς έχει καλύτερες μεσοπρόθεσμες αποδόσεις». Η ίδια ανέφερε: «Πρώτο μέλημα είναι η κουλτούρα της σύνταξης που οδηγεί στην κουλτούρα της ασφάλισης. Η κουλτούρα των επενδύσεων θα έρθει αργότερα. Είναι ευθύνη του ταμείου να φροντίσει για το μελλοντικό εισόδημα των ασφαλισμένων».
Ο κ. Γιώργος Στρατόπουλος, Μέλος Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής Τ.Ε.Κ.Α. & Ειδικός Σύμβουλος Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ανέφερε: «Η διασφάλιση των επενδύσεων ξεκινά από την εκλογή του ΔΣ και τις διαδικασίες που προβλέπονται. Δίνεται σημασία για την εκλογή ενός άξιου ΔΣ στο ΤΕΚΑ το οποίο θα διασφαλίσει την καλή λειτουργία του, με διαφάνεια. Πρέπει να έχουμε τις απαραίτητες επενδύσεις, να υπάρχει αναλογιστική λειτουργία και να υπάρχει επαγγελματική διαχείριση που να εξασφαλίσει τις καλές επιδόσεις. Ειδικά το ΤΕΚΑ -επειδή έχει οικονομία κλίμακας, θα έχει χαμηλά έξοδα. Το πλεονέκτημα του ΤΕΚΑ είναι τα χαμηλά κόστη».
Ο κ. Ελευθέριος Κρητικός, Υποδιοικητής e-EΦΚΑ, Πρόεδρος ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ & Αντιπρόεδρος ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών τόνισε: «Σαν τεχνοκράτης-οικονομολόγος θέλω να πω συγχαρητήρια στην κα. Κερασιώτου και τον κ. Στρατόπουλο που συνέδραμαν στην υλοποίηση του ΤΕΚΑ, μαζί με την πολιτική βούληση, μέσα σε εξαιρετικούς χρόνους, που ήταν ζητούμενο για πολλά χρόνια. Χρησιμοποιήθηκαν τα best practices από χώρες όπου ευδοκιμεί το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Το ΤΕΚΑ θα επενδύσει κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα και δετερευόντως σε αγορές εκτός της χώρας. Οι λογαριασμοί θα είναι ατομικοί, οι επενδύσεις συλλογικές. Η διαφοροποίηση οφείλεται ότι ο κάθε ασφαλισμένος θα εισφέρει διαφορετικά. Το ΤΕΚΑ ήρθε για να γίνει μέρος της καθημερινότητας των νέων ασφαλισμένων».
Ο κ. Θεμιστοκλής Χαντζαρίδης Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών ανέφερε: «Η πορεία της ΑΕΔΑΚ φαίνεται εξαιρετικά επιτυχημένη και η επαγγελματική διαχείριση, μέσω ΟΣΕΚΑ, το πιο αυστηρά, εποπτευόμενο και αποτελεσματικό μέσο αποταμίευσης. Η ΑΕΔΑΚ έχει επενδυτική επιτροπή που χαράσσει στρατηγική, έχει κανονισμό λειτουργίας, ορίζει τα όρια κινδύνου. Διαθέτει τεχνογνωσία και προστιθέμενη αξία 20 χρόνων λειτουργίας και αποτελεσματικότητα. Είναι σοβαρή και εχέγγυα για το ΤΕΚΑ. Μπορεί να επεκτείνει τις δράσεις και να δώσει γκάμα προϊόντων. Είμαι αισιόδοξος ότι το ΤΕΚΑ έχει αβαντάζ το κόστος λειτουργίας και ήδη υπάρχει καλή ενημέρωση γύρω από την λειτουργία του».
Ο κ. Μιχαήλ Ανθρωπέλος, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς τόνισε: «Οι καλές αποδόσεις βοηθούν στην κουλτούρα του κόσμου που δεν είναι υπέρ των επενδύσεων, αλλά είναι προς όφελος του. Στο αναδιανεμητικό σύστημα υπάρχουν καθορισμένες παροχές όποτε υπάρχει μέση απόδοση. Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα έχει ευελιξία, οι επενδυτικοί στόχοι είναι υποκειμενικοί και αναπροσαρμόζονται ανάλογα με τις συνθήκες. Το ΤΕΚΑ θα δείξει τον δρόμο και στα ΤΕΑ. Στο ΤΕΚΑ δίδεται η δυνατότητα της επιλογής, πράγμα που πρέπει να εισαχθεί και στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης για να μειωθεί το γενικότερο ρίσκο».
Ο κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, Πρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνων Σύμβουλος, Eurobank Asset Management Α.Ε.Δ.Α.Κ. & Πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), επεσήμανε στην ομιλία του ότι «κατά το παρελθόν δεν βοήθησαν στην ανάπτυξη του θεσμού το συνταξιοδοτικό σύστημα και τα υψηλά επιτόκια. Δεν υπήρχε οικονομική κουλτούρα. Αντιθέτως υπήρχε επενδυτικός αναλφαβητισμός σε υψηλό επίπεδο. Ωστόσο τα τελευταία χρονια η τάση για επενδύσεις έχει αποκτήσει μεγάλη δυναμική. Το 2020 η συνολική περιουσσία των συνταξιοδοτικών ταμείων ανήλθε στα 56 τρισ. και στην Ελλάδα στα 52 δισ. Μόνο στην δική μας εταιρεία καταγράφηκε μία αύξηση της της τάξης του 1,1 δισ. στα επενδυτικά κεφάλαια. Σε ένα περιβάλλον, όπου οι προϋποθέσεις υπάρχουν, οι Έλληνες Διαχειριστές είναι από τους καλύτερους σε παγκόσμιο επίπεδο, η τεχνογνωσία υφίσταται και οι δυνατότητες είναι πάρα πολλές». Ο ίδιος εκτίμησε ότι τα ΤΕΑ αποτελούν το ιδανικό όχημα για επενδύσεις.
Ο κ. Γιώργος Σκιαδόπουλος, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς & Queen Mary University of London, Διευθυντής, Institute of Finance and Financial Regulation & Εξωτερικός Ανεξάρτητος Ακαδημαϊκός Σύμβουλος, Iolcus Investments ΑΕΔΟΕΕ, ανέφερε στην ομιλία του ότι «οι στόχοι ESG αφορούν κριτήρια για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση. Τα μέλη του UN PRI έχουν αυξηθεί από 734 το 2010 σε 3.826 τον Μάρτιο του 2021, όπως αντίστοιχα αυξήθηκαν και τα περιουσιακά στοιχεία. Η Βlackrock διαχειρίζεται περισσότερα από $9 τρισ. και υιοθετεί τις αρχές και οδηγίες των ESG, που φαίνεται ότι αναδιαμορφώνουν τις πρακτικές, σύμφωνα με τους insiders» και επεσήμανε ότι «Οι επενδύσεις σε ESG θα πρέπει να εξεταστούν ως προς την επίδοση σε σχέση με τον κίνδυνο, με τη βιβλιογραφία να βρίσκει μικτά αποτελέσματα. Σε περιόδους κρίσεων, όπως της πανδημίας, οι επενδύσεις αυτές αποδίδουν καλά».
Ο κ. Justin Wray, Head of Policy Department, European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA), αναφέρθηκε στο νέο απαιτητικό περιβάλλον για την εφαρμογή των κριτηρίων ESG στα Επαγγελματικά Ταμεία και τις στρατηγικές τους. «Τα αποθεματικά των συνταξιοδοτικών ταμείων αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη της ΕΕ και τα επαγγελματικά ταμεία αποτελούν σημαντικούς θεσμικούς επενδυτές. Η εφαρμογή των ESG αποτελεί σημαντική προτεραιότητα. Η EIOPA υποδεικνύει ότι οι διαχειριστές θα πρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τους κινδύνους των ESG και να ενταχθεί το ζήτημα του αντίκτυπου στη λειτουργία και τις επενδυτικές επιλογές», επεσήμανε.
Ο ίδιος ανέφερε ότι: «Βασικό ζήτημα είναι η διπλή υλικότητα (double materiality), με τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρίες να πρέπει να συνεισφέρουν στη μείωση των κινδύνων για τη βιωσιμότητα, ενώ την ίδια στιγμή, πρέπει διαχειριστούν την έκθεσή τους σε ESG κινδύνους».
Ο Dr. Avi Sharon, Executive Vice President, Product Strategist, PIMCO, ανέφερε στην ομιλία του ότι «ο δρόμος είναι δύσκολος, με το δίλημμα της αποσυσσώρευσης για την μετατροπή του πλούτου σε εισόδημα και την εφαρμογή των ESGs. Στην Ευρώπη γίνεται μια μεγάλη μετάβαση για τη μεταφορά της ευθύνης από το δημόσιο στα νοικοκυριά. Από το 2014, πολλοί άνθρωποι αντλούν κεφάλαια από τα συνταξιοδοτικά τους σχήματα. Στα διδάγματα της συμπεριφορικής οικονομικής θα πρέπει να υπάρχει μια σειρά από προκλήσεις που ζητούν απάντηση, για τη μετατροπή του εισοδήματος σε πλούτο. Οι λάθος επιλογές, όπως η καθυστέρηση αποταμίευσης, οδηγούν σε προβλήματα απόκτησης κεφαλαίων, και σχετίζονται με στρατηγικές προκλήσεις διασφάλισης επαρκούς και συστηματικού εισοδήματος, όπως τα target-date funds, όπου ο αποταμιευτής επιτυγχάνει σημαντικά αποτελέσματα λόγω των συστηματικών τακτικών καταβολών».
Οι εργασίες του Συνεδρίου, με κεντρικό θέμα ομιλιών και συζητήσεων τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις στην Επαγγελματική Ασφάλιση και το αναπτυξιακό άλμα που αυτές θα προκαλέσουν, συνεχίστηκε σήμερα Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 2022. Ανάμεσα στα θέματα που συζητήθηκαν είναι οι προοπτικές και οι προκλήσεις της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα, ο ρόλος του 2ου Πυλώνα για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της επάρκειας των συνταξιοδοτικών συστημάτων, οι νέες εισαγωγές επαγγελματικών ταμείων, η εφαρμογή των ΕSG κριτηρίων στις επενδυτικές στρατηγικές των Επαγγελματικών Ταμείων, η εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος στον 1ο Πυλώνα και η προοπτική δημιουργίας του Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου.
Το 3o Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης (#ocin22) διοργάνωσαν η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α) και η ethosEVENTS, εταιρεία του ομίλου ethosGROUP, σε συνεργασία με το οικονομικό & επιχειρηματικό portal banks.com.gr, το ασφαλιστικό περιοδικό InsuranceWorld και το portal insuranceworld.gr.